Poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

„3. Prezydent Rzeczypospolitej w zakresie polityki zagranicznej współdziała
z Prezesem Rady Ministrów i wła ciwym ministrem. Stanowisko w zakresie polityki
zagranicznej Prezydent Rzeczypospolitej przedstawia na wniosek lub za zgodą
Prezesa Rady Ministrów.”

11) art. 134 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Prezydent Rzeczypospolitej mianuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów
Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas okre lony.
Czas trwania kadencji, tryb i warunki odwołania przed jej upływem okre la ustawa.”;

12) uchyla się art. 135;

13) w art. 144 ust. 3:

a) pkt 6 otrzymuje brzmienie:
„6) podpisania ustawy, odmowy podpisania ustawy oraz wniosku do Sejmu
o ponowne rozpatrzenie ustawy”,

b) po pkt 23) dodaje się pkt 23a) w brzmieniu:
„23a) powoływania Prokuratora Generalnego,”,

c) uchyla się pkt 26),

d) uchyla się pkt 27);

14) art. 157 otrzymuje brzmienie:
„Art. 157 Członkowie Rady Ministrów ponoszą przed Sejmem solidarną
odpowiedzialno ć za działalno ć Rady Ministrów”.

15) uchyla się art. 159;

16) art. 179 otrzymuje brzmienie:
„Art. 179. Sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej
zgodnie z wnioskiem Krajowej Rady Sądownictwa, na czas nieoznaczony. Odmowa
powołania może nastąpić tylko z ważnych powodów ujawnionych po przedstawieniu
wniosku Krajowej Rady Sądownictwa i wymaga uzasadnienia.”;

17) po art. 203 w rozdziale IX dodaje się podtytuł w brzmieniu:

4
„Prokuratura
Art. 201a. 1. Prokuratura jest organem ochrony prawej.
2. Zadaniem prokuratury jest stanie na straży praworządno ci oraz czuwanie
nad ciganiem przestępstw.
Art. 201b. 1. Naczelnym organem prokuratury jest Prokurator Generalny.
2. Prokurator Generalny powoływany jest przez Prezydenta Rzeczypospolitej
na 6 lat, spo ród kandydatów przedstawionych przez Krajową Radę Sądownictwa
oraz Krajową Radę Prokuratury.
3. Prokurator Generalny, po zakończeniu kadencji, nie może być ponownie
powołany na to stanowisko.
4. Prokurator Generalny nie może należeć do partii politycznej, związku
zawodowego ani prowadzić działalno ci publicznej nie dającej się pogodzić
z godno cią jego urzędu.
5. Inne przypadki zakazu łączenia urzędu okre la ustawa.
Art. 201c. 1. Prokurator Generalny nie może być bez uprzedniej zgody sądu
dyscyplinarnego pociągnięty do odpowiedzialno ci karnej ani pozbawiony wolno ci.
2. Prokurator Generalny nie może być zatrzymany lub
aresztowany,
z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa i jeżeli jego
zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania.
O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
Art. 201d. Zasady i tryb działania prokuratury, jej organizację, zasady
powoływania i odwoływania Prokuratora Generalnego i prokuratorów jednostek
organizacyjnych prokuratury oraz prawa i obowiązki prokuratorów okre la ustawa.”
Art. 201e. 1. Krajowa Rada Prokuratury stoi na straży niezależno ci
prokuratorów.
2. Ustrój, zakres działania i tryb pracy Krajowej Rady Prokuratury oraz sposób
wyboru jej członków okre la ustawa.”;

18) uchyla się art. 213-215.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.



5
Uzasadnienie

I. Uwagi wstępne
1. Konstytucja jest aktem prawnym na którym opiera się ustrój państwa,
a w konsekwencji cały system tworzonego przez to państwo prawa i jako taka winna
być dokumentem stabilnym. Stabilno ć konstytucji nie może jednak oznaczać
stagnacji, a tre ć konstytucji nie może być niezmienna (pomijając w tym miejscu rolę
tzw. postanowień niezmiennych, znanych konstytucjom niektórym państw) i oderwana
od rzeczywisto ci społeczno-prawnej. W takiej bowiem sytuacji konstytucja, zamiast
inspirować obywateli stałaby się jedynie obciążeniem dla dziejących
się - i koniecznych - procesów społecznych. W literaturze polskiego prawa
konstytucyjnego wielokrotnie podnoszono kwestie stabilno ci prawa. Często można
spotkać się z twierdzeniami, które podkre lają, że je li prawo zawiera tre ci pożądane
przez społeczeństwo, to jego stabilno ć i pewno ć stanowi bardzo dużą warto ć.
Trzeba pamiętać, że stabilno ć prawa jest warto cią względną. Osoba negatywnie
oceniająca obowiązujące prawo, często jest zadeklarowanym przeciwnikiem

jego stabilno ci. Warto zauważyć, że stabilno ć prawa nie identyfikuje się z jego
niezmienno cią. Jednocze nie literatura polskiego prawa konstytucyjnego zauważa
problem nadmiernie „usztywnionej” konstytucji. W takiej formie może ona, czasem
wbrew intencji jej twórców, utrzymywać stan niepożądany i nieadekwatny

do zmieniających się warunków. Tak skonstruowana konstytucja w dalszej
perspektywie może wręcz prowadzić do konfliktu pomiędzy istniejącym stanem
faktycznym a obowiązującym systemem prawnym. W przeszło ci to zagrożenie
dostrzegali także sami twórcy polskich konstytucji. Niekiedy wprowadzali wręcz
bezwzględną konieczno ć dokonywania cyklicznej oceny aktualno ci rozwiązań
konstytucyjnych (mówi o tym np. art. 125 Konstytucji RP z 17 marca 1921 r.). Należy
również podkre lić, że częstotliwo ć dokonywania zmian w konstytucjach

jest uzależniona od bardzo wielu czynników. Jednak przy zmianie konstytucji zawsze
decydującą rolę odgrywa praktyka ustrojowa danego państwa.

2. Obecna Konstytucja RP obowiązuje już ponad 12 lat, jej funkcjonowanie
zostało więc poddane szczegółowej i krytycznej ocenie przez doktrynę polskiego prawa

6
konstytucyjnego. Jednak – co szczególnie ważne - w czasie obowiązywania
Konstytucji z 1997 r. w istotny sposób uległy zmianie warunki w jakich przyszło
jej funkcjonować (akcesja Polski do Unii Europejskiej, rozstrzygnięcie przez Trybunał
Konstytucyjny sporu kompetencyjnego, rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwo ci
i Prokuratora Generalnego i wreszcie wej cie w życie Traktatu z Lizbony). Zgłaszane
postulaty dokonania zmian w tre ci konstytucji wydają się obecnie szczególnie
uzasadnione.
Projektowane zmiany mają również na celu wprowadzenie takich modyfikacji
konstytucyjnego systemu sprawowania władzy aby uzyskać możliwo ć sprawnego
rządzenia przy zachowaniu przejrzysto ci, zarówno w funkcjonowaniu
jak i – co szczególnie ważne dla obywateli – w ponoszeniu odpowiedzialno ci.
Przedkładany projekt jest również wynikiem krytycznej oceny dotychczasowego modelu
integralnej konkurencji pomiędzy głową państwa i szefem rządu, wpisanej w strukturę
polskiej władzy wykonawczej. Nie jest to tylko polska praktyka, jak podkre la
się bowiem w doktrynie prawa konstytucyjnego - do wiadczenia konkurencji między
głową państwa i szefem rządu, widocznej w regulacjach konstytucyjnych kilku krajów
postkomunistycznych (np. Słowacja czy Węgry), doprowadziły do utrwalenia się
elementów systemu kanclerskiego nie za prezydenckiego.
Projekt zmian w Konstytucji RP ma więc na celu:
- jasne zdefiniowanie roli obu członów władzy wykonawczej w procesie
rządzenia państwem poprzez rozgraniczenie kompetencji i ponoszonej
odpowiedzialno ci,
- zmniejszenie liczby posłów i senatorów,
- umożliwienie odgrywania aktywnej roli w życiu publicznym przez byłych
Prezydentów Rzeczypospolitej wybranych w wyborach powszechnych (instytucja
dożywotnich senatorów),
- wpisanie do Konstytucji RP instytucji prokuratury, Prokuratora Generalnego
oraz Krajowej Rady Prokuratury,
- dekonstytucjonalizację KRRiT oraz Rady Bezpieczeństwa Narodowego,
- ograniczenie immunitetu formalnego posłów i senatorów,


7
3. Tre ć przedłożonego projektu nowelizacji Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej uwzględnia również propozycje zgłaszane przez różnorodne rodowiska
społeczne i polityczne, jak również autorytety życia publicznego. W szczególno ci
należy tu wymienić: projekt zmian w Konstytucji RP przedłożony przez b. Prezesów
Trybunału Konstytucyjnego - Marka Safjana, Andrzeja Zolla i Jerzego Stępnia
z dnia 5 lutego 2009 roku; projekt zmian w Konstytucji RP zawarty w Raporcie
nr 4/2009 Konwersatorium Do wiadczenie i Przyszło ć z dnia 3 wrze nia 2009 roku;
propozycje zmian zaprezentowane w wystąpieniu Prezesa Rady Ministrów Donalda
Tuska z dnia 21 listopada 2009 roku oraz propozycje zawarte w Raporcie dotyczącym
projektu zmian w Konstytucji RP z dnia 11 stycznia 2010 roku przygotowanym
przez grupę ekspertów powołaną przez Prezesa Rady Ministrów.
Czę ć propozycji zawartych w przedkładanym projekcie zmian w Konstytucji RP
była również zgłaszana uprzednio przez Platformę Obywatelską podczas akcji
społecznej „4 x TAK” prowadzonej w 2005 roku, której wymiernym efektem było
zebranie ponad 700 tysięcy podpisów obywateli popierających zgłaszane postulaty.

II. Szczegółowa analiza zmian w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (art.
1 projektu nowelizacji)

1) Projektowane zmiany w art. 96 mają na celu zmniejszenie liczby posłów
z obecnie okre lonej w konstytucji liczby 460 do 300 (ust. 1) oraz nowe okre lenie
zasad prawa wyborczego determinowanych konstytucyjne, poprzez rezygnację
z umieszczenia w konstytucji zasady proporcjonalno ci wyborów (ust. 2).
Stałą liczbę posłów okre lono w 1960 roku, w wyniku dokonanej wówczas
nowelizacji Konstytucji PRL. Przyjęcie okre lonej wielko ci miało zapobiec
systematycznemu zwiększaniu się liczby posłów, odpowiednio do zwiększającej się
wówczas liczby ludno ci. Późniejsze reformy ustrojowe oraz dyskusje
nad uchwaleniem Konstytucji RP z 1997 roku nie objęły nigdy problemu liczebno ci
izby. W konsekwencji Sejm RP jest obecnie ciałem liczniejszym niż izby parlamentarne
innych krajów Europy Zachodniej.
Projektowana wielko ć Sejmu RP (300 posłów) zapewnia realizację normy
przedstawicielskiej na poziomie 127
000 mieszkańców przypadających na jeden

8