Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o języku polskim oraz ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych

– 10 –
2. Komisja przeprowadza szkolenia dla osób ubiegających się o wpis na listę
egzaminatorów, o której mowa w art. 11f ust. 1. Szkolenie może zostać przeprowadzone
z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.
3. Działalność Komisji jest finansowana z części budżetu państwa, której
dysponentem jest minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.
Art. 11l. 1. Komisja może zlecić wizytację egzaminu, która obejmuje weryfikację
prawidłowości przeprowadzenia egzaminu, w tym zabezpieczenia zestawów zadań
egzaminacyjnych przed dostępem osób nieuprawnionych, zapewnienia niezbędnych do
przeprowadzenia egzaminu warunków lokalowych i technicznych, warunków oceniania
prac egzaminacyjnych i pracy komisji egzaminacyjnej, oraz weryfikację realizacji
zaleceń wydanych przez Komisję.
2. Wizytatorem może być osoba, która posiada dyplom ukończenia studiów
wyższych w zakresie filologii polskiej ze specjalnością nauczanie języka polskiego jako
obcego, potwierdzający uzyskanie kwalifikacji drugiego stopnia, lub równorzędny albo
dyplom ukończenia studiów wyższych w zakresie filologii polskiej lub neofilologii,
potwierdzający uzyskanie kwalifikacji drugiego stopnia, lub równorzędny i ukończone
studia podyplomowe w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego.
3. Wizytator jest uprawniony do:
1)
wizytowania pomieszczeń, w których są przeprowadzane egzaminy;
2)
obserwowania przebiegu egzaminów, w tym pracy członków komisji
egzaminacyjnej;
3)
przerwania egzaminu w przypadku naruszenia przez przewodniczącego, członków
komisji egzaminacyjnej lub przez osoby przystępujące do egzaminu warunków
lub trybu przeprowadzania egzaminu, mogących mieć wpływ na wynik tego
egzaminu;
4)
żądania informacji, wyjaśnień i udostępnienia dokumentacji związanych
z przeprowadzanym egzaminem.
4. Z wizytacji jest sporządzany protokół, zawierający:
1)
imiona i nazwiska osób przeprowadzających wizytację;
2)
imiona i nazwiska członków komisji egzaminacyjnej;
3)
oznaczenie podmiotu uprawnionego i jego adres;
4)
opis przebiegu egzaminu, w tym stwierdzonych nieprawidłowości, a także wnioski
i rekomendacje w tym zakresie;
– 11 –
5)
datę rozpoczęcia i zakończenia wizytacji;
6)
datę i miejsce sporządzenia protokołu.
5. Wizytator przedstawia protokół wizytacji podmiotowi uprawnionemu
oraz Komisji w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia wizytacji.
6. Na podstawie protokołu wizytacji Komisja może wydać podmiotowi
uprawnionemu zalecenia, które ten podmiot jest obowiązany wykonać.
Art. 11m. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze
rozporządzenia:
1)
tryb wyłaniania kandydatów na członków Komisji, biorąc pod uwagę konieczność
sprawnego powołania wszystkich członków Komisji;
2)
tryb działania oraz sposób zapewnienia obsługi administracyjnej i finansowej
Komisji, biorąc pod uwagę konieczność wykonywania zadań przez Komisję
w czasie umożliwiającym terminowe przeprowadzenie egzaminów, a także
zapewnienia
sprawnego
funkcjonowania
i wykonywania
jej zadań,
w szczególności w zakresie wydawania opinii w sprawie nadania uprawnienia do
organizowania egzaminu, przekazywania zestawów zadań egzaminacyjnych
podmiotom uprawnionym oraz wydawania certyfikatów;
3)
wysokość wynagrodzenia przewodniczącego Komisji, członków Komisji oraz
sekretarza Komisji, biorąc pod uwagę zróżnicowanie sprawowanych funkcji
i nakładu pracy;
4) sposób badania prawidłowości oceny prac egzaminacyjnych dokonanej przez
członków komisji egzaminacyjnych, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia
wiarygodności wyników egzaminów;
5)
tryb wyłaniania wizytatorów oraz tryb przeprowadzania wizytacji egzaminu, biorąc
pod uwagę konieczność zapewnienia sprawnego i bezstronnego przeprowadzania
wizytacji;
6)
tryb organizowania szkoleń dla kandydatów na egzaminatorów, biorąc pod uwagę
konieczność zapewnienia jednolitego standardu przeprowadzania egzaminu;
7)
wzór wniosku o wpis na listę egzaminatorów, uwzględniając dane niezbędne
do identyfikacji wnioskodawcy oraz zweryfikowania warunków, o których mowa
w art. 11f ust. 2, uwzględniając możliwość elektronicznego składania wniosków.”.
– 12 –
Art. 2. W ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 989, 1289 i 1717 oraz z 2015 r. poz. 238) w art. 41 ust.
1a otrzymuje brzmienie:
„1a. Co najmniej dwie osoby wchodzące w skład zarządu towarzystwa, w tym
prezes zarządu, muszą posiadać udowodnioną znajomość języka polskiego.”.
Art. 3. Do postępowań w sprawie wydania urzędowego poświadczenia znajomości
języka polskiego jako obcego, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie
ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Art. 4. 1. Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako
Obcego, o której mowa w art. 11b ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu
dotychczasowym, wykonuje zadania Komisji do spraw Poświadczania Znajomości Języka
Polskiego jako Obcego, o której mowa w art. 11a ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1,
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, do dnia powołania członków Komisji do spraw
Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego.
2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego powoła członków Komisji
do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w terminie 6 miesięcy od
dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
3. Komisja do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego
przejmuje dokumentację Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego
jako Obcego.
Art. 5. Ustawa wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.

UZASADNIENIE

Projekt ustawy o zmianie ustawy o języku polskim oraz ustawy o organizacji
i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych przewiduje zmiany rozdziału 2a „Urzędowe
poświadczanie znajomości języka polskiego”, które mają na celu zwiększenie
dostępności egzaminu z języka polskiego jako języka obcego, zarówno pod względem
liczby osób, które będą mogły przystępować do egzaminu, jak i poprzez wprowadzenie
możliwości zdawania egzaminów na poziomach biegłości językowej w pełni
dostosowanych do międzynarodowych standardów.
Projekt ustawy został opracowany na podstawie „Założeń projektu ustawy o zmianie
ustawy o języku polskim”, przyjętych przez Radę Ministrów w dniu 17 grudnia 2013 r.
W obecnym stanie prawnym egzaminy z języka polskiego jako języka obcego
przeprowadzane są przez Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka
Polskiego jako Obcego. Rozwiązanie to – głównie z uwagi na ograniczoną liczbę
ośrodków, w których odbywają się egzaminy – nie odpowiada zwiększającemu się
zainteresowaniu obcokrajowców polską kulturą i językiem polskim.
Zmiana systemu polega na możliwości powierzenia – po spełnieniu określonych
wymagań – uprawnień do organizowania egzaminów grupie podmiotów działających
w Polsce oraz za granicą, zwanych „podmiotami uprawnionymi”. Projektowane
rozwiązanie powinno zapewnić dostęp do egzaminu szerszemu gronu osób
zainteresowanych uzyskaniem urzędowego poświadczenia znajomości języka polskiego
jako języka obcego. Odpowiada to zwiększonemu zapotrzebowaniu zagranicznych
partnerów gospodarczych, cudzoziemców – kandydatów na studia, osób wiążących
rozwój swojej działalności lub kariery zawodowej z Polską, w tym osób ubiegających
się o obywatelstwo polskie. Można tu w szczególności wskazać na znaczny wzrost
liczby studentów zagranicznych, która w roku akademickim 2000/2001 wynosiła
6600 studentów, a w roku akademickim 2013/2014 już 36 000 studentów. Również
zmiany wprowadzone do ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim
(Dz. U. z 2012 r. poz. 161 oraz z 2013 r. poz. 1650) wymagają od cudzoziemca
ubiegającego się o uznanie za obywatela polskiego potwierdzonej urzędowo znajomości
języka polskiego.
Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemu poświadczania znajomości języka
polskiego jako obcego będzie należało do Komisji do spraw Poświadczania Znajomości
Języka Polskiego jako Obcego, zwanej dalej „Komisją”, której główną rolą będzie
koordynacja systemu poświadczania znajomości języka polskiego jako obcego oraz
nadzór nad prawidłowym przebiegiem samego procesu. Wprowadzane zmiany
obejmują w szczególności:
1) wprowadzenie poświadczania znajomości języka na wszystkich poziomach
biegłości językowej, zgodnie z poziomami określonymi przez Radę Europy
w Common European Framework of Reference for Languages: learning, teaching,
assessment – Europejskim Systemie Opisu Kształcenia Językowego: uczenie się,
nauczanie, ocenianie;
2) określenie standardów organizowania egzaminów z języka polskiego jako obcego
przeprowadzanych przez podmioty uprawnione, które będą odpowiadać za
zapewnienie odpowiednich warunków egzaminowania oraz prawidłowe
przeprowadzenie egzaminu;
3) określenie warunków zapewniających prawidłowy przebieg egzaminów z języka
polskiego jako języka obcego i działalności komisji egzaminacyjnych;
4) możliwość uzyskania certyfikatu bez konieczności zdawania egzaminu przez
cudzoziemca lub obywatela polskiego na stałe zamieszkałego za granicą.
Obecnie przepisy ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U.
z 2011 r. Nr 43, poz. 224 i Nr 84, poz. 455) przewidują możliwość poświadczenia
znajomości języka polskiego na jednym z trzech poziomów biegłości: podstawowym,
średnim ogólnym i zaawansowanym. Projektowana ustawa wprowadza dodatkowe
poziomy biegłości językowej wskazane w Europejskim Systemie Opisu Kształcenia
Językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, i w związku z tym przewiduje
możliwość uzyskania certyfikatu na poziomach: A1, A2, B1, B2, C1, C2. Dodatkowo
przewiduje się możliwość uzyskania certyfikatu na poziomach A1, A2, B1 i B2
w grupie dostosowanej do potrzeb dzieci i młodzieży. Rozwiązanie to jest zgodne
z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego: uczenie się, nauczanie,
ocenianie, określającym i definiującym 6 poziomów znajomości języków. Rada Europy
zaleciła państwom członkowskim stosowanie tego systemu w celu ułatwienia
mobilności studentów między europejskimi uczelniami. Spójność poziomów biegłości
językowej dokumentowanych przez polskie certyfikaty z poziomami wskazywanymi
w certyfikatach wydawanych w innych krajach ułatwi mobilność edukacyjną
i zawodową. Podział na grupy wiekowe (dorośli, dzieci) wynika zaś z konieczności
2