Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw

nie zadania publicznego. Zgodnie z propozycją operator projektu realizujący zadanie w
formie tzw. regrantingu ogłasza konkurs na realizatorów projektów i dokonuje ich wyboru na
zasadach i w trybie określonym w przedstawionej przez operatora ofercie oraz umowie.
Sposób i tryb wyboru realizatorów projektów jest zatem ustalany wspólnie z organem
administracji publicznej ogłaszającym otwarty konkurs ofert, natomiast wynik konkursu
podaje się do publicznej wiadomości poprzez jego zamieszczenie na własnej stronie
internetowej operatora projektu. W celu zapewnienia realizacji zadań przez realizatorów
projektu wskazano, że przekazanie przez operatora projektu środków następuje nie później
niż 14 dni od dnia zawarcia umowy pomiędzy operatorem projektu, a realizatorem projektu.
Po zakończeniu zadania (zakończeniu realizowanych w ramach zadania projektów)
operator projektu składa organowi administracji publicznej sprawozdanie, które dodatkowo
zawiera informacje dotyczące w szczególności: nazw i adresów siedzib realizatorów
projektów, zrealizowanego zakresu rzeczowego projektów, terminów realizacji projektów,
wysokości środków przekazanych na poszczególne projekty, wysokości środków
wykorzystanych na realizację poszczególnych projektów;
14) w odpowiedzi na apele strony samorządowej, której zdaniem dotychczasowy przepis
wskazywał jednoznacznie na konieczność dokonania kontroli wszystkich umów zawartych na
realizacje zadań publicznych - co było niekiedy niewykonalne - wprowadzono zmianę
w art. 17 ustawy. Zgodnie z propozycją organ administracji publicznej może dokonywać
bieżącej oceny realizacji zadania lub dokonać kontroli realizacji już zadania;
15) zmiana określona w art. 1 pkt 16 projektu ustawy (dot. dodanego art. 18 ust. 4) ma
charakter porządkujący i polega na określeniu, analogicznie jak w przypadku np. oferty
realizacji zadania publicznego, zakresu przedmiotowego sprawozdania z wykonania zadania.
Zmiana określona w art. 1 pkt 17 projektu ustawy (dot. dodanego art. 18 ust. 5) związana
jest z wprowadzeniem do ustawy regulacji doprecyzowujących sposób zlecania zadań
z zastosowaniem tzw. regrantingu. Wskazuje się, że sprawozdanie z realizacji zadania
w przedmiotowej formie zawiera dodatkowe informacje odnoszące się do realizatorów
projektów oraz do projektów realizowanych w ramach zleconych zadań i dotyczą
w szczególności: nazw i adresów siedzib realizatorów projektów, zrealizowanego zakresu
rzeczowego projektów, terminów realizacji projektów, wysokości środków przekazanych na
poszczególne projekty oraz wysokości środków wykorzystanych na realizację
poszczególnych projektów;
10

16) ze względu na odmienny sposób uregulowania zasad i trybu udostępniania informacji
publicznych przez organizacje pozarządowe w dodanym art. 18b wskazano, że umowa na
realizacje zadania publicznego oraz sprawozdanie z realizacji tego zadania podlegają
udostępnieniu na zasadach i w trybie określonym w niniejszej ustawie;
17) w art. 1 pkt 18 wprowadzono delegację dla ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego do wydania rozporządzenia w sprawie wzorów ofert, umów i
sprawozdań ze szczególnym uwzględnieniem liczby oferentów, którzy złożyli ofertę, sposobu
i czasu realizacji zadania publicznego, jak również sposobu jego rozliczenia;
18) wychodząc naprzeciw wnioskom strony pozarządowej oraz samorządowej
zdecydowano się upoważnić ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do
wydania rozporządzenia określającego uproszczony wzór oferty i sprawozdania dla zadań
realizowanych w trybie art. 19a, tj. tzw. małych dotacji. Nie celowe bowiem jest stosowanie
pełnych wzorów oferty i sprawozdania do zadań, które są ograniczone wysokością
maksymalnego dofinansowania, obszarem i terminem ich wykonania. W konsekwencji
przedmiotowej zmiany określono zakres przedmiotowy uproszczonej oferty oraz
uproszczonego sprawozdania;
19) w celu usunięcia pojawiających się niekiedy przeszkód w wykonywaniu inicjatywy
lokalnej i rozszerzenia zakresu jej stosowania zdecydowano, że może ona obejmować m.in.
budowę, rozbudowę lub remont budynków oraz obiektów małej architektury niekoniecznie
stanowiących własność jednostki samorządu terytorialnego, np. parki, place zabaw należące
do wspólnot mieszkaniowych;
20) odnośnie do zmiany określonej w art. 1 pkt 21 projektu ustawy polegającej na
dodaniu art. 22 ust. 5, to biorąc pod uwagę charakter postępowania likwidacyjnego (tj.
dokonywanie w trakcie jego trwania tylko takich czynności, które zmierzają bezpośrednio do
zakończenia postępowania, a co za tym idzie wykreślenia organizacji z Krajowego Rejestru
Sądowego), a także sytuację majątkową lub ekonomiczną organizacji będącej w stanie
upadłości (tj. w przypadku gdy zobowiązania przekraczają wartość jej majątku przez co
przestaje być ona wiarygodnym podmiotem działającym na rynku), w przypadku wpisania do
Krajowego Rejestru Sądowego informacji o otwarciu likwidacji lub o ogłoszeniu upadłości
organizacji pożytku publicznego albo w przypadku prawomocnego oddalenia wniosku o
ogłoszenie upadłości z uwagi na fakt, że majątek organizacji pożytku publicznego nie
wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, sąd jednocześnie orzeka o wykreśleniu
11

informacji, o której mowa w art. 22 ust. 2, lub organizacji, o której mowa w art. 22 ust. 3, z
Krajowego Rejestru Sądowego.
Projekt zakłada ponadto, że w przypadku gdy organizacja, której status opp został
wykreślony posiadała niewykorzystane środki pochodzące z 1% podatku dochodowego od
osób fizycznych, obowiązana jest, po pierwsze poinformować ministra o wysokości
niewydatkowanych na dzień wydania postanowienia w przedmiocie wykreślenia środków
pochodzących z 1% podatku, w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego postanowienia i po
drugie, przekazać niewydatkowane na dzień wydania postanowienia środki z 1% podatku na
rzecz Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego, w terminie 14 dni od dnia
uprawomocnienia się tego postanowienia. Nieprzekazanie niewydatkowanych środków lub
nieprzekazanie ww. informacji powoduje, po uprzednim wezwaniu, wszczęcie postępowania
administracyjnego i wydanie przez właściwego ministra decyzji, w której określi kwotę
niewydatkowanych środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób
fizycznych przypadającą do przekazania na rzecz Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku
Publicznego i termin, od którego nalicza się odsetki. Do wydawanej przez Ministra decyzji
mają odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa;
21) proponowana zmiana art. 22a ustawy jest konsekwencją zmiany polegającej na
dodaniu art. 22 ust. 5 (dot. wykreślania przez sąd rejestrowy z Krajowego Rejestru Sądowego
informacji o posiadaniu statusu opp lub organizacji, o której mowa w art. 22 ust. 3 ustawy,
w sytuacji otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości organizacji pożytku publicznego).
Brzmienie przepisu art. 22a ust. 1 pkt 1 lit. b pozwoli na ponowne uzyskanie statusu
organizacji pożytku publicznego przed upływem okresu 2 lat, jeżeli po wykreśleniu
z Krajowego Rejestru Sądowego sąd prawomocnie uchylił, stwierdził nieważność, ustalił
nieistnienie uchwały organu organizacji pożytku publicznego o otwarciu likwidacji albo
uchylił postępowanie upadłościowe organizacji pożytku publicznego.
22) w celu usunięcia pojawiających się niekiedy wątpliwości proponuje się
jednoznacznie wskazać, że organizacje pożytku publicznego zamieszczają po raz pierwszy
sprawozdanie merytoryczne i finansowe za rok, w którym uzyskały status organizacji pożytku
publicznego. Jeżeli organizacja uzyskała status opp w danym roku, to pierwsze sprawozdanie
ze swojej działalności (merytoryczne i finansowe) ma obowiązek sporządzić i zamieścić za
rok obrotowy, w którym nabyła status organizacji pożytku publicznego.
12

Rozwiązanie zawarte w art. 23 ust. 6b ustawy zmienianej polega na wprowadzeniu
jednego terminu na zamieszczenie sprawozdań dla opp, których rok obrotowy nie jest rokiem
kalendarzowym. Proponuje się, aby te opp były obowiązane zamieścić sprawozdania
w terminie do dnia 30 listopada roku następującego po roku, za który składane jest
sprawozdanie finansowe i merytoryczne, na stronie internetowej urzędu obsługującego
ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Powyższy termin nie będzie
stanowić przeszkody w prawidłowym tworzeniu przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej
wykazu organizacji uprawnionych do otrzymania środków pochodzących z 1% podatku
dochodowego od osób fizycznych;
23) z uwagi na publiczny charakter środków pochodzących z 1% podatku dochodowego
od osób fizycznych, w przypadku stwierdzenia w wyniku kontroli ministra lub przez inny
organ kontroli np. organu kontroli skarbowej, że organizacja pożytku publicznego
wydatkowała je niezgodnie z art. 27 ust. 2, minister właściwy do spraw zabezpieczenia
społecznego wydaje decyzję zobowiązującą do przekazania nieprawidłowo wydatkowanych
środków na rzecz Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego (art. 1 pkt 24 lit a i
b projektu ustawy).
W celu zwiększenia transparentności działania opp oraz ze względu na publiczny
charakter środków pochodzących z 1% podatku wprowadzono obowiązek po stronie
organizacji do wyodrębnienia środków uzyskanych i wydatkowanych z 1% podatku w stopniu
umożliwiającym określenie przychodów i kosztów (art. 1 pkt 24 lit b projektu ustawy).
W przypadku wydatkowania środków z 1% podatku na promocję wyodrębnieniu podlegają
także te środki;
24) zmiana zawarta w art. 1 pkt 24 lit c projektu ustawy uprawnia ministra właściwego do
spraw zabezpieczenia społecznego do zamieszczania na własnej stronie internetowej
informacji dotyczącej w szczególności wydatkowania przez organizacje pożytku publicznego
środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych w roku poprzednim.
Informacja ta będzie zamieszczana co roku, w terminie do dnia 31 grudnia;
25) zmiana w art. 1 pkt 25 projektu ustawy (dot. dodawanego art. 27aa) jest
konsekwencją pojawiającej się coraz częściej praktyki polegającej na odpłatnym (np. pod
pretekstem pobierania składek członkowskich od członków wspierających) zbieraniu środków
z 1% podatku na rzecz opp pozbawionych możliwości pobierania 1% z uwagi na
niedopełnienie obowiązku sprawozdawczego. Przedmiotowa regulacja polega na wyraźnym
zakazie wzywania do przekazania oraz przekazywania środków pochodzących z 1% podatku
13

na rzecz innych opp, które zostały wykluczone z wykazu Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Niecelowe jest bowiem, aby środkami publicznymi przekazanymi przez podatnika na pewien
z góry określony cel, dysponowała organizacja, która nie widnieje w wykazie organizacji
uprawnionych do pozyskiwania 1% podatku, tj. nie spełniła wymogów informacyjnych
dotyczących prowadzonej działalności (nie złożyła w terminie sprawozdania merytorycznego
z działalności oraz sprawozdania finansowego), co pociąga dalej idące wątpliwości co do jej
wiarygodności. Zakaz wzywania do przekazania środków finansowych pochodzących z 1%
podatku dotyczy również organizacji pożytku publicznego, która nie została uwzględniona w
wykazie prowadzonym przez Ministra.
Środki pochodzące z 1% podatku przekazane na rzecz organizacji pożytku publicznego,
która nie została uwzględniona w wykazie podlegają zwrotowi na rzecz Funduszu Wspierania
Organizacji Pożytku Publicznego. Minister wydaje w tej sytuacji decyzję określającą kwotę
przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki.
Ponadto, w przypadku naruszenia zakazów, o których mowa w dodawanych ust. 1 i 2,
Minister Pracy i Polityki Społecznej może wystąpić do sądu rejestrowego o pozbawienie
statusu organizacji pożytku publicznego.
Zmiana określona w art. 1 pkt 25 (dot. dodawanego art. 27ab) zakłada utworzenie
państwowego funduszu celowego Fundusz Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego,
którego dysponentem będzie minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego,
Proponuje się, że przychodami Funduszu będą środki finansowe pochodzące z 1% podatku
niewydatkowane przez organizacje, które utraciły status pożytku publicznego, oraz środki
wydatkowane w sposób niezgodny z art. 27 ust. 2. Zgromadzone na Funduszu środki
finansowe będą miały na celu udzielanie wsparcia organizacjom pożytku publicznego.
Przedmiotowe wsparcie będzie realizowane w trybie otwartego konkursu ofert;
26) regulacja wprowadzona w art. 27c ustawy zmienianej dotyczy zasad prowadzonej
przez organizacje pożytku publicznego działalności promocyjnej polegającej na zachęcaniu
do przekazania środków pochodzących z 1% podatku. Wskazano, że prowadzona przez
organizacje pożytku publicznego promocja powinna zawierać w szczególności informację na
temat jej finansowania ze środków z 1% podatku, aby podatnik wiedział, czy została ona
sfinansowana z tych środków.
Z uwagi na pojawiającą się co raz częściej praktykę tworzenia programów
komputerowych umożliwiających wypełnianie zeznań podatkowych w taki sposób, że
podatnik może przekazać 1% podatku jedynie wskazanej organizacji pożytku publicznego,
14