Witam

Moze ktos bedzie mi w stanie pomoc?

Mianowicie potrzebuje uchwaly SN, a konkretnie:

"Uchwała pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 29
grudnia 1975r., V PZP 13/75 - wytyczne wymiaru sprawiedliwości i
praktyki sądowej w przedmiocie materialnej odpowiedzialności
pracowników, OSNCP 1976, nr 2, poz. 19."


BTW - mozna to w ogole znalezc bezplatnie w internecie? (bo tylko tym w
domu dysponuje)
Na http://pub.sn.pl/ nie ma (albo ja zle szukam?), ale wydaje mi sie ze
sa tylko rzeczy od 1990r., w googlach tez nic konkretnego nie wyskoczylo

Za wszelka pomoc bede niezmiernie wdzieczny


ps. mail na prv po poprawieniu, albo na "lukasz (at) polomski.pl"


--
pozdrawiam, lukasz

do góry

poszlo na prv

do góry

Użytkownik "kauzyperda" <l...@n...pl> napisał w
wiadomości news:e20qd7$4oc$3@atlantis.news.tpi.pl...
> Witam
>
> Moze ktos bedzie mi w stanie pomoc?
>
> Mianowicie potrzebuje uchwaly SN, a konkretnie:
>
> "Uchwała pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 29 grudnia
> 1975r., V PZP 13/75 - wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej
> w przedmiocie materialnej odpowiedzialności pracowników, OSNCP 1976, nr 2,
> poz. 19."
>
>
> BTW - mozna to w ogole znalezc bezplatnie w internecie? (bo tylko tym w
> domu dysponuje)
> Na http://pub.sn.pl/ nie ma (albo ja zle szukam?), ale wydaje mi sie ze sa
> tylko rzeczy od 1990r., w googlach tez nic konkretnego nie wyskoczylo
>
> Za wszelka pomoc bede niezmiernie wdzieczny
>
>
> ps. mail na prv po poprawieniu, albo na "lukasz (at) polomski.pl"
>
>
> --
> pozdrawiam, lukasz

Uchwała Pełnego Składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu
Najwyższego


z dnia 29 grudnia 1975 r.


V PZP 13/75



OSNCP 1976/2 poz. 19


Przewodniczący: Prezes SN F. Rusek.

Sędziowie: E. Berutowicz, E. Brzeziński, A. Filcek (współsprawozdawca), W.
Formański, T. Kasiński, J. Knap, M. Rafacz-Krzyżanowska, S. Perestaj, M.
Piekarski, S. Rejman (sprawozdawca), Z. Stypułkowska, A. Szczurzewski, T.
Szymanek, J. Wasilewski (współsprawozdawca), M. Wilewski, Z. Zaziemski, K.
Zieliński.

Sąd Najwyższy, z udziałem Podsekretarza Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości J. Szczerskiego oraz Zastępcy Prokuratora Generalnego PRL J.
Krupińskiego, na wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 26
listopada 1975 r., na podstawie art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1962
r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. 1962 r. Nr 11 poz. 54),

uchwalił.

Wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w przedmiocie
materialnej odpowiedzialności pracowników (art. 114, art. 115, art. 117 § 3,
art. 119 § 1, art. 121, art. 122, art. 124, art. 126 § 2 i art. 127 kodeksu
pracy).

Kodeks pracy, w stosunku do stanu prawnego obowiązującego do dnia 1 stycznia
1975 r., wprowadził szereg nowych unormowań. Na nowych zasadach oparta też
została odpowiedzialność materialna pracowników. Przepisy kodeksu pracy,
dostosowane do społeczno-gospodarczej sytuacji kraju, służą ochronie mienia
społecznego i zabezpieczają słuszne interesy pracowników.

W celu zapewnienia prawidłowego stosowania tych przepisów i w celu
umocnienia - przez ujednolicenie orzecznictwa - socjalistycznych stosunków
pracy Sąd Najwyższy ustala, co następuje:

I. Kodeks pracy wyczerpująco normuje odpowiedzialność materialną
pracowników, ustanawiając podstawy tej odpowiedzialności odmiennie od
podstaw przyjętych w kodeksie cywilnym. Pracownik ponosi materialną
odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zakładowi pracy na zasadzie winy.

Kodeks pracy zerwał z podziałem, znanym prawu cywilnemu na odpowiedzialność
kontraktową i deliktową, co w konsekwencji eliminuje możliwość przyjęcia
konstrukcji zbiegu podstaw odpowiedzialności. W rozdziale I działu V zawiera
on przepisy dotyczące odpowiedzialności pracowniczej, która pochłonęła obie
podstawy odpowiedzialności znane kodeksowi cywilnemu.

W ramach odpowiedzialności pracowniczej kodeks pracy normuje
odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną nieumyślnie wskutek niewykonania lub
nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych odmiennie od
odpowiedzialności za szkodę wynikłą z zagarnięcia mienia społecznego albo
spowodowaną przez pracownika umyślnie w inny sposób. Odpowiedzialność
pracownicza w tym drugim wypadku jest surowsza, ponieważ pracownik jest
zobowiązany do naprawienia szkody w pełnej wysokości.

System odpowiedzialności za mienie powierzone pracownikowi z obowiązkiem
zwrotu albo do wyliczenia się jest unormowany w rozdziale II działu V. I w
tym wypadku pracownik odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym
mieniu, chyba że udowodnił, iż powstała ona z przyczyn od niego
niezależnych.

O możliwości obniżenia odszkodowania za mienie powierzone, nie objęte
przepisami art. 124 § 1 kp, jest mowa w pkt X.

Wyczerpujące unormowanie w kodeksie pracy materialnej odpowiedzialności
pracowników nie wyklucza możności odpowiedniego stosowania przepisów kodeksu
cywilnego - nie wyłączając przepisów o czynach niedozwolonych - jeżeli nie
są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Dotyczy to tylko kwestii nie
unormowanych przepisami prawa pracy, np. solidarności, pomocnictwa, odsetek.
Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu cywilnego z mocy art. 300 kp włącza
wynikające z nich dyspozycje do przepisów prawa pracy.

Umowa o pracę jest umową starannego działania, a nie rezultatu. Pracownik
jest obowiązany wykonywać należycie swoje obowiązki (art. 12 kp), tzn. przy
dołożeniu szczególnego stopnia staranności.

Jedną z przesłanek materialnej odpowiedzialności pracownika za szkodę
wyrządzoną zakładowi pracy jest wina, którą można przypisać pracownikowi
tylko wówczas, gdy zostanie wykazane, że naruszył on umyślnie albo
nieumyślnie swoje obowiązki wynikające z przepisów lub ogólnie przyjętych
reguł postępowania.

II. Na zakładzie pracy spoczywa ciężar wykazania, że szkoda powstała z winy
pracownika.

W razie powierzenia pracownikowi mienia z obowiązkiem zwrotu albo do
wyliczenia się wystarczy wykazanie przez zakład pracy, że szkoda jest
następstwem nierozliczenia się pracownika. Nie odnosi się to do wypadków,
gdy pracownik odpowiada na zasadach przewidzianych w art. 114-116 i 118 kp.

Odpowiedzialność pracownicza ukształtowana jest na zasadzie winy. W razie
dochodzenia od pracownika odszkodowania na zakładzie pracy spoczywa ciężar
udowodnienia szkody, winy pracownika oraz normalnego związku przyczynowego
pomiędzy powstaniem albo zwiększeniem szkody a zachowaniem się pracownika.
Nieudowodnienie jednego z tych elementów skutkuje oddalenie powództwa.
Natomiast przy mieniu powierzonym zakład pracy nie ma obowiązku udowodnienia
winy pracownika i wystarczy wykazanie szkody. Wynika to z treści art. 124 §
3 kp, a także z art. 127 kp, według którego przepis art. 116 kp, nakładający
na zakład pracy obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających
odpowiedzialność pracownika, nie ma zastosowania do odpowiedzialności za
powierzone mu mienie (rozdział II działu V).

Z faktu bowiem, że mienie zostało prawidłowo powierzone, wypływa wniosek, iż
ujawnione w nim braki są następstwem zaniedbań pracownika. Dlatego też gdy
twierdzi on, że szkoda powstała z przyczyn, za które nie ponosi
odpowiedzialności, na nim - w tym zakresie - spoczywa ciężar dowodu i jeżeli
nie zdoła tego wykazać, ponosi odpowiedzialność materialną za szkodę. Odnosi
się to do wypadków, które nie zostały objęte § 2 rozporządzenia Rady
Ministrowi z dnia 10 października 1975 r. w sprawie warunków
odpowiedzialności materialnej pracowników za szkodę w powierzonym mieniu
(Dz. U. 1975 r. Nr 35 poz. 191). Prawidłowe powierzenie mienia istnieje
tylko wówczas, gdy nastąpi oddanie go pracownikowi w okolicznościach
umożliwiających mu - w tej dacie - zwrot albo wyliczenie się z niego.
Wadliwe powierzenie mienia zakładu pracy pracownikowi powoduje jego
odpowiedzialność za ujawnione braki na podstawie przepisów rozdziału I
działu V. Nie wyklucza to możliwości późniejszego prawidłowego powierzenia
pracownikowi mienia, w trakcie trwania łączącego strony stosunku pracy, np.
przy kolejnym remanencie. Za szkodę, która ujawni się od tego dnia,
pracownik odpowiada już na podstawie surowszego systemu, przewidującego
obowiązek naprawienia szkody w pełnej wysokości. Może on wówczas uwolnić się
od odpowiedzialności w całości lub w części, gdy wykaże, że szkoda powstała
z przyczyn od niego niezależnych. Użyty w art. 124 § 3 kp zwrot "w
szczególności" świadczy o tym, że wszystkie obiektywne okoliczności, które
doprowadziły do powstania szkody, mogą uzasadniać zwolnienie pracownika od
odpowiedzialności materialnej. W takim wypadku nie mają zastosowania
przepisy rozdziału I działu V nie wymienione w art. 127 kp.

W konsekwencji wysokość odszkodowania nie jest limitowana kwotą
3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika (art. 119 § 1 kp). Nie oznacza to,
że w konkretnym wypadku nie może być ono niższe lub że pracownik nie może
całkowicie uwolnić się od odpowiedzialności.

III. Ilekroć kodeks pracy przewiduje odpowiedzialność w pełnej wysokości,
rozumie się przez to odpowiedzialność w granicach rzeczywistej straty i
utraconych korzyści.

Kodeks pracy nie zna definicji pojęcia "rzeczywista strata" ani też nie
wyjaśnia, co należy rozumieć przez naprawienie szkody "w pełnej wysokości".
Dlatego też - w tym zakresie - należy odwołać się do zasad wykształconych w
orzecznictwie.

Rzeczywistą stratą jest uszczerbek majątkowy poniesiony przez zakład pracy w
mieniu, które do niego należało przed wyrządzeniem mu szkody. W myśl art.
115 kp pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej
straty zakładu wtedy, kiedy wynikła ona wskutek niewykonania lub
nienależytego wykonania - z jego winy nieumyślnej - obowiązków pracowniczych
(art. 114 kp). Jeżeli więc, ujmując rzecz przykładowo, zniszczeniu uległ
surowiec w czasie produkcji, to rzeczywistą stratą zakładu pracy jest przede
wszystkim wartość surowca, ale nie produktu, jaki by z niego powstał, gdyby
surowiec nie uległ zniszczeniu.

Szkoda zaś w pełnej wysokości obejmuje każdy uszczerbek majątkowy nie mający
prawnego usprawiedliwienia, a więc tak rzeczywistą stratę, o której mowa w
art. 115 kp, jak i utratę korzyści, której zakład pracy mógł się spodziewać,
gdyby pracownik nie wyrządził mu szkody.

Do naprawienia szkody w pełnej wysokości zobowiązany jest pracownik, który
zagarnął mienie społeczne albo w inny sposób umyślnie wyrządził szkodę
zakładowi pracy. Również pracownik, któremu powierzono mienie z obowiązkiem
zwrotu albo do wyliczenia się, odpowiada za szkodę w pełnej wysokości, chyba
że zachodzą przesłanki obniżenia odszkodowania na podstawie przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 października 1975 r. (Dz. U. 1975 r.
Nr 35 poz. 191). Kodeks pracy nie daje odpowiedzi na pytanie, według jakach
cen należy ustalać wysokość szkody. Dlatego poprzez art. 300 kp należy
stosować odpowiednio art. 363 § 2 kc i śladem ukształtowanego w doktrynie i
judykaturze poglądu przyjąć ceny detalicznie. Dlatego np. kierownik magazynu
hurtowego ponosi odpowiedzialność za braki w powierzonym mu mieniu według
cen detalicznych, a nie hurtowych.

IV. Jeżeli się okaże, że część szkody nie obciąża pracownika, sąd może
wezwać do udziału w sprawie kierownika lub innego pracownika
odpowiedzialnego za przyczynienie się zakładu pracy do powstania lub
zwiększenia szkody, mając jednak na uwadze, że nie ponoszą oni ryzyka
związanego z działalnością zakładu.

Pracownik odpowiada za szkodę poniesioną przez zakład pracy z jego winy,
wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych
(art. 114 kp). Nie ponosi on natomiast ryzyka związanego z działalnością
zakładu (art. 117 § 2 kp) ani też odpowiedzialności za szkodę w takim
zakresie, w jakim zakład pracy lub inna osoba przyczynili się do jej
powstania lub zwiększenia (art. 117 § 1 kp). Wówczas więc szkoda nie
zostanie naprawiona w całości przez danego pracownika, który odpowiada tylko
za normalne następstwa swojego działania lub zaniechania (art. 115 kp).
Jeżeli materiał dowodowy zebrany w sprawie wskazuje na to, że zakład pracy
przyczynił się do powstania, a także - choć przepisy tego wyraźnie nie
przewidują - do zwiększenia szkody, za jej część nie obciążającą pracownika
może ponosić odpowiedzialność kierownik zakładu pracy lub inny pracownik.
Wówczas sąd może wezwać te osoby do wzięcia udziału w sprawie. Podstawą
prawną wezwania kierownika lub innego pracownika odpowiedzialnego za
przyczynienie się zakładu pracy do powstania szkody jest art. 194 § 3 i 4
kpc. Nie oznacza to jednak, że szkoda musi być zawsze naprawiona w całości,
ponieważ pracownicy ci odpowiadają na zasadach określonych przepisami
rozdziału I działu V kp (art. 117 § 3 kp).

V. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 119 § 1 kp, ustala się w wysokości
wyrządzonej szkody, w granicach rzeczywistej straty zakładu pracy.
Ograniczone jest ono do 3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika.
Wynagrodzenie pracownika ustala się na podstawie pobieranych przez niego
zarobków w poszkodowanym zakładzie w dacie wyrządzenia szkody, według zasad
obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Zakład pracy, który poniósł szkodę, powinien ustalić jej wysokość, mając na
uwadze, że pracownik, który ją wyrządził nieumyślnie wskutek niewykonania
lub nienależytego wykonania swoich obowiązków, ponosi odpowiedzialność tylko
w granicach rzeczywistej straty.

W przeciwieństwie do odszkodowania unormowanego w prawie cywilnym, gdzie
posiada ono charakter kompensacyjny, odszkodowanie, o którym mowa w art. 119
§ 1 kp, ma przede wszystkim realizować założenia wychowawczo-prewencyjne.
Dlatego jest ono limitowane granicą równą 3-miesięcznemu wynagrodzeniu
pracownika. Dalsze obniżenie odszkodowania na podstawie art. 119 § 1 kp nie
jest dopuszczalne. Przemawia za tym treść art. 121 § 1 i 2 kp, który określa
zasady obniżenia wysokości odszkodowania. Przepisy te umieszczone są po
przepisach normujących odpowiedzialność pracownika, który wskutek
niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wyrządził szkodę
zakładowi pracy. Prowadzi to do wniosku, że stanowią one jedyną ustawową
podstawę do obniżenia odszkodowania. Dla ustalenia wysokości odszkodowania,
o którym mowa w art. 119 § 1 kp, miarodajne jest wynagrodzenie pobierane
przez pracownika w dacie wyrządzenia szkody. W myśl § 8 rozporządzenia
Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 18 grudnia 1974 r. w sprawie
obliczania wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, odszkodowań, dodatków
wyrównawczych oraz niektórych innych należności ze stosunku pracy (Dz. U.
1974 r. Nr 51 poz. 334) odszkodowanie oblicza się według zasad
obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu za urlop w sposób określony w § 19
rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 21
października 1974 r. w sprawie pracowniczych urlopów wypoczynkowych (Dz. U.
1974 r. Nr 43 poz. 259). Na takim stanowisku stanął Sąd Najwyższy w uchwale
składu siedmiu sędziów z dnia 27 czerwca 1975 r. V PZP 4/75 OSNCP 1976/1
poz. 2 stwierdzając, że: "Przewidziane w art. 119 § 1 kp odszkodowanie,
ograniczone do trzymiesięcznego wynagrodzenia pracownika, ustala się na
podstawie jego zarobków z daty wyrządzenia szkody według zasad
obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop". Analogiczne
rozwiązanie zostało przyjęte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10
października 1975 r. (Dz. U. 1975 r. Nr 35 poz. 191), które w § 8 ust. 3
stanowi: "Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się
wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody według
zasad ustalania ekwiwalentu pieniężnego za urlop". Konsekwencją takiego
stanowiska jest ograniczenie odszkodowania do 3-miesięcznego wynagrodzenia
pracownika pobieranego w zakładzie, któremu wyrządził szkodę. W razie
zatrudnienia pracownika w niepełnym wymiarze czasu, miarodajna jest wysokość
pobieranego przez niego wynagrodzenia, a nie wynagrodzenia jakie by
pobierał, gdyby był zatrudniony na pełnym etacie. Jeżeli w dniu wyrządzenia
szkody był on zatrudniony w kilku zakładach, jego wynagrodzeń nie sumuje
się.

VI. Jeżeli pracownik wyrządził odrębnymi czynami kilka szkód, odpowiada za
każdą z nich oddzielnie.

Jeżeli pracownik wyrządził zakładowi pracy szkody w wyniku kilku różnych
czynów, to należne od niego odszkodowanie trzeba obliczyć w stosunku do
każdej z tych szkód osobno. Można to zilustrować następującym przykładem:
Kierowca uszkodził towar w czasie dwóch kolejnych kursów; wówczas
odszkodowanie oblicza się dla każdego z tych zdarzeń oddzielnie, a żadne z
tych odszkodowań nie może przekraczać 3-miesięcztnego wynagrodzenia
pracownika. Jeżeli natomiast kierowca, na skutek nieuwagi, uszkodził
samochód i znajdujący się w nim towar, to wówczas odszkodowanie zarówno za
uszkodzony samochód, jak i za uszkodzony towar nie może przekraczać
3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika. To samo należy odnieść do
przypadku, gdy zakład pracy dochodzi od pracownika odszkodowania za szkodę
spowodowaną tym samym zdarzeniem (np. wypadkiem samochodowym) w mieniu
własnym oraz - w drodze regresu - w mieniu osoby trzeciej.

Jeżeli szkoda została wyrządzona czynem ciągłym, np. brakiem nadzoru, to
ciągłość tego czynu przerywa ujawnienie go wobec sprawcy szkody.

VII. Odszkodowanie określone z mocy art. 119 § 1 kp w wysokości
3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika może być obniżone na podstawie art.
121 kp. Na podstawie tego przepisu może być także obniżone odszkodowanie za
szkodę w mieniu powierzonym.

Kodeks pracy popiera ugodowe załatwianie sporów pracowniczych. Gdy strony
zawierają ugodę, zgodnie z art. 121 kp wysokość odszkodowania może być
obniżona, nie więcej jednak niż o jedną trzecią. Możliwość taka uzależniona
jest od całokształtu okoliczności, które przykładowo są wymienione w tym
przepisie. Przede wszystkim o możliwości zawarcia ugody i obniżenia
odszkodowania decyduje stopień winy pracownika. Ponieważ w razie umyślnego
wyrządzenia szkody pracownik jest obowiązany do naprawienia szkody w pełnej
wysokości, obniżenie odszkodowania może nastąpić jedynie w zasięgu winy
nieumyślnej. Stopień jej m.in. zależy od stanu psychicznego pracownika w
chwili wyrządzenia szkody i od natężenia naganności jego postępowania. W
takim samym bowiem zachowaniu się pracownika, w zależności od wskazanych
czynników, przejawia się różny stopień winy. Jeżeliby np. do szkody doszło
wskutek niedyspozycji pracownika spowodowanej tym, że poprzedniego dnia
uczestniczył on w libacji, to w takiej sytuacji musiał się on liczyć z
własną niedyspozycją, a jego postępowanie cechuje duży stopień szkodliwości
społecznej.

Kierując się tymi kryteriami, sąd może w wyroku obniżyć odszkodowanie nie
więcej niż o jedną piątą albo skłonić strony do zawarcia tej treści ugody
sądowej.

Niezbędną przesłanką obniżenia odszkodowania jest właściwy stosunek
pracownika do powierzonych mu obowiązków.

Przy obniżeniu odszkodowania na podstawie art. 121 kp należy mieć na uwadze
wszystkie okoliczności sprawy, a m.in. stan rodzinny i majątkowy sprawcy
szkody.

W świetle przepisów art. 12 i art. 100 kp pracownik obowiązany jest
wykonywać swoje obowiązki sumiennie i starannie, przestrzegać dyscypliny
pracy i dążyć do uzyskania jak najlepszych wyników. Dlatego prawomocne
skazanie pracownika za rażące niedopełnienie obowiązków pracowniczych
wyłącza możliwość obniżenia odszkodowania przez sąd na podstawie art. 121 §
2 kp.

Możliwość tę wyłącza np. wyrok skazujący pracownika za niedopełnienie
obowiązków w zakresie nadzoru nad mieniem społecznym, jego ochrony lub
gospodarowania nim, za wprowadzenie do sprzedaży towarów obcych, za
ukrywanie niedoboru przez nieobciążenie się fakturami itp. Także picie
alkoholu w czasie pracy wyklucza możliwość obniżenia przez sąd wysokości
odszkodowania na podstawie art. 121 § 2 w zw. z art. 127 kp.

Powierzenie pracownikowi mienia z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się
nie wyłącza możliwości obniżenia odszkodowania na podstawie art. 121 kp. W
myśl bowiem art. 127 kp do odpowiedzialności określonej w art. 124-125 kp
przepis ten ma odpowiednie zastosowanie.

VIII. Umyślne wyrządzenie szkody w rozumieniu art. 122 kp zachodzi wówczas,
gdy pracownik objął następstwa swego czynu zamiarem bezpośrednim lub
ewentualnym.

Ograniczona odpowiedzialność pracownika została wyłączona między innymi
wówczas, gdy zagarnął on mienie społeczne albo w inny sposób umyślnie
wyrządził szkodę. Nie chodzi tu o umyślne działanie, które w konsekwencji
doprowadziło do szkody, ale o takie umyślne działanie, którego skutek jest
objęty zamiarem sprawcy. Przykładem umyślnego wyrządzenia szkody z zamiarem
bezpośrednim jest uszkodzenie maszyny w celu jej unieruchomienia. W pełnej
wysokości odpowiada też pracownik, który wprawdzie nie chce wyrządzić szkody
zakładowi pracy, ale podejmuje określone działanie (zaniechanie)
przewidując, że szkoda może nastąpić i na to się godzi. Pracownik obowiązany
jest do wykonywania swoich obowiązków ze szczególną starannością. Jeżeli
więc przewiduje możliwość wyrządzenia szkody zakładowi pracy i na to się
godzi, to takie postępowanie ma znamiona umyślnego wyrządzenia szkody (art.
122 kp).

IX. Jeżeli szkodę, w sposób określony w art. 122 kp, spowodowało kilku
pracowników lub pracownik wraz z inną osobą - odpowiedzialność ich jest
solidarna.

Gdy za wspólnie wyrządzoną szkodę jeden sprawca ponosi odpowiedzialność w
pełnej wysokości, a pracownik w ramach winy nieumyślnej w ograniczonym
zakresie (art. 119 § 1 kp), to naprawienie szkody przez któregokolwiek z
nich zwalnia wobec zakładu pracy pozostałych dłużników.

Kodeks pracy nie daje wyraźnej odpowiedzi na pytanie, jak kształtuje się
odpowiedzialność kilku pracowników wówczas, gdy zagarnęli oni mienie
społecznie albo w inny sposób umyślnie wyrządzili szkodę zakładowi pracy. W
szczególności chodzi o odpowiedź na pytanie, czy ponoszą oni
odpowiedzialność na zasadzie przewidzianej w art. 118 kp, czy też
odpowiedzialność ich jest solidarna. Dotyczy to również takiej sytuacji, gdy
szkodę wyrządzili pracownicy wspólnie z osobami nie zatrudnionymi w tym
zakładzie. Za trafną w tym przedmiocie należy uznać uchwałę składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 1975 r. V PZP 3/75 (OSNCP 1975/10-11
poz. 143), w myśl której: "W razie zagarnięcia mienia lub wyrządzenia szkody
zakładowi pracy w inny umyślny sposób przez kilku pracowników lub przez
pracowników z innymi osobami odpowiedzialność sprawców szkody jest
solidarna". Wobec tego, że kodeks pracy tego wypadku nie normuje, stosuje
się do niego, z mocy art. 300 kp, przepisy o solidarności z czynów
niedozwolonych (art. 441 kc).

Jeżeli szkoda jest wynikiem np. zagarnięcia mienia społecznego przez jednego
pracownika, do czego przyczynił się inny pracownik przez nienależyte
wykonanie swoich obowiązków, to wówczas każdy z nich odpowiada na innej
podstawie prawnej. Ten, który zagarnął mienie społeczne - na podstawie art.
122 kp, a ten, kto ze swej winy przez zaniedbanie obowiązków pracowniczych
przyczynił się do powstania szkody - na podstawie art. 114-119 i art. 121
kp. Poszkodowany nie może jednak otrzymać odszkodowania w wysokości
przewyższającej jego szkodę. Dlatego naprawienie jej w całości albo w części
przez któregokolwiek z dłużników zwalnia z długu pozostałych dłużników w
odpowiednim zakresie.

X. Wysokość odszkodowania, o której mowa w § 6 i 7 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 10 października 1975 r. (Dz. U. 1975 r. Nr 35 poz. 191),
podlega - w razie sporu - kontroli sądu.

Odszkodowanie, jeżeli zachodzą przesłanki przewidziane w § 6 i 7
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 października 1975 r., ustala
kierownik zakładu pracy po wysłuchaniu pracownika i po zasięgnięciu opinii
rady zakładowej (§ 9 ust. 1). Wprawdzie rozporządzenie stanowi, że obniżenie
odszkodowania "może nastąpić", ale zwrot ten należy rozumieć jako obowiązek
kierownika zakładu pracy, jeżeli są spełnione przesłanki, od których
przepisy rozporządzenia uzależniają obniżenie odszkodowania. Obniżenie może
nastąpić do wysokości od 6 do 12, a w szczególnych wypadkach od 3 do
6-miesięcznego wynagrodzenia pracownika (§ 8 ust. 1 i 2), przysługującego mu
w dniu wyrządzenia szkody, a obliczonego według zasad obowiązujących przy
ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop (§ 8 ust. 3). Z mocy art. 126 § 2
kp Rada Ministrów została upoważniona do określenia, po porozumieniu z
Centralną Radą Związków Zawodowych, warunków odpowiedzialności za szkodę w
mieniu, o którym, mowa w art. 124 § 2 i art. 125 kp - w ograniczonej
wysokości, ustalonej tym rozporządzeniem, oraz na zasadach przewidzianych w
art. 114-116 i 118 kp. Rada Ministrów skorzystała z tej delegacji w
granicach upoważnienia ustawowego, które nie dotyczy kognicji sądów
powszechnych.

Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów nie wyłączają - w razie sporu -
kontroli przez sąd prawidłowości określenia wysokości odszkodowania
należnego zakładowi pracy. Wobec tego, że obniżenie odszkodowania za szkody
w mieniu powierzonym pracownikowi nie następuje z mocy ustawy, ustalenie
jego wysokości zostało zlecone kierownikowi zakładu pracy. Z tego jednak nie
wynika, że w razie sporu pracownik nie może przed sądem, wykazywać, iż
wysokość odszkodowania została ustalona wadliwie.

Z reguły natomiast w tych wypadkach, kiedy kierownik zakładu pracy rozważy
przesłanki, o których mowa w § 8 cyt. rozporządzenia i obniży odszkodowanie,
ale w stopniu nie zadowalającym pracownika, jego żądanie dodatkowego
obniżenia odszkodowania będzie pozbawione podstawy prawnej.

Wniesienie pozwu albo popieranie powództwa o odszkodowanie, bez
uwzględnienia przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 października
1975 r., wskazuje na to, że kierownik zakładu pracy nie znalazł podstaw do
obniżenia odszkodowania, o którym mowa w § 6 i 7. W takiej sytuacji o
odszkodowaniu orzeka sąd.

do góry