Kara umowna w umowie o zakazie konkurencji

Przeczytaj także: Zakaz konkurencji: rażąco wysoka kara umowna

Pracodawca, którego były pracownik złamie postanowienia umowy o zakazie konkurencji może dochodzić swoich praw przed sądem (w szczególności odszkodowania). Właściwymi w tym sporze są jednak nie przepisy kodeksu pracy, a przepisy kodeksu cywilnego (w zakresie odszkodowania), a dokładniej art. 471 k.c. W sytuacji takiej pracodawca musi wykazać bezprawność popełnionego przez pracownika czynu, poniesienie szkody i jej wysokość oraz związek przyczynowy pomiędzy popełnionym przez pracownika czynem a powstałą szkodą.

Spełnienie wszystkich powyższych warunków, a w szczególności określenie wysokości doznanej szkody może sprawić pracodawcy wiele problemów. Stąd też korzystne jest dla niego zawarcie w umowie o zakazie konkurencji klauzuli o karze umownej. Dzięki temu zapisowi, pracodawca otrzyma umówioną karę, jeżeli były pracownik złamie postanowienia tej umowy. Nie będzie tutaj natomiast konieczne spełnianie innych przesłanek, takich jak np. wskazanie przez pracodawcę wysokości poniesionej szkody. Warto w tym miejscu wspomnieć, że w powołanym wyżej wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że wysokość takiej kary powinna być korygowana zasadami prawa pracy, zwłaszcza ryzyka podmiotu zatrudniającego i ograniczonej odpowiedzialności materialnej pracownika. Jeżeli kara ta będzie zbyt wygórowana, sąd rozstrzygający spór pomiędzy pracodawcą a pracownikiem może (na wniosek pracownika) zasądzić ją w mniejszej wysokości.

Ponadto Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 06 listopada 2003 (sygn. akt III CZP 61/03, OSNC 2004/5/69) wskazał, iż zastrzegający karę umowną wierzyciel może otrzymać surogat odszkodowania także za szkodę powstającą w wyniku naruszenia umowy, która nie jest szkodą majątkową i której wysokość trudna byłaby do wykazania. Tym samym pracodawca otrzyma karę umowną od byłego pracownika, który złamał postanowienia umowy o zakazie konkurencji nawet w sytuacji, gdy poniesiona szkoda (a dokładniej jej wartość) będzie minimalna bądź w ogóle nie wystąpi. Jednakże zawarcie klauzuli o karze umownej w umowie o zakazie konkurencji nie zamyka pracodawcy prawa do otrzymania większego odszkodowania. Pracodawca może bowiem dochodzić odszkodowania uzupełniającego, pod warunkiem jednak, że zapis taki będzie uwzględniony przez strony w umowie.