Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw

ograniczał przypadki przedłużania terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego łącznie
do 10 lat. Przepis ten zwiększy pewność obrotu gospodarczego.
Kolejna zmiana polega na uchyleniu pkt 1 w § 6 art. 70 Ordynacji Podatkowej.
Oznacza to, że spośród okoliczności uzasadniających nierozpoczynanie biegu terminu
przedawnienia zobowiązania podatkowego lub zawieszanie już rozpoczętego zostanie
wyeliminowana przesłanka dotycząca wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo
skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli
podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego
zobowiązania. Wszczynanie postępowania „w sprawie” nie stanowi okoliczności
uzasadniającej nierozpoczynanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego
lub zawieszanie już rozpoczętego. Uchylenie pkt 1 w art. 70 § 7 Ordynacji Podatkowej
stanowi merytoryczną konsekwencję powyższej zmiany. Uchylenie art. 70c Ordynacji
Podatkowej oraz zmiana art. 71 Ordynacji Podatkowej stanowią konsekwencje legislacyjne
uchylenia pkt 1 w art. 70 § 6 Ordynacji Podatkowej.
W projekcie proponuje się także uchylenie § 8 w art. 70 Ordynacji Podatkowej. Jak
już wskazano, przepis ten zawiera normę prawną, która została uznana przez Trybunał
Konstytucyjny za niezgodną z Konstytucją.

IV. Zmiany w zakresie możliwości nadania rygoru natychmiastowej wykonalności
decyzji nieostatecznej (art. 1 pkt 8 projektu).
Zmiana w art. 239b § 1 Ordynacji podatkowej polegająca na uchyleniu pkt 4 dotyczy
sytuacji, w których dopuszczalne jest nadanie przez organ podatkowy rygoru
natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej. Przepis art. 239b § 1 w obecnym
brzmieniu stanowi, że rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany m. in.
wówczas, gdy okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest
krótszy niż 3 miesiące.
W doktrynie wskazuje się, że organy podatkowe wykorzystują przepis o krótszym niż
3 miesiące terminie przedawnienia, aby stosując środek egzekucyjny przerywać bieg
przedawnienia i realizować cel fiskalny, ukrywając w ten sposób własny brak efektywności
w terminowym rozstrzyganiu spraw (Pietrasz P., Rygor natychmiastowej wykonalności
a przerwanie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego, 2010). Szczególną
10


kontrowersję, w przypadku nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności, stanowi fakt,
że jeżeli decyzja o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności okaże się bezpodstawna
i zostanie usunięta z obrotu prawnego, to przerwanie biegu przedawnienia i tak nie zostanie
anulowane.
W związku z powyższym proponuje się uchylenie pkt 4 w art. 239b § 1 Ordynacji
podatkowej i tym samym zlikwidowanie możliwości nadawania rygoru natychmiastowej
wykonalności decyzjom nieostatecznym z tego powodu, że okres do upływu terminu
przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące. Zmiana art. 239b § 1
pkt 3 Ordynacji podatkowej stanowi konsekwencję legislacyjną uchylenia pkt 4 w tym
przepisie.

V. Wprowadzenie fakultatywności składania uzasadnienia do korekty deklaracji
podatkowej (art. 1 pkt 7, art. 4 projektu).
Obowiązujący przepis art. 81 § 2 Ordynacji podatkowej przewiduje możliwość
korygowania deklaracji, przy czym skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie
deklaracji korygującej wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty.
Konieczność składania na piśmie uzasadnienia korekty do składanej deklaracji powoduje
niepotrzebną biurokrację w postaci ciężko egzekwowalnego obowiązku po stronie podatnika.
Jednocześnie z uwagi na to, że czynność tę trudno standaryzować, może to powodować
niepotrzebne problemy przy ewentualnej informatyzacji. Przepisy Ordynacji podatkowej nie
określają bowiem bliżej formy ani treści tego uzasadnienia, jak również skutków prawnych
jego niezłożenia.
Projekt przewiduje zmianę treści art. 81 § 2 Ordynacji podatkowej, polegającą na
rezygnacji z obowiązku dołączania pisemnego uzasadnienia przyczyn korekty do korygującej
deklaracji. Jednocześnie proponuje się wprowadzenie analogicznej zmiany do art. 16a
Kodeksu karnego skarbowego. Warto również zaznaczyć, że nowelizacji nie podlega art. 56
§ 1a Ordynacji podatkowej co oznacza, że ze względu na możliwość naliczania obniżonych
odsetek za zwłokę podatnik sam będzie zainteresowany złożeniem stosownych wyjaśnień,
bez stosowania wezwania przez organ.

11


VI. Uchylenie przepisów dotyczących mechanizmu tzw. korekty kosztów w podatkach
dochodowych (art. 2, art. 3 i art. 6 projektu).
Przepisy wyłączające możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów
niezapłaconych przez podatnika faktur zostały wprowadzone w drodze ustawy z dnia
16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U.
poz. 1342), której podstawowym celem było wprowadzenie ułatwień dla osób prowadzących
działalność gospodarczą. W myśl przyjętych założeń mechanizm tzw. korekty kosztów miał
przyczyniać się do likwidacji zatorów płatniczych i poprawy sytuacji finansowej
przedsiębiorców. Rozwiązanie to nie spełniło jednak swojej funkcji. Prowadzenie stosownych
rozliczeń wiąże się bowiem z dodatkowymi obowiązkami o charakterze instrumentalnym,
generując dodatkowe koszty dla przedsiębiorców.
Jak wskazuje Dziennik Gazeta Prawna w przeprowadzonym wśród 38 firm doradztwa
podatkowego rankingu najbardziej uciążliwych przepisów podatkowych, które utrudniają
rozliczenia osobom fizycznym i firmom, czołowe miejsca w zestawieniu złych przepisów
podatkowych przypadły właśnie tzw. korekcie kosztów. Wskazuje się, że regulacje te
skomplikowały system rozliczeń i zwiększyły obciążenia administracyjne w firmach,
w szczególności w małych, gdzie wdrożenie dodatkowych rozwiązań technicznych
zwiększyło koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Przepisy, które w założeniu miały
pomóc najmniejszym i najsłabszym podmiotom na rynku, de facto im zaszkodziły. Ponadto,
ze względu na to, że zagraniczne przedsiębiorstwa mające siedzibę poza Polską nie mają
obowiązku respektowania polskich przepisów dotyczących tzw. korekty kosztów,
wprowadzane regulacje w istocie dotyczą tylko polskich przedsiębiorców (firm będących
podatnikami podatku dochodowego w Polsce).
W art. 2 i art. 3 projektu są zawarte propozycje nowelizacji ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ze
względów wskazanych powyżej proponuje się uchylenie przepisów wyłączających możliwość
zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów należności wynikających z niezapłaconych
przez podatnika faktur (art. 24d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz
art. 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).
Z kolei w art. 6 projektu zamieszczono przepis przejściowy, zgodnie z którym
podatnicy, którzy na podstawie obecnie obowiązujących przepisów dokonali zmniejszenia
12


kosztów uzyskania przychodów albo zwiększenia przychodów, będą mogli, po zapłaceniu
zobowiązań kontrahentowi, zwiększyć koszty uzyskania przychodów.

VII. Zmniejszenie uciążliwości kontroli dla podatników i administracji (art. 5 projektu).

Obowiązujące przepisy ustawy o swobodzie działalności stanowią, że kontrolę
przeprowadza się w siedzibie kontrolowanego lub w miejscu wykonywania działalności
gospodarczej przez kontrolowanego. Z kolei przepisy Ordynacji podatkowej (art. 285a § 1)
przewidują możliwość przeprowadzenia czynności kontrolnych, w przypadku gdy księgi
podatkowe są prowadzone lub przechowywane poza siedzibą kontrolowanego, także
w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie ich w siedzibie może
w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie przez kontrolowanego bieżącej działalności.
W praktyce obsługę podatkowo-księgową przedsiębiorców często prowadzą
podmioty, których pracownicy posiadają specjalistyczną wiedzę. Dokumentacja inna niż
księgi podatkowe również może być prowadzona przez wyspecjalizowany podmiot
i znajdować się np. w kancelarii radcy prawnego prowadzącego obsługę danego
przedsiębiorcy.
Projekt wprowadza zmianę w art. 80a ust. 1 ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej polegającą na tym, że w przypadku gdy dokumentacja jest prowadzona lub
przechowywana poza siedzibą kontrolowanego, kontrolowany na żądanie kontrolującego jest
obowiązany zapewnić dostęp do dokumentacji w swojej siedzibie albo w miejscu jej
prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie jej w siedzibie może w znacznym
stopniu utrudnić wykonywanie przez kontrolowanego działalności gospodarczej.
Celem projektowanej zmiany jest dostosowanie przepisów ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej do przepisów Ordynacji podatkowej w zakresie miejsca
przeprowadzania kontroli, a tym samym zapewnienie spójności tych przepisów. Projektowana
regulacja wprowadza możliwość przeprowadzania jakiejkolwiek kontroli przedsiębiorcy poza
jego siedzibą, jeżeli dokumentacja niezbędna do przeprowadzenia tej kontroli znajduje się
poza siedzibą przedsiębiorcy. Przedmiotowa zmiana będzie służyła zwiększeniu zaufania do
organów poprzez umożliwienie kontrolowanemu właściwej organizacji pracy. Możliwość
prowadzenia kontroli w miejscu prowadzenia dokumentacji, w tym ksiąg podatkowych,
13


przyczyni się do ułatwienia przeprowadzenia kontroli zarówno dla organów administracji, jak
i dla przedsiębiorców.

VIII. Zmniejszenie kosztów funkcjonowania administracji podatkowej (art. 1 pkt 2 i pkt
6 projektu)
Dążąc do wyeliminowania sytuacji, w których koszty czynności administracyjnych
często przewyższają, bądź stanowią znaczną część kwoty której dotyczą, proponuje się
zmiany w zakresie art. 76a § 1 Ordynacji podatkowej. De lege lata w sprawach zaliczenia
nadpłaty na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych wydaje się
postanowienie, na które służy zażalenie. Projekt przewiduje, że obowiązek wydania
postanowienia będzie dotyczył wyłącznie sytuacji, w której kwota nadpłaty zaliczana na
poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych przekracza trzykrotność wartości
opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada
2012 r. – Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej, wydaje
się postanowienie, na które służy zażalenie.

OCENA SKUTKÓW REGULACJI
Przewidywane skutki ekonomiczne projektu ustawy
Wpływ projektu na konkurencyjność i rozwój gospodarki, otoczenie instytucjonalne
biznesu oraz rynek pracy należy ocenić pozytywnie. Zmiany eliminujące pojawiające się
w praktyce problemy ze stosowaniem przepisów prawa podatkowego powinny przynieść
pozytywne skutki ekonomiczne dla: podatników, w szczególności przedsiębiorców, rynku
pracy, administracji publicznej i sektora finansów publicznych.
Optymalizacja wymiaru i poboru zobowiązań podatkowych umożliwi lepsze
kształtowanie stosunków pomiędzy organami podatkowymi a podatnikami, większe
bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, zapewniając tym samym oszczędności i dochodowość
przedsiębiorstwom, przestrzeń do tworzenia nowych miejsc pracy, a w krótkim i średnim
horyzoncie czasu także zwiększenie dochodów sektora finansów publicznych.
Międzynarodowy wymiar konkurencyjności polskiej gospodarki, zwłaszcza jej
konkurencyjności regulacyjnej względem krajów trzecich, tj. poziomu relatywnej
14