Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw

tym samym uniemożliwiając podatnikowi swobodny wybór organizacji pożytku publicznego,
której chciałby przekazać 1% podatku, w dodawanym art. 27d proponuje się zakazać
tworzenia takich programów;
27) wychodząc naprzeciw wnioskom środowiska organizacji pozarządowych,
w dodawanym art. 29a wprowadza się, występujące już w praktyce rozwiązanie (np. ustawa
o swobodzie działalności gospodarczej) polegające na ograniczeniu czasu trwania jednej
kontroli organu kontroli w organizacji pożytku publicznego w jednym roku kalendarzowym.
Zgodnie z propozycją kontrola tego samego organu nie może trwać dłużej niż 24 dni
roboczych. Rozwiązanie to ma na celu ograniczenie nieuzasadnionego przedłużania
dokonywanych przez organy kontroli czynności kontrolnych, które nierzadko uniemożliwiają
normalne prowadzenie przez organizacje statutowej działalności. Wskazany termin 24 dni
roboczych jest wystarczający do podjęcia przez organ wszystkich niezbędnych czynności
kontrolnych;
28) zmiana zawarta w art. 1 pkt 28 projektu ustawy jest konsekwencją zmiany
przewidzianej w art. 1 pkt 21 projektu ustawy;
29) proponuje się, aby katalog naruszeń określony w art. 33a ust. 2 ustawy zmienianej
został poszerzony o przesłankę prowadzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą
bez uzyskania wpisu do właściwego rejestru, niestosowania się do obowiązków wynikających
z przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, naruszenia
przepisów związanych ze stosowaniem uprawnień, o których mowa w art. 24 ustawy
zmienianej, niewykonanie wyroku sądu powszechnego lub administracyjnego, a także
posiadania zaległości podatkowych lub zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie
społeczne, w wysokości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie, jeżeli ww.
zaległości istnieją co najmniej 6 miesięcy i zostały stwierdzone prawomocną decyzją lub
administracyjnym tytułem wykonawczym. Powyższa zmiana związana jest z wyjątkową
i uprzywilejowaną pozycją opp, jaką zajmują w obrocie prawnym w porównaniu z innymi
podmiotami. Jako organizacje spełniające pewne szczególne obowiązki mają prawo korzystać
z szeregu uprawnień takich jak zwolnienie z podatku od towarów i usług, podatku
dochodowego od osób prawnych, podatku od nieruchomości, od czynności cywilnoprawnych,
a także od opłat skarbowych i sądowych. Posiadanie ww. zaległości przez opp bez wątpienia
podważa ich wiarygodność.
Przyczyną zmiany przewidzianej w art. 1 pkt 29 lit b projektu ustawy – dot. art. 33a ust. 4
(nałożenie na właściwe organy obowiązku informowania ministra właściwego do spraw
15

zabezpieczenia społecznego o naruszeniach określonych w art. 33a ust. 2 ustawy zmienianej)
jest dotychczasowe brzmienie zmienianego przepisu, które nie dawało ministrowi
właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego możliwości weryfikacji czy kontroli
naruszeń, o których mowa w przedmiotowym artykule, co utrudniało lub wykluczało
wykonanie jego dyspozycji. Dlatego w przypadku gdy organizacja pożytku publicznego
naruszy któryś z zakazów wymienionych w ust. 2, organ właściwy do stwierdzenia ww.
nieprawidłowości, w terminie 30 dni od dnia ich stwierdzenia, poinformuje o tym ministra
właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Minister właściwy do spraw
zabezpieczenia społecznego na ww. podstawie występuje do sądu rejestrowego z wnioskiem
o wykreślenie takiej organizacji lub wykreślenie informacji o posiadaniu przez taką
organizację statusu opp.
W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności
leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654, z późn. zm.), na podstawie której utraciła moc ustawa
z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89,
z późn. zm.), z dniem 1 lipca 2011 r. niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej stają się
przedsiębiorstwami podmiotów leczniczych. W związku z powyższym, nadaje się nowe
brzmienie art. 33a ust. 2 pkt 3 lit. b.
Ponadto, w celu rozwiania wszelkich wątpliwości w sposób wyraźny wskazano, że do
skuteczności wezwań ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do
zaniechania naruszeń wymienionych w art. 33a ust. 2 ustawy zmienianej znajduje
zastosowanie instytucja doręczenia zastępczego;
30) z uwagi na występujące naruszenia przez organizacje posiadające status organizacji
pożytku publicznego, wymogów określonych w art. 20 ustawy zmienianej, w szczególności
polegające na prowadzeniu dominującej, w stosunku do działalności pożytku publicznego,
działalności gospodarczej lub na pełnieniu przez osoby karane funkcji członka organu
zarządzającego lub organu kontroli, w sposób wyraźny wskazano, że minister właściwy do
spraw zabezpieczenia społecznego, na podstawie informacji przekazanej przez sąd lub organ
administracji publicznej o naruszeniu wymogów określonych w art. 20 ustawy, występuje do
sądu rejestrowego o wykreślenie informacji, o której mowa w art. 22 ust. 2, lub organizacji, o
której mowa w art. 22 ust. 3, z Krajowego Rejestru Sądowego.
Zmiana zawarta w dodawanym art. 33ab uprawnia ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego do zwrócenia się z wnioskiem do właściwego naczelnika urzędu
skarbowego o wstrzymanie przekazania środków pochodzących z 1% podatku dochodowego
od osób fizycznych w stosunku do organizacji pożytku publicznego, wobec której zostało
16

wszczęte postepowanie rejestrowe w przedmiocie wykreślenia informacji, o której mowa w
art. 22 ust. 2, lub organizacji, o której mowa w art. 22 ust. 3, z Krajowego Rejestru Sądowego.
Z uwagi na charakter środków z 1% podatku oraz istotność naruszenia, które jest skutkiem
wszczęcia postępowania rejestrowego o wykreślenie statusu opp nie jest zasadnym, aby
środki te trafiły do takiej organizacji, w stosunku do której istnieją uzasadnione wątpliwości
co do jej wiarygodności. Przedmiotowe środki zostaną przekazane organizacji w przypadku
pozytywnego dla niej zakończenia postępowania rejestrowego. W przypadku zaś wykreślenia
statusu opp właściwy naczelnik urzędu skarbowego, zgodnie z przepisami o podatku
dochodowym od osób fizycznych odstąpi od przekazania ww. środków;
31) rezygnuje się z przepisu ustawowego zawartego w art. 35 ust. 3 ustawy o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie, w świetle którego członek Rady Działalności Pożytku
Publicznego nie może pełnić funkcji dłużej niż dwie kolejne kadencje. Potrzeba zmiany
wynika z pomocniczego i opiniodawczo-doradczego charakteru ciała jakim jest Rada
Działalności Pożytku Publicznego;
32) ze względu na funkcje Rady Działalności Pożytku Publicznego, do której należy
przede wszystkim wyrażanie opinii o projektach rządowych aktów prawnych lub programów
dotyczących działalności pożytku publicznego oraz wolontariatu wprowadza się możliwość
bardziej elastycznego kształtowania składu osobowego Rady, w tym zasiadania w składzie
Rady Działalności Pożytku Publicznego większej niż dotychczas liczby przedstawicieli
trzeciego sektora. Zmiana przewidziana w art. 1 pkt 32 projektu ustawy zapewni jednocześnie
spójność regulacji dotyczących powoływania składu Rady Działalności Pożytku Publicznego
jak i Wojewódzkich, Powiatowych oraz Gminnych Rad Działalności Pożytku Publicznego;
33) Zmiana zawarta w art. 1 pkt 33 projektu ustawy (dot. art. 40 ustawy zmienianej) ma
charakter legislacyjny. Doprecyzowuje delegację ustawową ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego do wydania rozporządzenia określającego tryb działania i
organizację Rady Działalności Pożytku Publicznego;
34) uwzględniając wnioski strony pozarządowej wprowadzono obligatoryjny obowiązek
tworzenia przez marszałka województwa, w terminie 2 miesięcy od dnia wpłynięcia wniosku,
Wojewódzkiej Rady Działalności Pożytku Publicznego (art. 1 pkt 34 projektu ustawy – dot.
art. 41a ust. 1 ustawy zmienianej). Wskazano również, że w przypadku nieutworzenia Rady w
powyższym terminie organizacje pozarządowe lub podmioty wymienione w art. 3 ust. 3
ustawy zmienianej będą mogły zaskarżyć bezczynność organu do sądu administracyjnego.
17

Zgodnie ze zmianą określoną w art. 1 pkt 34 lit. c projektu ustawy (dot. dodawanego art.
41a ust. 2a) Rada Wojewódzka, po zasięgnięciu opinii organu wykonawczego, określa
w uchwale sposób realizacji swoich zadań.
Zmiana zawarta w art. 1 pkt 34 lit d zakłada, że kadencja Rady Wojewódzkiej trwa 3
lata. Zmiana zapewni jednocześnie spójność regulacji dotyczących pozostałych rad
działalności pożytku publicznego;
35) zmiana określona w art. 1 pkt 35 projektu ustawy ma charakter jedynie legislacyjny;
36) analogicznie projekt przewiduje jak w przypadku Wojewódzkich Rad Działalności
Pożytku Publicznego obligatoryjny obowiązek tworzenia Powiatowej lub Gminnej Rady
Działalności Pożytku Publicznego. Różnica polega na tym, że wymaga się wniosku co
najmniej 5 organizacji pozarządowych lub podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, a termin
na jej utworzenie przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego to 30 dni od
dnia wpłynięcia wniosku. Wskazano również, że w przypadku nieutworzenia Rady w
powyższym terminie organizacje pozarządowe lub podmioty wymienione w art. 3 ust. 3
ustawy zmienianej będą mogły zaskarżyć bezczynność organu do sądu administracyjnego.
Podobnie jak w pozostałych regulacjach odnoszących się do rad działalności pożytku
publicznego wskazano, że kadencja Rady Powiatowej oraz Rady Gminnej trwa 3 lata;
37) uwzględniając wnioski strony samorządowej wprowadzono zapis regulujący kwestię
odwoływania członka Rady Powiatowej lub Rady Gminnej przed upływem kadencji;
38) zgodnie ze zmianą określoną w art. 1 pkt 38 projektu ustawy (dot. dodawanego art.
41i ust. 1a) Rada Powiatowa lub Rada Gminna, po zasięgnięciu opinii organu wykonawczego,
określa w uchwale sposób realizacji swoich zadań;
39) zmiana określona w art. 1 pkt 39 projektu ustawy ma charakter jedynie legislacyjny;
40) w odpowiedzi na zgłaszane postulaty strony rządowej postanowiono wydłużyć termin
na przedstawienie Sejmowi i Senatowi RP sprawozdania z działania ustawy do dnia 30
listopada roku następującego po upływie okresu sprawozdawczego;
41) zmiana określona w art. 1 pkt 39 projektu ustawy jest zmianą jedynie porządkującą.
W związku z dodaniem nowych przepisów karnych zawarte w uchylanym przepisie
odwołanie do Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia zostało przeniesione na
koniec do dodanego art. 50e ustawy zmienianej;
42) w związku z wprowadzeniem zakazu wzywania do przekazania oraz przekazywania
środków pochodzących z 1% podatku na rzecz innych organizacji pożytku publicznego, które
zostały wykluczone z wykazu Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz zakazu wzywania
przez organizacje pożytku publicznego, które nie zostały uwzględnione w wykazie, do
18

przekazania tych środków za pośrednictwem innej organizacji pożytku publicznego,
ustanawia się sankcję za naruszenie tych zakazów. Jeżeli osoba, działając w imieniu
organizacji pożytku publicznego, która nie została uwzględniona w wykazie, wzywa do
przekazania 1% podatku za pośrednictwem innej organizacji pożytku publicznego, podlega
karze grzywny. To samo dotyczy osoby, która działając w imieniu organizacji pożytku
publicznego wzywa do przekazania lub przekazuje 1% podatku na rzecz organizacji pożytku
publicznego, która nie została uwzględniona w wykazie.
W związku z wprowadzeniem zasad informowania przez organizacje pożytku
publicznego, w ramach prowadzonej przez siebie promocji 1% podatku, o finansowaniu
swoich działań promocyjnych ze środków z 1% podatku wprowadza się sankcję za
niewypełnianie przedmiotowego obowiązku. Kto, prowadząc promocję 1% podatku
dochodowego od osób fizycznych nie wypełnia obowiązków przekazywania informacji, o
których mowa w art. 27c podlega karze grzywny.
Zmiana przewidziana w art. 2 projektu ustawy ma na celu likwidację podwójnego
obowiązku sprawozdawczego. Nie jest celowe, aby fundacja, posiadająca status organizacji
pożytku publicznego była zobowiązana do przedstawiania dwóch sprawozdań
merytorycznych. Zarówno, z uwagi na posiadany status pożytku publicznego, Ministrowi
Pracy i Polityki Społecznej (na wzorze określonym w rozporządzeniu MPiPS) jak również
w innej formie ministrowi właściwemu ze względu na przedmiot działania fundacji (na
wzorze określonym w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości).
Zmiana określona w art. 3 i 4 jest konsekwencją zmiany wprowadzonej w art. 1 pkt 30
projektu ustawy. Zgodnie z dodawanym art. 33ab Minister Pracy i Polityki Społecznej może
zwrócić się z wnioskiem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wstrzymanie
przekazania środków z 1% podatku w stosunku do organizacji pożytku publicznego, wobec
której zostało wszczęte postepowanie rejestrowe.
Zmiana przewidziana w art. 5 projektu ustawy ma na celu zachowanie mocy dotychczas
obowiązującego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 grudnia 2010
r. w sprawie wzoru oferty i ramowego wzoru umowy dotyczących realizacji zadania
publicznego oraz wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania oraz rozporządzenia
Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 sierpnia 2003 r. w sprawie Rady
Działalności Pożytku Publicznego do dnia wejścia w życie nowych rozporządzeń wydanych
na podstawie zmienionych niniejszą ustawą art. 19 i 40 ustawy zmienianej.
19