Nieuczciwe praktyki rynkowe a ochrona praw konsumenta

Przeczytaj także: Sprzedaż bezpośrednia: prawa i obowiązki stron

Z kolei agresywną praktyką rynkową jest nacisk przedsiębiorcy, który ogranicza lub może ograniczać swobodę wyboru konsumenta i podjęcie przez niego decyzji odnośnie umowy. Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy za niedopuszczalny nacisk uważa się każdy rodzaj wykorzystywania przewagi wobec konsumenta, w tym użycie lub groźbę użycia przymusu fizycznego lub psychicznego, które w znacznym zakresie ograniczają możliwość podjęcia przez konsumenta decyzji dotyczącej umowy.

Spośród wskazanych powyżej rodzajów nieuczciwych praktyk rynkowych ustawodawca
w art. 7 i art. 9 ustawy wyodrębnił tzw. czarną listę 31 praktyk, które w każdych okolicznościach uznawane są za nieuczciwe. W tym miejscu można wskazać te z nich, które najczęściej mogą pojawiać się w praktyce:

• prezentowanie uprawnień przysługujących konsumentom z mocy prawa, jako cechy wyróżniającej ofertę przedsiębiorcy,
• twierdzenie, że produkt będzie dostępny jedynie przez bardzo ograniczony czas lub że będzie on dostępny na określonych warunkach przez bardzo ograniczony czas, jeżeli jest to niezgodne z prawdą, w celu nakłonienia konsumenta do podjęcia natychmiastowej decyzji dotyczącej umowy i pozbawienia go możliwości świadomego wyboru produktu,
• wywoływanie wrażenia, że konsument nie może opuścić pomieszczeń przedsiębiorcy bez zawarcia umowy,
• składanie wizyt w miejscu zamieszkania konsumenta, nawet jeżeli nie przebywa on tam z zamiarem stałego pobytu, ignorując prośbę konsumenta o jego opuszczenie lub zaprzestanie takich wizyt,
• umieszczanie w reklamie bezpośredniego wezwania dzieci do nabycia reklamowanych produktów lub do nakłonienia rodziców lub innych osób dorosłych do kupienia im reklamowanych produktów,
• wywoływanie wrażenia, że konsument już uzyskał, uzyska bezwarunkowo lub po wykonaniu określonej czynności nagrodę lub inną porównywalną korzyść, gdy w rzeczywistości nagroda lub inna porównywalna korzyść nie istnieje lub uzyskanie nagrody lub innej porównywalnej korzyści uzależnione jest od wpłacenia przez konsumenta określonej kwoty pieniędzy lub poniesienia innych kosztów.

Dokonując oceny, czy jednostkowa sytuacja z którą mamy do czynienia stanowi nieuczciwą praktykę rynkową musimy pamiętać o tym, że działania (lub zaniechania) przedsiębiorcy będą oceniane pod kątem zachowań przeciętnego konsumenta. Jeżeli ustalenie, czy dane działanie przedsiębiorcy jest nieuczciwą praktyką rynkową powodowałoby znaczne trudności, zawsze możemy zwrócić się z prośbą o pomoc do powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów, który podejmie odpowiednie działania w naszym imieniu.