Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny

inwentarza. W takiej sytuacji każdy spadkobierca odpowiadałby za długi w
sposób ograniczony (do wartości stanu czynnego spadku). Projektodawca nie
widzi powodu, dla którego w obecnym stanie prawnym w sposób
zdecydowany faworyzuje się chociażby osoby prawne i przyjmuje się, że ich
bierność powoduje przyjęcie spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za
długi spadkowe. Osoby prawne mają zdecydowanie większe możliwości
uzyskania profesjonalnej pomocy prawnej w zakresie dotyczącym skutków
prawnych złożenia bądź nie złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu
spadku aniżeli osoby fizyczne. W związku z powyższym projektodawca
proponuje zniesienie wyjątków i zrównanie w tym względzie wszystkich
spadkobierców, przyjmując za zasadę, iż barak stosownego oświadczenia
skutkować będzie przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, tj. z
ograniczeniem odpowiedzialności do wartości stanu czynnego spadku.


Konsekwencją zaproponowanego wyżej rozwiązania, tj. zmiany art.
1015 par. 2 kodeksu cywilnego będzie skreślenie artykułu 1016 kodeksu
cywilnego jako całkowicie zbędnego. W myśl tego przepisu jeżeli jeden za
spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że
także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia,
przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Zatem przyjęcie reguły, że brak
złożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku będzie
powodował dla wszystkich spadkobierców przyjęcie spadku z
dobrodziejstwem inwentarza powoduje bezprzedmiotowość tego artykułu.

Art. 1016 Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem
inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie
żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

4. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne

I. Skutki społeczne.
Proponowana nowelizacja kodeksu cywilnego przyniesie niezwykle
pozytywne skutki społeczne. Przyjęcie dla wszystkich spadkobierców zasady
ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe do wartości stanu
czynnego spadku w przypadku ich bierności spowoduje zwiększenie zaufania
obywateli do państwa i prawa. Ponadto zniweluje społeczne skutki
nieznajomości lub niedostatecznej znajomości przepisów prawa.

II. Skutki gospodarcze.
Skutkiem gospodarczym proponowanej nowelizacji będzie ograniczenie
osobistej odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe do takiej jaką
ponosiłby spadkodawca. W chwili obecnej przyjęcie spadku przez
spadkobiercę bez ograniczenia odpowiedzialności za długi powoduje
niezwykłe uprzywilejowanie pozycji wierzyciela, który może dochodzić
zaspokojenia swoich roszczeń w pełnej wysokości, zarówno z majątku
spadkowego, jak i majątku osobistego spadkobiercy. Wydaję się jednak, że w
tym przypadku ochrona wierzyciela jest zbyt daleko posunięta i należy ją
ograniczyć. W takiej sytuacji spadkobierca będzie miał możliwość uchronić
swój majątek przed wierzycielami spadkodawcy, gdyż jego odpowiedzialność
ograniczy się do wartości stanu czynnego spadku.

III. Skutki finansowe.
Proponowana nowelizacja kodeksu cywilnego nie pociągnie za sobą
żadnych skutków finansowych dla budżetu państwa, z uwagi na
cywilnoprawny charakter stosunków pomiędzy spadkobiercą a wierzycielem
spadkodawcy. Nie będzie zatem konieczności zwiększania wydatków
budżetowych, jak również budżet państwa nie osiągnie z tego tytułu żadnych
korzyści.

IV. Skutki prawne.
Skutkiem prawnym proponowanej nowelizacji będzie zrównanie
wszystkich spadkobierców w przysługujących im prawach. W chwili obecnej
kodeks cywilny dokonuje swoistego podziału i uprzywilejowania niektórych
osób, co może nawet naruszać konstytucyjną zasadą równości wobec prawa.
Podział taki jest w ocenie projektodawcy niedopuszczalny i należy go znieść.

5. Ocena zgodności projektu z prawem Uni Europejskiej

Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 8 listopada 2012 r.
BAS-WAPEiM-2897/12


Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Andrzej Romanek)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r. poz. 32)
sporządza się następującą opinię:


1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje zmianę art. 1015 § 2 oraz skreślenie art. 1016
w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93,
ze zmianami). Zgodnie z art. 1015 § 1 kodeksu cywilnego oświadczenie
o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy
od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
Projekt zakłada wprowadzenie zasady, że brak oświadczenia spadkobiercy
w tym terminie będzie jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem
inwentarza.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dnia od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Kwestie stanowiące przedmiot projektu ustawy nie są regulowane
prawem Unii Europejskiej.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii zawartych w przepisach
opiniowanego projektu.

4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny nie jest
objęty prawem Unii Europejskiej.


Dyrektor
Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona

2