Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych

rodków budżetu państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych, o których mowa w art. 6
ust. 3, art. 10. ust. 1, art. 10a i art. 11 ust. 3 i 6, a także sposób rozliczeń z tytuł umorzenia
w ciężar budżetu państwa i z tytułu wykupienia ze rodków budżetu państwa odsetek
skapitalizowanych i odsetek naliczonych po dniu 31 grudnia 2012 r ., o których mowa w art.
10a i art. 11 ust. 3 i 6 oraz z tytułu zmniejszenia zadłużenia z tytułu odsetek
skapitalizowanych i odsetek naliczonych po dniu 31 grudnia 2012 r. oraz umorzenia
zadłużenia z tytułu odsetek przej ciowo wykupionych, o których mowa w art. 11b,
uwzględniając zapewnienie sprawno ci udzielania pomocy państwa w tym zakresie.”

11) W art. 11 ust. wprowadza się następujące zmiany:
a) ust. 3 i 6 otrzymują brzmienie:

„3. Na wniosek kredytobiorcy kredyty, o których mowa w ust. 1, mogą być także spłacane
na zasadach okre lonych w art. 7. W takim przypadku nadwyżka przypadającego na dany
lokal zadłużenia z tytułu kredytu, skapitalizowanych odsetek, odsetek naliczonych po dniu
31 grudnia 2012 r. oraz z tytułu przej ciowego wykupu odsetek, ponad warto ć ustaloną
według zasad okre lonych w art. 10. ust. 2, podlega w pierwszej kolejno ci umorzeniu w
odniesieniu do przej ciowo wykupionych odsetek, a następnie wykupieniu ze rodków
budżetu państwa odsetek naliczonych po dniu 31 grudnia 2012 r. i skapitalizowanych
odsetek.
6. Na wniosek kredytobiorcy, który do dnia 31 grudnia 2017 r. dokona spłaty kredytu, o
którym mowa w ust. 1, wraz z 30 % odsetek przej ciowo wykupionych przez budżet
państwa oraz 30% odsetek skapitalizowanych naliczonych po dniu 30 czerwca 1993 r. i 30%
odsetek naliczonych po dniu 31 grudnia 2012 r.,70% zadłużenia z tytułu skapitalizowanych
odsetek i 70% odsetek naliczonych po dniu 31 grudnia 2012 r. podlega wykupieniu ze
rodków budżetu państwa, a pozostałe zadłużenie podlega umorzeniu. W przypadku
spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu członkowi spółdzielni przysługuje roszczenie
o przekształcenie tego prawa do lokalu na własno ciowe prawo do lokalu, albo przeniesienie
przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz członka prawa własno ci lokalu mieszkalnego, na
warunkach okre lonych w art. 10 ust. 1 pkt 5.”

12) Art. 11b otrzymuje brzmienie:

„11b. Kredytobiorcy, dokonującemu spłaty zadłużenia na warunkach, o których mowa w art.
10 ust. 1 pkt 5 oraz art. 11 ust. 6, zmniejsza się o 50% zadłużenie z tytułu odsetek
skapitalizowanych i odsetek naliczonych po dniu 31 grudnia 2012 r. oraz umarza się 50%
zadłużenia z tytułu przej ciowego wykupienia odsetek, stanowiących podstawę do
zastosowania art. 10 ust. 1 pkt 5 i art. 11 ust. 6 ustawy.”

13) Art. 11c otrzymuje brzmienie:

„Z budżetu państwa przeznacza się rodki finansowe na spłatę wierzytelno ci banków z
tytułu zmniejszenia zadłużenia z tytułu skapitalizowanych odsetek i odsetek naliczonych po
dniu 31 grudnia 2012 r., o których mowa w art. 11b.”


Art. 2

Do spraw wszczętych i nie zakończonych na podstawie dotychczasowych przepisów ustawy z dnia
30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu
premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz. U. Nr 118
z 2003 r., poz.1115 z późn. zm.), stosuje się przepisy niniejszej ustawy.


Art. 3

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.











































U z a s a d n i e n i e

I. Cel nowelizacji ustawy.

Celem nowelizacji ustawy jest:

1. Zmniejszenie wydatków budżetu państwa przeznaczonych na wykupienie odsetek od
kredytów mieszkaniowych tzw starego portfela.
2. Skrócenie okresu ponoszenia przez budżet państwa wydatków na wykupienie odsetek od
kretów mieszkaniowych tzw starego portfela, przy jednoczesnym zapewnieniu w krótszym
czasie dodatkowych wpływów do budżetu.
3. Zmniejszenie zadłużenia kredytobiorców z tytułu kredytów mieszkaniowych tzw. starego
portfela.
4. Efektywna pomoc kredytobiorcom spłacającym kredyty tzw. starego portfela.

II. Korzyści wynikające z nowelizacji ustawy.

1. Zmniejszenie o ok. 0,8 mld zł kwoty umorzenia w ciężar budżetu państwa, odsetek
przej ciowo wykupionych, naliczonych przed dniem 1 stycznia 2013 r.
2. Wyeliminowanie od dnia 1 stycznia 2013 r. wydatków budżetu państwa na
przej ciowe wykupienie odsetek.
3. Zmniejszenie o ok. 1,2 mld zł wydatków budżetu państwa na wykupienie odsetek
skapitalizowanych.
4. Skrócenie o około 5-6 lat spłaty skapitalizowanych odsetek.
5. Zapewnienie bankowi dochodów ze rodków budżetu państwa na poziomie 2012 r.
do czasu spłacenia skapitalizowanych odsetek.
6. Zmniejszenie zadłużenia kredytobiorców z wszystkich tytułów, przy utrzymaniu
spłaty na poziomie 2012 r.

III. Wpływ obecnego stanu prawnego na strukturę zadłużenia.

Ustawa z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów
mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych
premii gwarancyjnych weszła w życie dnia 1 stycznia 1996 r. i od tego czasu była 20- krotnie
nowelizowana; nakład rodków z budżetu państwa kilkakrotnie przewyższył pierwotny kapitał, lecz
nie przyniósł oczekiwanych rezultatów w odniesieniu do skali zadłużenia.
Zgodnie z art. 1, ustawa okre la zasady przyznawania bankom rodków z budżetu państwa,
zapisanych w ustawie budżetowej, w odniesieniu do kredytów mieszkaniowych udzielonych i
spłacanych na warunkach okre lonych przez Radę Ministrów. Pomoc bankom polega na
pokrywaniu ze rodków budżetowych czę ci zadłużenia z tytułu skapitalizowanych odsetek i
przej ciowym wykupieniu czę ci odsetek.
Kredytami starego portfela zarządza Bank PKO BP S.A., niestety Centrala Banku nie zna
dokładnych pierwotnych kwot kredytów pozostających obecnie w okresie spłaty, nie zna też kwot
spłaconych przez kredytobiorców. Z orientacyjnych danych, które posiada Bank wynika, że
udzielono kredytów mieszkaniowych tzw. starego portfela na kwotę ok. 5,7 mld zł.
Dokumentacja źródłowa obejmująca okres do końca 1995 r. została zniszczona, dlatego też
informacje oparte są na sprawozdawczo ci.
Analiza stanu prawnego i struktury zadłużenia dowodzi, że mimo zaangażowania znacznych
rodków z budżetu państwa i spłat kredytobiorców, zadłużenie z tytułu odsetek w okresie 1996 –
2009 pozostaje na niemal tym samym poziomie;
Zgodnie z informacją Ministerstwa Finansów z października 2008 r., na dzień 1 stycznia
1996 r. zadłużeniem kredytowym obciążonych było ok. 296 ty . lokali, a zadłużenie z tytułu
kredytu wynosiło ok. 13,0 mld zł, w tym: kapitał ok. 3,5 mld zł (w kwocie tej zawarta była czę ć
skapitalizowanych odsetek), odsetki skapitalizowane ok. 2,1 mld zł. i odsetki przej ciowo
wykupione ok. 7,4 mld zł (według danych Ministra Finansów z dnia 05.02. 1999 r., wydatki
budżetu państwa z tytułu wykupu odsetek od tzw. starych kredytów mieszkaniowych na koniec
1995 r. wynosiły 3,3 mld zł); łącznie zadłużenie z tytułu odsetek wynosiło ok. 9,5 mld zł.
Zadłużeniem kredytowym na koniec 2007 r. obciążone było ok. 112 ty lokali, a zadłużenie
wynosiło ok. 9,2 mld zł, w tym: kapitał ok. 0,7 mld zł, odsetki skapitalizowane ok. 1,5 mld zł,
odsetki przej ciowo wykupione ok. 7,0 mld zł - łączne zadłużenie z tytułu odsetek wynosiło ok. 8,5
mld zł. W okresie 1996 – 2007 zadłużenie zmniejszyło się o 3,8 mld zł, w tym odsetki
skapitalizowane o ok. 0,6 mld zł, a odsetki przej ciowo wykupione o ok. 0,4 mld zł. W okresie
1996-2008 ok. 8,1 mld zł odsetek przej ciowo wykupionych zostało umorzone, mimo tego
zadłużenie z tytułu przej ciowego wykupienia odsetek pozostało praktycznie na tym samym
poziomie i na koniec 2008 r. wynosiło 7,4 mld zł.
Obecnie przedmiotowym zadłużeniem obciążonych jest około 74 ty . lokali. Przyczyną
struktury i wielko ci zadłużenia są przepisy ustawy i praktyki Banku.
Obowiązujące przepisy spowodują dalsze zadłużenie z tytułu przej ciowego wykupienia odsetek.
Zadłużenie z tytułu skapitalizowanych odsetek pozostanie na niemal tym samym poziomie.
Potwierdzeniem takiego scenariusza jest przedstawiona na wstępnie struktura zadłużenia w
dotychczasowym okresie spłaty.
Przeznaczanie z budżetu państwa kwoty ok. 130 mln zł rocznie na spłatę poprzednio
skapitalizowanych odsetek, i proponowana kolejno ć zmniejszania zadłużenia spłatami
kredytobiorców spowodują spłacenie odsetek skapitalizowanych w ciągu około 5 – 6 lat. Je li
przepisy nie zostaną zmienione, budżet państwa będzie zobowiązany, na podstawie art. 10a, do
wykupienia po 2017 r. około. 1,2 mld skapitalizowanych odsetek. Nowe zasady spłaty zadłużenia
przez kredytobiorców pokryją warto ć rat kapitałowo- odsetkowych i nie będzie generowane
zadłużenie z tytułu przej ciowego wykupienia odsetek ze rodków budżetowych. Je li przepisy nie
zostaną zmienione, podlegające umorzeniu w ciężar budżetu państwa zadłużenie z tytułu
przej ciowego wykupienia odsetek, w okresie 2013-2017, wzro nie w stosunku do obecnego
poziomu o około 0,8 mld zł.
Proponowane zmiany ustawy wypełnią przesłanki realizacji klauzuli o przypadkach
nadzwyczajnych, które w związku z przemianami gospodarczymi w kraju dotknęły nie tylko banki,
ale i kredytobiorców.
Pomoc państwa skierowana do banków polegała między innymi na zapewnieniu im odsetek
na komercyjnym poziomie ze rodków budżetu państwa i od kredytobiorców. Wydaje się zatem
uzasadnione z moralnego i gospodarczego punktu widzenia, aby po 20 latach spłaty tzw.
„preferencyjnych” kredytów starego portfela, zaangażowanie rodków budżetowych miało realny
wpływ na widoczne zmniejszenie zadłużenia kredytobiorców i zarazem zmniejszyło wydatki
budżetu państwa.

IV. Zakres projektowanej regulacji.

1. Zmiana ujęta w punkcie 1 aktualizuje przepis art. 2 pkt 1 i 2 ustawy oraz przepisy
symetryczne związane z przej ciowym wykupieniem odsetek ze rodków budżetu
państwa.
2. Zmiana ujęta w punkcie 2 odniesiona jest do art. 4 ze względów legislacyjnych;
przepisy zostały zaktualizowane o zadłużenie z tytułu odsetek naliczonych po dniu
31 grudnia 2012 r.
3. Punkt 3, 5 i 6 ma istotne znaczenie i nadaje nowy wymiar pomocy państwa ujęty w
przepisach art. 5, art. 6 ust. 1, 1a i 3b i art. 9 ust. 1; rodki budżetowe
przekazywane Bankowi, będą realnie zmniejszać zadłużenie z tytułu
skapitalizowanych odsetek i po dniu 31 grudnia 2012 r. nie będą generować
zadłużenia z tytułu przej ciowego wykupienia odsetek. Warto ć 10 % zadłużenia z
tytułu skapitalizowanych odsetek według stanu na koniec 2012 r. odpowiada
redniej kwot przekazywanych z budżetu państwa w ostatnich latach i umożliwi
spłatę zadłużenia z tego tytułu w okresie około 5 - 6 lat. Art. 9 ust. 1, ma
bezpo redni związek z proponowanym realnym przyspieszeniem spłat zadłużeń
kredytowych. Taki skutek zostanie osiągnięty, gdy spłaty kredytu będą zaliczane w
pierwszej kolejno ci na spłatę kwoty zadłużenia z tytułu kredytu, a po jego spłacie
na spłatę kwoty odsetek naliczonych po dniu 31 grudnia 2012 r., następnie na spłatę
zadłużenia z tytułu odsetek skapitalizowanych i odsetek przej ciowo wykupionych.
Dotychczasowe zaliczanie spłaty na ratę kapitałową i ratę odsetek
skapitalizowanych, przy jednoczesnym naliczaniu odsetek przej ciowo
wykupionych od zadłużenia z tytułu kredytu i odsetek skapitalizowanych jest
zasadniczą przyczyną struktury i wielko ci zadłużenia – kredyt wynosi ok. 7%
kwoty odsetek.
W czasie spłaty kredytu, naliczane odsetki nie będą kapitalizowane. Należy przyjąć,
że przy utrzymaniu spłat na obecnym poziomie ok. 0,16 mld zł/rok, spłata kredytu w
kwocie ok. 0,5 mld zł nastąpi w ciągu około 3 lat - 0,50 mld zł : (74000 lokali x
60m2 x 3,0 zł (warto ć normatywu) x12 miesięcy) = 3,1 roku] bez uwzględnienia
spłat kredytu na podstawie art. 10 i 11 ust. 6. Odsetki naliczone w tym czasie stopą
procentową 6% w stosunku rocznym, wyniosą ok. 0,04 mld zł i zostaną spłacone w
ciągu jednego kwartału.
Kolejne spłaty będą sukcesywnie zmniejszały zadłużenie z tytułu skapitalizowanych
odsetek. Przy założeniu utrzymania spłat kredytobiorców na poziomie 2012 r. tj.
0,16 mld zł/rok i spłat z budżetu państwa w wysoko ci ok. 0,13 mld zł/rok.
Zadłużenie z tytułu skapitalizowanych odsetek ok. 1,2 mld zł zostanie spłacone w
ciągu 5 – 6 lat.
Proponowana zmiana przepisów przyniesie oszczędności dla budżetu państwa w
kwocie ok. 2,0 - 0,8 = 1,2 mld zł.
4. Zmiana tre ci art. 5a okre lona w punkcie 4 utrzymuje dotychczasowy sposób
ustalania stopy oprocentowania kredytów w odniesieniu do kredytów spłacanych
zgodnie z art. 7 lub 8.
5. Zmiana przepisów zawartych w punkcie 7 dotyczy art. 9a regulującego spłaty
zadłużenia kredytowego przekraczającego obciążającą wysoko ć.
6. Punkt 8 ustawy zmieniającej dotyczy art. 10 ust. 1 pkt 3 i 5 okre lającego zasady
umorzenia odsetek przej ciowo wykupionych po dniu 31 grudnia 2012 r. i
wydłużenia okresu spłaty o 5 lat, do dnia 31 grudnia 2017 r.
7. Punkt 9. Zgodnie z wolą ustawodawcy wyrażoną w art. 1 ust. 2, przepisy ustawy
stosuje się do kredytobiorców, którzy zaciągnęli i spłacają kredyty mieszkaniowe
na warunkach okre lonych przez Radę Ministrów, nie obejmują ich jednak
dotychczasowe przepisy art. 10a. Z informacji Ministra Finansów wynika, że
kredytobiorcy spłacający kredyty według tych zasad stanowią zaledwie ok. 1,0%
lokali obciążonych zadłużeniem i ujęcie ich w przepisie art. 10 a nie będzie miało
znaczącego wpływu na budżet państwa, szczególnie po nowelizacji ustawy.
Kwestie te reguluje przepis art. 10a ust. 1 i 2.
8. Zmiany ujęte w punkcie 10 – art. 10b - dają delegację Radzie Ministrów do
wydania rozporządzeń uwzględniających odsetki naliczone po dniu 31 grudnia
2012 r.
Przepisy zmieniające zawarte w punkcie 11 dotyczą art. 11 ust. 3 i 6, w związku z
nowym tytułem obciążenia odsetkami naliczanymi po dniu 31 grudnia 2012 r.
Ponadto, od 1998 r. kredytobiorcy mają możliwo ć przyspieszenia spłaty kredytu,
pod pewnymi warunkami i w ustawowo okre lonych terminach, które były
kilkakrotnie przedłużane. Obecnie termin ten upływa dnia 31 grudnia 2012 r.
Argumenty przemawiające uprzednio za przedłużeniem terminu jednorazowej
spłaty zadłużenia nie straciły na aktualno ci, stąd propozycja wydłużenia terminu
spłaty do dnia 31 grudnia 2017 r.
9. Zmiana przepisów zawarta w punktach 12 i 13 ma charakter legislacyjny i została
wprowadzona w związku z odsetkami naliczanymi po dniu 31 grudnia 2012 r., o