Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Poprawki dauhańskiej do Protokołu z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonego w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r., przyjętej w Ad-Dausze dnia 8 grudnia 2012 r.

wypełnianiu zobowiązań przez UE i jej państwa członkowskie niezbędna jest
ratyfikacja poprawki dauhańskiej zarówno przez UE, jak i każde z państw
członkowskich, aby drugi okres rozliczeniowy wszedł w życie dla wszystkich
uczestników porozumienia. W ten sposób wiarygodność RP jako partnera w UE zależy
od przystąpienia RP do drugiego okresu rozliczeniowego.
Należy przy tym zauważyć, że Rzeczpospolita Polska brała aktywny udział w
opracowaniu projektu decyzji Rady ws. przystąpienia do poprawki dauhańskiej,
zawierającej zasady wspólnego wypełniania zobowiązań, oraz podpisała porozumienie
z Islandią w tej sprawie. Tym samym kształt legislacji UE wprowadzający w życie
drugi okres rozliczeniowy spełnia oczekiwania RP.
c) postęp prac nad nowym globalnym porozumieniem klimatycznym
Drugi okres rozliczeniowy Protokołu z Kioto zapewnia ciągłość międzynarodowej
współpracy w zakresie zmian klimatu do czasu, aż wejdzie w życie nowe globalne
porozumienie klimatyczne, które będzie miało zastosowanie do wszystkich Stron
Konwencji, a więc nie tylko państw rozwiniętych. Zgodnie z decyzją 17. Konferencji
Stron UNFCCC w Durbanie takie porozumienie ma wejść w życie do 2020 r. Prace nad
projektem porozumienia wciąż trwają, a jego przyjęcie oczekiwane jest na grudzień
2015 r.
Jakkolwiek Rzeczpospolita Polska nie uznaje formalnego związku między negocjacjami
nowego porozumienia klimatycznego a ratyfikacją poprawki dauhańskiej, to w opinii
wielu państw rozwijających się wejście w życie drugiego okresu rozliczeniowego jest
testem wiarygodności państw rozwiniętych. RP popiera uzgodnienie nowego
porozumienia klimatycznego w celu ustanowienia jednolitych reguł i wyrównania
wpływu krajowych polityk klimatycznych na konkurencyjność UE i jej głównych
partnerów handlowych. Dlatego też ratyfikacja poprawki dauhańskiej jest również
szansą na uzyskanie bardziej ambitnego wyniku negocjacji zbliżającej się 21.
Konferencji Stron w Paryżu.
2. Dotychczasowy a projektowany stan prawny
a) zmiany w treści Protokołu z Kioto
Główną zmianą wprowadzoną przez poprawkę dauhańską do Protokołu z Kioto jest
nowy kształt Załącznika B, zawierającego zobowiązania redukcyjne państw. Obok listy
państw (kolumna 1) i dotychczasowych zobowiązań na lata 2008–2012 (kolumna 2)
zostały wpisane zobowiązania na lata 2013–2020 jako procent emisji z roku lub okresu
3

bazowego (kolumna 3), jak również procent emisji z roku referencyjnego (kolumna 5).
Z wyznaczenia roku referencyjnego innego niż rok bazowy (kolumna 4) skorzystała
tylko Australia (2000 r.), przy czym jedynie wartości wskazane w kolumnie 2 mają moc
prawnie wiążącą. Załącznik obejmuje również bardziej ambitne, ale niewiążące
„zobowiązania w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2020 r.” – tzw.
Cancun pledges (kolumna 6). Na liście krajów ujęte są Strony, które nie miały
zobowiązań w pierwszym okresie (Republika Białorusi, Republika Cypryjska,
Republika Kazachstanu, Republika Malty). Natomiast Strony, które nie podjęły
zobowiązań w drugim okresie rozliczeniowym (Japonia, Kanada, Nowa Zelandia,
Federacja Rosyjska) ujęte są w Załączniku osobno. Stany Zjednoczone, które były w
oryginalnym Załączniku B, ale ostatecznie nie przystąpiły do Protokołu z Kioto, zostały
pominięte na liście. Kraje w procesie transformacji do gospodarki rynkowej, podobnie
jak poprzednio, oznaczone są gwiazdką.
Dla RP ważną zmianą jest wpisanie takiego samego zobowiązania redukcyjnego (80)
dla UE i wszystkich – ówcześnie – 27 państw członkowskich (jak również dla
Republiki Chorwacji i Republiki Islandii, które zadeklarowały wspólne z UE
wypełnianie zobowiązań). Zobowiązanie redukcyjne dla UE i państw członkowskich
opatrzone jest stosownym przypisem, według którego wspólna liczba nie przesądza o
podziale zobowiązań w późniejszym porozumieniu o wspólnym wypełnianiu
zobowiązań. Do tej pory wspólne zobowiązanie realizowały UE i 15 państw
członkowskich, a nowe państwa członkowskie dysponowały swoimi indywidualnymi
celami redukcyjnymi. Niewiążące zobowiązanie UE z Cancun wyszczególnione w
kolumnie 6 to „-20%/-30%”, wraz z przypisem podtrzymującym warunkowość celu –
30% (w ramach globalnego, kompleksowego porozumienia dotyczącego okresu po roku
2012, o ile inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnych redukcji emisji, a
kraje rozwijające się wniosą odpowiedni wkład na miarę swoich zadań i możliwości).
Poprawka dauhańska wprowadza również zmiany do Załącznika A, polegające na
włączeniu do koszyka gazów trójfluorku azotu (NF3).
Jeśli chodzi o zmiany w artykułach Protokołu z Kioto, to większość z nich dotyczy
prostego uwzględnienia faktu wprowadzenia drugiego okresu rozliczeniowego (artykuł
3 ustępy 1a, 7a i 8, artykuł 4 ustęp 3). Jednakże nowy artykuł 3 ustęp 7b wprowadza
również dodatkową regułę dla drugiego okresu rozliczeniowego – umorzenie dodatniej
różnicy między ilością emisji przyznaną w drugim okresie rozliczeniowym a
4

przeciętnymi rocznymi emisjami danej Strony przez pierwsze trzy lata poprzedniego
okresu rozliczeniowego pomnożoną przez osiem. Zmiana ta polega na wykluczeniu
sytuacji, w której rzeczywiste emisje danej Strony w drugim okresie rozliczeniowym
wzrosłyby w porównaniu do początku pierwszego okresu.
Ponadto poprawka dauhańska wprowadza zmiany, które potencjalnie dotyczą wszelkich
przyszłych, choć mało prawdopodobnych okresów rozliczeniowych Protokołu z Kioto.
Artykuł 3 ustępy 1a i 1b ustanawiają nowy mechanizm dostosowania zobowiązań.
Zgodnie z tym mechanizmem państwa mogą dobrowolnie i jednostronnie podnieść
swoje zobowiązanie redukcyjne, chyba że sprzeciwi się temu Konferencja Stron
większością ¾ głosów. Zmienione w ten sposób zobowiązanie jest wiążące dla Stron.
Artykuł 3 ustęp 8a umożliwia wybór roku bazowego dla emisji trójfluorku azotu (NF3)
– 1995 r. lub 2000 r.
Artykuł 3 ustęp 12a i artykuł 3 ustęp 12b umożliwiają rozliczanie zobowiązań
redukcyjnych nie tylko przy użyciu jednostek wygenerowanych przez mechanizmy
ustanowione w ramach Protokołu z Kioto, ale również przez przyszłe mechanizmy
rynkowe ustanowione w ramach UNFCCC lub innych instrumentów utworzonych na
podstawie Konwencji.
Zmiana w artykule 4 ustęp 2 polega na sprecyzowaniu momentu notyfikacji
porozumienia o wspólnym wypełnianiu zobowiązań – nie tylko przy ratyfikacji samego
Protokołu z Kioto, ale również w związku z poprawką dauhańską do Protokołu z Kioto
ustanawiającą kolejne okresy zobowiązań.
b) zmiany wynikające z porozumienia o wspólnym wypełnianiu zobowiązań
Dotychczas Rzeczpospolita Polska realizowała swoje zobowiązanie redukcyjne
samodzielnie, choć przy pomocy narzędzi wynikających z polityki klimatycznej i
wewnętrznych regulacji UE. W drugim okresie rozliczeniowym RP zadeklarowała chęć
uczestnictwa we wspólnym wypełnianiu zobowiązań przez UE, jej państwa
członkowskie i Republikę Islandii. Zobowiązanie redukcyjne dla całej tej grupy zgodnie
z poprawką dauhańską wynosi 80% (redukcja średniego rocznego poziomu emisji
gazów cieplarnianych w okresie 2013–2020 o 20% w odniesieniu do roku bazowego).

Projekt porozumienia o wspólnym wypełnianiu zobowiązań został przyjęty przez Radę
UE i znajduje się również w podpisanym porozumieniu z Islandią. Porozumienie
przewiduje następujący podział zobowiązań między uczestnikami porozumienia:
5

− Przyznany limit emisji na okres 2013–2020 (ang. Assigned Amount – dalej „AA”)
dla UE jako Strony Protokołu z Kioto – obejmuje emisje z sektorów i gazów
regulowanych przez EU ETS,
− Przyznany limit emisji na okres 2013–2020 dla państw członkowskich i Republiki
Islandii – obejmuje pozostałe emisje z sektorów i gazów oraz pochłanianie według
źródeł objętych Protokołem z Kioto.
W przeciwieństwie do pierwszego okresu rozliczeniowego porozumienie nie określa
indywidualnych zobowiązań, obejmujących pełen zakres emisji, dla każdego z państw
członkowskich. Wynika to ze zmian w europejskim systemie handlu uprawnieniami do
emisji (ang. EU Emission Trading Scheme – dalej „EU ETS”), które uniemożliwiają
wyznaczenie ex ante każdemu z państw członkowskich udziałów w EU ETS.
Natomiast w sektorach nieobjętych systemem EU ETS (non-ETS), poziomy emisji dla
państw członkowskich i Republiki Islandii mają wartość bezwzględną, wyrażoną w
tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla i wynikają wprost z decyzji dotyczącej
wspólnego wysiłku redukcyjnego na lata 2013–2020 (ang. EU Effort Sharing Decision
– dalej „EU ESD”) – dla państw członkowskich, bądź z odrębnej umowy
międzynarodowej – dla Republiki Islandii. W limicie tym mieszczą się również emisje
gazu NF , oraz z sektora użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i
3
leśnictwa (ang. land use, land use change and forestry – dalej „LULUCF”). Źródła te
nie są regulowane przez obowiązujące przepisy unijne, odpowiedzialność za nie
ponoszą więc wyłącznie państwa członkowskie.
W drugim okresie rozliczeniowym UE podtrzymuje dotychczasową praktykę w
zakresie:
− wykluczenia emisji z transportu lotniczego i morskiego między państwami
członkowskimi, oraz między UE a Republiką Islandii, ze wspólnego zobowiązania,
− pozostawienia sektora LULUCF całkowicie w kompetencji państw członkowskich,
− użycia określonych w pierwszym okresie rozliczeniowym indywidualnych lat i
okresów bazowych dla każdego z krajów przy obliczaniu sumy poziomu emisji dla
całej grupy.

W kontekście drugiego okresu rozliczeniowego porozumienie rozstrzyga, że artykuł 3
ustęp 7b, wprowadzony do Protokołu z Kioto przez poprawkę dauhańską (dodatkowe
ograniczenie wielkości AA, tak aby nie przekraczała ona średniej emisji z pierwszych
6

trzech lat pierwszego okresu rozliczeniowego), będzie miał zastosowanie do UE wraz z
Republiką Islandii jako całości, a nie do poszczególnych państw członkowskich.
Ponadto decyzja o przyjęciu poprawki dauhańskiej przez UE przewiduje, że jednostki
przyznanej emisji, które zgodnie z obecnymi prognozami pozostaną w dyspozycji UE
na koniec drugiego okresu rozliczeniowego po rozliczeniu EU ETS (tzw. nadwyżka
unijna), zostaną zwrócone państwom członkowskim według następującego klucza:
− 1/6 nadwyżki dzielona między państwa członkowskie przekraczające cel 80% w
stosunku do swojego roku albo okresu bazowego, proporcjonalnie do wielkości
wypracowanej przez nie nadwyżki w wartościach absolutnych,
− 1/3 nadwyżki dzielona między państwa członkowskie z PKB per capita niższym
niż 60% (liczone wg wskaźników z roku 2013 w cenach bieżących) średniej
unijnej, przekraczające cel 80% w stosunku do swojego roku albo okresu
bazowego, proporcjonalnie do wielkości wypracowanej przez nie nadwyżki w
wartościach absolutnych,
− 1/3 nadwyżki dzielona między wszystkie państwa członkowskie proporcjonalnie do
ich udziałów w limicie emisji EU ESD,
− 1/6 nadwyżki dzielona między państwa członkowskie z PKB per capita niższym
niż 90% proporcjonalnie do ich udziałów w limicie emisji EU ESD.
Rzeczpospolita Polska będzie miała udział we wszystkich kategoriach wynikających z
powyższego klucza.
3. Skutki związane z wejściem w życie poprawki dauhańskiej
a) ocena skutków społecznych i gospodarczych
Ratyfikacja poprawki dauhańskiej nie wywiera skutków społecznych ani gospodarczych
znacząco odbiegających od wynikających z obecnie obowiązujących przepisów pakietu
energetyczno-klimatycznego Unii Europejskiej.
b) ocena skutków finansowych
Ratyfikacja poprawki może mieć wymierne skutki finansowe. Udział w drugim okresie
rozliczeniowym umożliwi RP korzystanie z mechanizmów elastycznych.
Rzeczpospolita Polska będzie miała w swojej dyspozycji nadwyżkę jednostek
przyznanej emisji z pierwszego okresu rozliczeniowego, jednostki przyznane na drugi
okres rozliczeniowy zgodnie z porozumieniem o wspólnym wypełnieniu zobowiązań, a
po jego zakończeniu – również część jednostek z nadwyżki unijnej. Wartość tych
jednostek będzie zależała zarówno od przyszłej ceny rynkowej, jak i skali potencjalnego
7