Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Peru o przekazywaniu osób skazanych, podpisanej w Limie dnia 27 maja 2014 r.

Druk nr 2861


Warszawa, 22 października 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM-10-90-14




Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej


Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

-
o ratyfikacji Umowy między
Rzecząpospolitą Polską a Republiką
Peru o przekazywaniu osób skazanych,
podpisanej w Limie dnia 27 maja

2014 r..

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister
Sprawiedliwości i Minister Spraw Zagranicznych.

Z poważaniem

(-) Ewa Kopacz
Projekt
U S T A W A
z dnia
o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Peru o przekazywaniu
osób skazanych, podpisanej w Limie dnia 27 maja 2014 r.
Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Peru o przekazywaniu osób
skazanych, podpisanej w Limie dnia 27 maja 2014 r.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.





















09/10/KC
UZASADNIENIE

1. Potrzeba i cel ratyfikacji Umowy
W stosunkach między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Peru brak dotychczas
podstawy prawnej do przekazywania osób skazanych w celu odbycia kary w państwie
ojczystym skazanego. Nie obowiązuje umowa dwustronna czy wielostronna łącząca
obydwa państwa, która regulowałaby tę tematykę.
Umowa, określając zasady wzajemnego przekazywania skazanych, stworzy
podstawy umożliwiające obywatelom RP skazanym w Peru powrót do kraju. Jest to
szczególnie istotne z uwagi na bardzo trudne warunki odbywania kary pozbawienia
wolności w krajach Ameryki Południowej. Z informacji nadesłanej przez polską
placówkę dyplomatyczną w Peru wynika, że w maju 2014 r. w aresztach tymczasowych
i zakładach karnych Peru przebywało 30 obywateli RP.
Z danych Centralnego Zarządu Służby Więziennej wynika, że w zakładach
karnych oraz aresztach tymczasowych na terytorium RP nie przebywa żaden obywatel
Peru.
Umowa będzie miała zastosowanie do obywateli jednego państwa, wobec
których orzeczono na terytorium drugiego państwa karę lub środek polegający na
pozbawieniu wolności.

2. Różnice między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
Aby ułatwić stosowanie Umowy i uniknąć sporów interpretacyjnych, w art. 1
zostały zawarte definicje najważniejszych pojęć.
Istotną gwarancję praw skazanego przewiduje art. 3, który stanowi, iż państwo
skazania powinno poinformować odbywającego karę o treści Umowy, tak aby mógł
on podjąć decyzję w przedmiocie odbywania kary w swoim kraju ojczystym.
Warunki, których spełnienie jest niezbędne do przekazania skazanego, określa art. 4.
Wprowadza on m.in. zasadę podwójnej karalności czynu stanowiącego podstawę
skazania (ust. 1 lit. f) oraz wymaganie zgody skazanego na przekazanie (ust. 1 lit. e).
Art. 8 Umowy wprowadza mechanizm kontroli dobrowolności wyrażenia takiej zgody.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. c przekazanie osoby skazanej nastąpić może wówczas, gdy
minimalny okres kary, jaki pozostaje jej do odbycia, wynosi co najmniej 6 miesięcy lub
jest nieokreślony (np. przy karze dożywotniego pozbawienia wolności). Ustalenie


minimalnego okresu na 6 miesięcy jest uzasadnione, bowiem procedury związane
z przekazaniem osoby skazanej są długotrwałe. Umowa dopuszcza jednak możliwość,
aby w szczególnych wypadkach Strony uzgodniły przekazanie nawet wówczas, gdy
okres kary pozostałej skazanemu do odbycia jest krótszy niż 6 miesięcy (art. 4 ust. 3).
Umowa przewiduje sytuację, w której może nastąpić odmowa przekazania
skazanego, mimo że spełnione są wszystkie warunki formalne określone w art. 4 ust. 1.
Przekazania skazanego można odmówić, jeżeli nie uiścił on orzeczonych grzywien lub
odszkodowań (art. 4 ust. 2).
Przepisy dotyczące obowiązku przekazania informacji, formy wniosków
i załączanych dokumentów (art. 5–7) odzwierciedlają przepisy Konwencji
o przekazywaniu osób skazanych, sporządzonej w Strasburgu dnia 21 marca 1983 r.,
której Polska jest stroną od 1995 r. (Dz. U. Nr 51, poz. 279).
W sprawie wykonania kary po przejęciu osoby skazanej wypracowano rozwiązanie
kompromisowe, zgodnie z którym co do zasady państwo wykonania kary związane jest
rodzajem i wymiarem kary, którą przejmuje do wykonania. Nie może w związku
z powyższym jej zaostrzyć (art. 9 ust. 1 zdanie 2). Jednakże dalsze wykonywanie kary
w państwie wykonania podlega prawu wewnętrznemu tego państwa.
Dodatkowo postanowienia Umowy gwarantują, że przy wprowadzaniu kary do
odbycia w Polsce następować będzie zaliczenie na jej poczet kary już odbytej w Peru
(art. 9 ust. 5).
Osoby skazane będą korzystać z amnestii i ułaskawień zastosowanych zarówno
przez państwo skazania, jak i wykonania (art. 9 ust. 4).
Po przejęciu skazanego do Polski automatycznie kończy się wykonywanie kary
w Peru (art. 10 ust. 1). W momencie gdy państwo wykonania uzna karę za odbytą,
następuje brak możliwości wykonania jej w państwie skazania (art. 10 ust. 2). Zasada ta
znajduje zastosowanie również w drugą stronę, tj. „państwo wykonania zaprzestaje
wykonywania kary niezwłocznie po zawiadomieniu go przez państwo skazania
o wydaniu orzeczenia skutkującego brakiem możliwości dalszego wykonywania kary”
(art. 11). Stąd tak ważny pozostaje art. 12 dotyczący obowiązku Stron wzajemnego
zawiadamiania się o wszelkich okolicznościach mogących mieć wpływ na wykonanie
skazania.
W Umowie przewidziano również przepisy dotyczące tranzytu skazanych
przekazywanych państwom trzecim. Regulacja zawarta w art. 13 nie odbiega w swej
2

treści od podobnych artykułów istniejących w umowach międzynarodowych
obowiązujących Polskę.
W Umowie przewidziano zasadę, iż Strony będą się porozumiewały za
pośrednictwem organów centralnych (art. 14 ust. 1 – organy te zostały wskazane
w ust. 2), ze strony Polski będzie nim Minister Sprawiedliwości. Taki sposób
porozumiewania się nie wyklucza jednak możliwości komunikowania się
z wykorzystaniem drogi dyplomatycznej (art. 14 ust. 3).
Zasadę ponoszenia kosztów przekazania określa art. 15. Należy przy tym wyjaśnić,
że jeśli chodzi o koszty związane ze stosowaniem tej Umowy przez Rzeczpospolitą
Polską, to w praktyce sprowadzą się one do kosztów tłumaczeń pism i dokumentów
przekazywanych między Stronami oraz kosztów transportu (w tym konwoju). Koszty te
tymczasowo pokrywa Skarb Państwa. W postanowieniu o przekształceniu kary sąd
polski rozstrzyga o kosztach procesu, zaliczając do nich wymienione wcześniej wydatki
związane z tłumaczeniami pism i dokumentów oraz transportem. Orzeczenie
w przedmiocie kosztów wydawane jest na podstawie przepisów działu XIV Kodeksu
postępowania karnego i obowiązek zwrotu tych kosztów może zostać nałożony na
skazanego.
Istotne znaczenie ma art. 17, który przewiduje, że Umowę stosuje się również do
orzeczeń wydanych przed jej wejściem w życie. Z punktu widzenia ochrony obywateli
polskich, którzy odbywają aktualnie kary pozbawienia wolności w Peru, oznacza to
praktyczną możliwość podjęcia starań o ich przekazanie do Polski.
Przepisy końcowe Umowy (art. 18–20) regulują problematykę rozwiązywania
sporów między Stronami oraz ratyfikacji i wejścia w życie Umowy.
Obie Strony bazowały w trakcie rokowań na tekście Konwencji Rady Europy
o przekazywaniu osób skazanych. Uznając, że tekst tej Konwencji w języku polskim
opublikowany w Dzienniku Ustaw stanowi oficjalne tłumaczenie Konwencji z języka
angielskiego, strona polska przejęła do tekstu Umowy dwustronnej sformułowania
zawarte w Konwencji.

3. Skutki związane z ratyfikacją Umowy
W zakresie skutków prawnych zawarcie Umowy umożliwi wprowadzenie
procedury przekazywania skazanych między Polską a Peru. Możliwość lepszej
resocjalizacji skazanego, przez zapewnienie mu odbywania kary w państwie ojczystym,
3