Umowa bankowa a prawa konsumenta

Przeczytaj także: Umowa z bankiem podlega negocjacjom

Po drugie, o jego uprzywilejowanej pozycji świadczy chociażby brak konieczności bieżącego zapoznawania się z prawidłowością wzorów umów bankowych. O ile w przypadkach ogólnych ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy (art. 384 § 1 K.c.), o tyle w przypadku relacji konsument – bank znów mamy do czynienia z wyjątkiem od reguły.

Ustęp drugi cytowanego artykułu tworzy po stronie banku obowiązek każdorazowego informowania klientów o zmianach regulaminów bądź ogólnych warunków umowy.

4. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumenta w Warszawie

Oprócz wymienionych powyżej kwestii procesowych, bardzo ważnym uprawnieniem konsumenta jest także możliwość skorzystania z prawa do wytoczenia postępowania przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumenta w Warszawie.

Orzeczenia zapadające przed danym organem są podstawą do uznania danych praktyk bankowych za tzw. klauzule niedozwolone. W myśl artykułu 385 Kodeksu cywilnego, Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Do najpowszechniejszych klauzul niedozwolonych należą przede wszystkim wyłączenie lub istotne ograniczenie odpowiedzialności banku za niewykonanie zobowiązania lub nienależyte wykonanie oraz uprawnienia banku do jednostronnej zmiany warunków umowy. Powyższe przepisy są bezwzględnie nieważne z mocy samego prawa. Ich dochodzenie przed sądem nie jest zatem konieczne.

5. Ustawa o kredycie konsumenckim

Szczegółowe prawa konsumenta w zakresie praktyk bankowych reguluje także wiele innych przepisów. Do najważniejszych z nich bez wątpienia należy Ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 20 lipca 2001. Dany akt prawny reguluje zasady i tryb zawierania umów konsumenckich (tj. przeznaczonych na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą) oraz ochronę prawną konsumenta.

Elementarne prawa, jakie na podstawie danej ustawy przysługują każdemu kredytobiorcy posiadającemu zobowiązanie o wartości nieprzekraczającej 80 tys. zł to przede wszystkim:

• 1. Obowiązek podania przez bank tzw. Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania (RRSO) – parametr ten uwzględnia wszystkie koszty związane z zaciągnięciem oraz spłatą kredytu.
• 2. Nałożenie na bank ograniczeń dotyczących maksymalnego wymiaru opłat związanych z udzieleniem kredytu – obecnie 5 proc. wartości zobowiązania.
• 3. Możliwość odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego bez konieczności podania przyczyny swojej decyzji w terminie do 10 dni od podpisania umowy.

Podsumowując, polskie ustawodawstwo idzie w kierunku coraz szerszej ochrony klientów w ich kontaktach z instytucjami świadczącymi wyspecjalizowane usługi finansowe. Nieznajomość specyfiki poszczególnych produktów bankowych nie jest już zatem równoznaczna z przegraną pozycją negocjacyjną. Przedstawione powyżej podstawowe prawa konsumentów pozwalają na skuteczną ochronę swoich interesów.

Michał Kwiatkowski