Rezygnacja z członkostwa w zarządzie spółki

Przeczytaj także: Zatrudnienie członka zarządu bez umowy

Rezygnacja bez ważnego powodu

Oświadczenie o rezygnacji z funkcji w zarządzie można złożyć w każdym czasie, ze skutkiem natychmiastowym lub w terminie wskazanym w rezygnacji. W każdym przypadku oświadczenie odniesie jednak skutek po złożeniu właściwemu organowi spółki. Oświadczenie woli jest bowiem złożone z chwilą, gdy doszło do adresata w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią (art. 61 kc w zw. z art.2 ksh). Innymi słowy, jeżeli oświadczenie woli doszło w taki właśnie sposób do adresata, następują skutki wskazane w art. 61 kc, bez względu na to, czy adresat zapoznał się z treścią tego oświadczenia, a gdy adresatem oświadczenia jest rada nadzorcza – wystarczy dojście oświadczenia woli o rezygnacji z funkcji członka zarządu do jednego z członków rady nadzorczej (por. postanowienie SN z 19.08.2004 r., VCK 600/03).

Ponieważ do rezygnacji członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie, to oświadczenie o rezygnacji nie wymaga wskazania w jego treści przyczyny, dla której członek zarządu decyduje się ustąpić z funkcji (por. art. 746 kc w zw. z art. 202 §5 ksh – dla spółki z o.o. i art. 369 §6 ksh – dla spółki akcyjnej). Jeśli jednak złożenie rezygnacji nastąpiło bez ważnego powodu, ustępujący członek zarządu będzie odpowiedzialny za wyrządzoną tym spółce szkodę. Aby zminimalizować ryzyko odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki, w oświadczeniu o rezygnacji z członkostwa w zarządzie warto wskazać także jej przyczynę.

Broniąc się przed niespodziewanymi zmianami w zarządzie akty założycielskie spółek zawierają często postanowienia ograniczające możliwość rezygnacji z członkostwa w zarządzie czy to poprzez określenie z góry katalogu przyczyn uprawniających do złożenia rezygnacji, czy też poprzez określenie, z jakim wyprzedzeniem dopuszcza się złożenie rezygnacji. Rezygnacja naruszająca warunki określone w akcie założycielskim może stanowić podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej członka zarządu na zasadach art. 293 ksh – dla spółki z o.o. i art. 483 ksh – dla spółki akcyjnej. Należy przy tym pamiętać, że aktem założycielskim nie można wyłączyć możliwości złożenia rezygnacji z ważnych powodów, gdyż takie postanowienie naruszałoby art.746 § 3 kc, z którego wynika, że nie można z góry zrzec się uprawnienia do rezygnacji z ważnych powodów. W takiej sytuacji członek zarządu może złożyć skutecznie rezygnację w każdym czasie, niezależnie od tego, czy akt założycielski na to zezwala i czy wymaga zachowania oznaczonego wyprzedzenia.

Ograniczenie uprawnienia do rezygnacji może też być wynikiem określonej sytuacji faktycznej - zwłaszcza w spółce z o.o., gdy np. brak jest rady nadzorczej lub specjalnego pełnomocnika zgromadzenia, a zgromadzenie nie powołuje pełnomocnika mimo wniosku, albo mimo zwołania zgromadzenia nikt się na nim nie stawia. Ponieważ w orzecznictwie podkreśla się, że rezygnacja z mandatu członka zarządu stanowi uprawnienie tego członka i nie powinno być ograniczane w wyniku ukształtowania się określonej sytuacji faktycznej (por. wyrok SN z 3.11.2010 r., V CSK 129/10), warto rozważyć postulat dopuszczenia możliwości złożenia rezygnacji z ważnych przyczyn również bezpośrednio wspólnikom - zwłaszcza w jednoosobowych spółkach z o.o. - w sytuacji, gdy ukształtowana przez wspólników sytuacja faktyczna de facto uniemożliwia członkowi zarządu skuteczną rezygnację z funkcji.