Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy

Druk nr 2075

Warszawa, 10 czerwca 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-74-09



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks karny
wykonawczy
wraz z projektem aktu
wykonawczego.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister
Sprawiedliwości.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt

U S T A W A
z dnia

o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90,
poz. 557, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 110:
a) po § 2 dodaje się § 2a – 2i w brzmieniu:
„§ 2a. Dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego może umieścić skazanego na czas
określony, nie dłuższy niż 90 dni, w warunkach, o których mowa w § 2 zdanie drugie, w celi
mieszkalnej, w której powierzchnia przypadająca na skazanego wynosi poniżej 3 m², nie
mniej jednak niż 2 m², w razie:
1) wprowadzenia stanu wojennego, wyjątkowego lub klęski żywiołowej, lub w czasie ich
obowiązywania,
2) ogłoszenia na terenie położenia zakładu karnego lub aresztu śledczego stanu zagrożenia
epidemiologicznego lub stanu epidemii albo wystąpienia w zakładzie karnym lub areszcie
śledczym stanu zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii
– uwzględniając stopień zagrożenia dla życia i zdrowia;
3) konieczności zapobieżenia wystąpieniu innego zdarzenia, stanowiącego bezpośrednie
zagrożenie dla bezpieczeństwa skazanego albo bezpieczeństwa zakładu karnego lub
aresztu śledczego albo zapobieżenia skutkom takiego zdarzenia.
§ 2b. Dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego może umieścić skazanego na czas
określony, nie dłuższy niż 14 dni, w warunkach, o których mowa w § 2 zdanie drugie, w celi
mieszkalnej, w której powierzchnia przypadająca na skazanego wynosi poniżej 3 m², nie
mniej jednak niż 2 m², jeżeli zachodzi konieczność natychmiastowego umieszczenia
w zakładzie karnym lub areszcie śledczym nie posiadającym wolnych miejsc w celach
mieszkalnych:
1) skazanego na karę pozbawienia wolności przekraczającą 2 lata,
2) skazanego określonego w art. 64 § 1 lub 2 oraz art. 65 Kodeksu karnego,
3) skazanego za przestępstwa określone w art. 197 – 203 Kodeksu karnego,
4) skazanego, który samowolnie uwolnił się od odbywania kary pozbawienia wolności,
5) skazanego, który korzystając z zezwolenia na czasowe opuszczenie zakładu karnego lub
aresztu śledczego, nie powrócił w wyznaczonym terminie,
6) przetransportowanego na polecenie sądu lub prokuratora z innego zakładu karnego lub
aresztu śledczego, w celu udziału w rozprawie lub innych czynnościach procesowych,
7) osobę tymczasowo aresztowaną, ukaraną karą porządkową lub co do której zastosowano
inne środki przymusu skutkujące pozbawienie wolności.
§ 2c. Okres, o którym mowa w § 2b, może być przedłużony na dalszy czas tylko za zgodą
sędziego penitencjarnego. Łączny okres umieszczenia skazanego w warunkach określonych
w § 2b nie może przekroczyć 28 dni.

§ 2d. Wydając decyzję, o której mowa w art. 2a – 2c, należy minimalizować zagrożenie
pogorszenia warunków wykonywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego
aresztowania oraz zmierzać do szybkiego umieszczenia w celi mieszkalnej, o której mowa
w § 2.
§ 2e. W decyzji wydanej na podstawie § 2a – 2c, należy określić czas oraz przyczyny
umieszczenia skazanego w warunkach, w których powierzchnia w celi mieszkalnej
przypadająca na skazanego wynosi mniej niż 3 m2, a także oznaczyć termin, do którego
skazany ma w tych warunkach przebywać.
§ 2f. Skargę na decyzję, o której mowa w § 2a – 2c, sąd rozpoznaje w terminie 7 dni.
§ 2g. Decyzję o umieszczeniu skazanego w warunkach określonych w § 2a – 2c należy
niezwłocznie uchylić, jeżeli ustaną przyczyny, dla których została ona wydana.
§ 2h. W wypadkach przewidzianych w § 2b i 2c należy zapewnić skazanemu codzienne
spacery dłuższe o pół godziny oraz korzystanie z dodatkowych zajęć kulturalno-oświatowych
lub z zajęć z zakresu kultury fizycznej i sportu.



2
§ 2i. Przepisy § 2b lub 2c mogą być stosowane wobec tego samego skazanego nie wcześniej
niż po upływie 180 dni od dnia zakończenia okresu, na który nastąpiło poprzednie
umieszczenie w warunkach w nich określonych.”,
b) po § 4 dodaje się § 5 w brzmieniu:

„§ 5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania
właściwych organów w wypadku, gdy liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach
śledczych przekroczy w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów, w szczególności tryb
postępowania Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, dyrektorów okręgowych oraz
dyrektorów zakładów karnych lub aresztów śledczych w zakresie zawiadamiania

o przekroczonej pojemności odpowiednio w skali kraju, obszaru działania okręgowego
inspektoratu oraz zakładu karnego lub aresztu śledczego, tryb postępowania dyrektorów
zakładów karnych i aresztów śledczych w zakresie organizowania dodatkowych cel
mieszkalnych, a także tryb postępowania prezesów sądów i kierowników jednostek
organizacyjnych prokuratury w wypadku przeludnienia zakładów karnych lub aresztów
śledczych ponad ustaloną pojemność w skali kraju, uwzględniając konieczność
humanitarnego traktowania osadzonych, z poszanowaniem ich godności ludzkiej.”;
2) w art. 151 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na okres do 6 miesięcy,
jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt
ciężkie skutki, a także jeżeli liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych
przekracza w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów.”;
3) uchyla się art. 248.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83,
poz. 931, z 2000 r. Nr 60, poz. 701, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1318, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, Nr 111,
poz. 1194 i Nr 151, poz. 1686, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 121, poz. 1033 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r.
Nr 111, poz. 1061, Nr 142, poz. 1380 i Nr 179, poz. 1750, z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 210, poz. 2135,
Nr 240, poz. 2405, Nr 243, poz. 2426 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 163, poz. 1363 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r.
Nr 104, poz. 708 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 123, poz. 849, z 2008 r. Nr 214, poz. 1344 oraz z 2009 r. Nr 8,
poz. 39 i Nr 22, poz. 119.



06/08rch

3

U Z A S A D N I E N I E

Projektowane zmiany w Kodeksie karnym wykonawczym wynikają z konieczności
wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 maja 2008 r., sygn. akt SK 25/07,
stwierdzającego niezgodność art. 248 § 1 K.k.w. z art. 40, art. 41 ust. 4 i art. 2 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej.
Projekt ten stanowi etap dalej idących zamierzeń legislacyjnych, których celem jest
zlikwidowanie zjawiska przeludnienia w jednostkach penitencjarnych. Wśród tych zamierzeń
wskazać należy, będący już w toku prac sejmowych, projekt ustawy o zmianie ustawy
– Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny
wykonawczy, ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1394),
przewidujący szereg regulacji umożliwiających szersze stosowanie kary ograniczenia
wolności wobec sprawców przestępstw, co do których nie jest niezbędne orzekanie kary
izolacyjnej. Opracowuje się również nowelizację instytucji odroczenia wykonania kary
i warunkowego przedterminowego zwolnienia. Warto również wskazać, że z dniem
1 września 2009 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary
pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (Dz. U.
z 2008 r. Nr 172, poz. 1069, z późn. zm.), która pozwoli na wykonywanie krótkoterminowych
kar pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Przedmiotowy projekt ustawy nie ma więc bezpośrednio na celu likwidacji zjawiska
przeludnienia, a jedynie jest ścisłym wykonaniem wyżej przywołanego wyroku i stanowi
jedno z ogniw zmierzających do likwidacji przeludnienia. Niezgodność art. 248 § 1 z art. 2
Konstytucji, jak wynika to z treści uzasadnienia wyroku, polega na tym, iż przepis ten
narusza zasady przyzwoitej legislacji, albowiem jest on nieprecyzyjny oraz nie spełnia
kryterium jasności i jednoznaczności, gdyż przez użycie zwrotów niedookreślonych
umożliwia jego szeroką interpretację. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego przepis powinien
być precyzyjny w takim stopniu, aby gwarantował jednolitą wykładnię i stosowanie oraz
wymaga takiego ujęcia, aby zakres jego zastosowania obejmował wyłącznie te sytuacje, w
których działający racjonalnie ustawodawca rzeczywiście dopuszczał ograniczenia w
korzystaniu z konstytucyjnych wolności i praw. Warunek jasności przepisu, w ocenie
Trybunału Konstytucyjnego, oznacza obowiązek tworzenia unormowań klarownych i
zrozumiałych dla ich adresatów. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował również
umiejscowienie zaskarżonego przepisu w Kodeksie karnym wykonawczym, w Rozdziale