Naprawa samochodu: jakie mamy prawa?

Przeczytaj także: Gdy warsztat samochodowy nie wykonał naprawy

Spośród skarg otrzymywanych przez Infolinię Konsumencką Stowarzyszenia Konsumentów Polskich, wyróżnić możemy następujące najczęstsze praktyki warsztatów:

Opóźnienie w realizacji umowy

Samochód miał być gotowy na piątek, konsument zapłacił za naprawę, tymczasem na auto trzeba będzie poczekać jeszcze dwa tygodnie. Co robić w takim przypadku?

W przypadku niewykonania przez warsztat umowy w czasie umówionym, konsument powinien złożyć do przedsiębiorcy pisemną reklamację, w której wyznaczy dodatkowy termin na naprawę samochodu (art. 636 kodeksu cywilnego). Jeśli auto nie zostanie naprawione w tym terminie, konsument ma do wyboru dwa działania:

• może odstąpić od umowy czyli zażądać zwrotu zapłaconej za naprawę kwoty,
• może powierzyć naprawę auta innemu zakładowi i obciążyć kosztami naprawy nierzetelny warsztat.

Wadliwe wykonanie usługi

Odebranie naprawionego samochodu często nie kończy konsumenckich zmagań z warsztatem. Nierzadko okazuje się, iż zgłaszana przez konsumenta usterka wcale nie została usunięta lub uszkodzeniu uległy inne podzespoły.

Jeżeli przedsiębiorca nie poprawi wykonanej przez siebie usługi w wyznaczonym terminie, konsument ma do wyboru dwa działania:

• jeśli wady przeprowadzonej naprawy są istotne (np. poważnie wpływające na komfort i bezpieczeństwo jazdy), konsument może odstąpić od umowy czyli zażądać zwrotu zapłaconej kwoty,
• jeśli wady przeprowadzonej naprawy nie są istotne, konsument może żądać odpowiedniego obniżenia ceny usługi (o kwotę, jaką zapłaciłby w innym zakładzie za poprawienie lub dokończenie nierzetelnej naprawy).

Jeżeli w trakcie wykonywania naprawy przedsiębiorca uszkodzi inne podzespoły samochodu, wówczas konsument może żądać, żeby uszkodzenia naprawił lub zwrócił koszt naprawy przeprowadzonej w innym warsztacie (art. 471 kodeksu cywilnego).

Żądanie wyższej ceny w stosunku do pierwotnie uzgodnionej

Zdarzają się sytuacje, w których już po wykonaniu usługi przedsiębiorca żąda dodatkowych opłat, np. za dodatkowe prace, których konsument nie zamawiał.

Przedsiębiorca nie ma prawa żądać zapłacenia ceny wyższej niż umówiona, chyba że mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności przeprowadzenia prac dodatkowych (art. 630 kodeksu cywilnego). Wówczas jednak przedsiębiorca powinien poprosić konsumenta o zgodę na wykonanie dodatkowych prac.

Często jednak konsumenci, przekonani, że naprawa nie będzie kosztowna, nie ustalają z warsztatem ceny naprawy. Potem, przy odbiorze auta, otrzymują fakturę opiewającą na kwotę znacznie wyższą od przewidywanej. Konsumentów chroni wówczas zapis art. 628 kodeksu cywilnego:

„(...)Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju (…)”

Zatem konsument może zapłacić cenę uśrednioną, obliczoną w oparciu o cenniki innych zakładów operujących na danym obszarze.

Przepisy prawne, które warto znać

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.):

Art. 471.
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Art. 628.
§ 1. Wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.

Art. 630.
§ 1. Jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający, przyjmujący zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Jeżeli zestawienie planowanych prac sporządził przyjmujący zamówienie, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych.

§ 2. Przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zamawiającego.

Art. 636.
§ 1. Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

§ 2. Jeżeli zamawiający sam dostarczył materiału, może on w razie odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła.

Art. 637.
§ 1. Jeżeli dzieło ma wady, zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów.

§ 2. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

USTAWA z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 1971 r. nr 12 poz. 114 ze zm.)

Art. 134.
§ 1. Kto przy sprzedaży towaru lub świadczeniu usług oszukuje nabywcę co do ilości, wagi, miary, gatunku, rodzaju lub ceny, jeżeli nabywca poniósł lub mógł ponieść szkodę nieprzekraczającą 100 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Art. 138.
Kto, zajmując się zawodowo świadczeniem usług, żąda i pobiera za świadczenie zapłatę wyższą od obowiązującej albo umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia świadczenia, do którego jest obowiązany, podlega karze grzywny.
Naprawa samochodów należy do kategorii usług realizowanych w ramach tzw. umowy o dzieło. Dziełem może być też np. nakręcony film, zamontowane meble kuchenne, wyleczony ząb.

W 2010 roku konsultanci Infolinii Konsumenckiej SKP odebrali ponad 1200 telefonów związanych z realizacją umowy o dzieło. Polacy najczęściej skarżą się na pracę ekip budowlanych i remontowych oraz na usługi naprawcze i serwisowe. Konsumenci borykają się również z wadliwie wykonanymi usługami pralniczymi, jubilerskimi, krawieckimi, kosmetycznymi i stomatologicznymi.