Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych oraz niektórych innych ustaw

Art. 20.
1. Służby porządkowe i informacyjne są uprawnione do:
1)
sprawdzania i stwierdzania uprawnień osób do uczestniczenia w
imprezie masowej, a w przypadku stwierdzenia braku takich uprawnień - wezwania
ich do opuszczenia imprezy masowej;
2)
legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;
3)
przeglądania zawartości bagaży i odzieży osób w przypadku
podejrzenia, że osoby te wnoszą lub posiadają przedmioty, o których mowa w art. 8
ust. 2;
4)
wydawania poleceń porządkowych osobom zakłócającym porządek
publiczny lub zachowującym się niezgodnie z regulaminem imprezy masowej lub
regulaminem obiektu (terenu), a w przypadku niewykonania tych poleceń - wezwania
ich do opuszczenia imprezy masowej;
5)
ujęcia, w celu niezwłocznego przekazania Policji, osób stwarzających
bezpośrednie zagrożenie dla dóbr powierzonych ochronie oraz osób
dopuszczających się czynów zabronionych.
Pogrubione fragmenty ww. przepisu świadczą o tym, że wśród czynności,
które powinny być objęte zakresem normy zawartej w przepisie karnym art. 54
ustawy należy wyróżnić: wzywanie do określonego zachowania oraz wydawanie
poleceń porządkowych. Wydaje się, iż pierwsza z proponowanych zmian, tj.
zastąpienie sformułowania "Kto nie wykonuje polecenia porządkowego"
sformułowaniem "Kto nie wykonuje poleceń lub wezwań", skonkretyzuje opis strony
przedmiotowej czynu zabronionego z art. 54 ustawy. Skoro bowiem służby
porządkowe i informacyjne - oprócz wydawania poleceń - uprawnione są do
wzywania osób do określonego zachowania, to należy w tej mierze dookreślić
przepis karny, który odnosi się do tychże uprawnień.
Druga
ze zmian stanowi "implementację" orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego. Jej sens polega na usunięciu z przepisu art. 54 ustawy odniesienia
do regulaminów organizacji prywatnoprawnych (regulamin imprezy masowej oraz
regulamin obiektu). Nie ulega bowiem wątpliwości, że takie odniesienie stanowi
14

odstępstwo od przyjętej w polskim porządku prawnym koncepcji źródeł prawa, a
nadto od zasady nullum crimen sine lege.
Wprowadzenie penalizacji posiadania broni, wyrobów pirotechnicznych,
materiałów niebezpiecznych pożarowo lub innych niebezpiecznych przedmiotów lub
materiałów wybuchowych (art. 59 ust. 1a oraz 2 ustawy) ma na celu wyeliminowanie
posiadania takich przedmiotów przez uczestników nie tylko imprezy masowej w
miejscu i czasie jej trwania, ale również podczas przejazdu zorganizowanej grupy jej
uczestników. Z informacji Policji wynika, iż w roku 2013 podczas przejazdów
uczestników wszystkich imprez masowych popełniono 60 przestępstw oraz 272
wykroczenia, w tym podczas przejazdów kibiców piłkarskich 31 przestępstw oraz 172
wykroczenia.
Zmiana w art. 60 ust. 4 ustawy ma na celu ujednolicenie brzmienia przepisów
ustawy związanych z wizerunkiem uczestników imprez masowych oraz wykluczyć
możliwość karania nawet za nieznaczne ograniczenie możliwości rozpoznania
wizerunku.
Zgodnie z nowym ust. 5 w art. 60 ustawy wprowadza się odpowiedzialność
osoby, która działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub używając
niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej
napaści na członka służby porządkowej lub służby informacyjnej.
Poprzez wprowadzenie nowego art. 60a ustawy o bezpieczeństwie imprez
masowych nakłada się sankcję karną na osobę, która w miejscu i czasie imprezy
masowej znieważa członka służby informacyjnej lub porządkowej. Kształt propozycji
odpowiada istniejącym już przepisom karnym regulującym odpowiedzialność za
znieważenie funkcjonariusza publicznego.
Obydwie powyższe propozycje mają na celu otoczenie większą ochroną
prawną tych, którzy nie są funkcjonariuszami publicznymi, a odpowiadają za
zapewnienie porządku publicznego w trakcie imprez masowych.
Propozycja dotycząca art. 65 ust. 1 i 2 ustawy uzupełnia zawarty w tych
przepisach katalog o wykroczenie przewidziane w art. 50a Kodeksu wykroczeń
(wykroczenie polegające na posiadaniu w miejscu publicznym noża, maczety lub
innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu w okolicznościach wskazujących na
15

zamiar użycia go w celu popełnienia przestępstwa) oraz w ust. 2 art. 65 również o
wykroczenie z art. 57a ustawy (używanie w miejscu i czasie trwania masowej
imprezy sportowej elementu odzieży lub przedmiotu w celu uniemożliwienia lub
istotnego utrudnienia rozpoznania osoby). Charakter tych wykroczeń (w
szczególności ich związek z imprezami masowymi) oraz coraz większa częstotliwość
ich występowania (w 2011 r. Policja skierowała 16 wniosków o ukaranie do sądów
powszechnych, gdzie w 15 przypadkach sądy wydały wyroki skazujące a raz
uniewinniający. W 2012 r. było to już 150 wniosków Policji - 116 wyroki skazujące, 9
uniewinnień, zaś w 2013 r. było już 177 takich wniosków, gdzie sądy wydały 126
wyroków skazujących i 3 uniewinniające) uzasadnia zaostrzenie odpowiedzialności
karnej za nie poprzez wprowadzenie możliwości dodatkowego orzeczenia przez sąd,
w stosunku do sprawców tych wykroczeń, środka karnego zakazu wstępu na imprezę
masową. A więc w przypadku gdy wykroczenie z art. 50a Kodeksu wykroczeń, za
które sprawca został ukarany, popełnione zostało w związku z masową imprezą
artystyczno-rozrywkową sąd będzie miał możliwość orzeczenia dodatkowo środka
karnego zakazu wstępu na imprezę masową na okres od 2 do 6 lat. W przypadku
gdy jedno z tych wykroczeń zostało popełnione w związku z masową imprezą
sportową, w tym meczem piłki nożnej, wówczas orzeczenie takiego środka karnego
będzie obligatoryjne.
W nowym ust. 2a w art. 65 ustawy proponuje się wprowadzenie możliwości
orzeczenia środka karnego w postaci zakazu wstępu na imprezę masowa na okres
od 2 do 6 lat również wobec sprawcy wykroczenia o charakterze chuligańskim lub
wykroczenia, o którym mowa w art. 50a Kodeksu wykroczeń, nawet jeżeli nie zostały
one popełnione w związku z imprezą masową, ale pod warunkiem, że udział sprawcy
w imprezie masowej zagraża dobrom chronionym prawem. Proponowana zmiana
jest odpowiedzią na liczne przypadki naruszeń porządku publicznego przez grupy
kibicowskie poza stadionem.

Zmiana ust. 3 w art. 65 ustawy zakłada, że orzekając zakaz wstępu na imprezę
masową sąd obligatoryjne nakłada również obowiązek stawiennictwa w czasie
imprezy masowej w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez
właściwego dla miejsca zamieszkania ukaranego, komendanta powiatowego
(rejonowego, miejskiego) Policji. Propozycja zmierza do skutecznego usunięcia
sprawców czynów, o których mowa we wcześniejszych ustępach tego przepisu, z
16

miejsca masowej imprezy sportowej oraz rozwiązania problemu grup kibicowskich
nie wpuszczonych na stadion, naruszających porządek publiczny w jego pobliżu.
W obecnym stanie prawnym sąd ma obowiązek stosowania tzw. zakazu
stadionowego (zakazu wstępu na imprezy masowe) za popełnione przestępstwo
jedynie w przypadku sprawców dwóch przestępstw (art. 66 ustawy). Jest to regulacja
zbyt wąska i przez to dysfunkcjonalna. Konieczne jest tutaj rozszerzenie podstawy
obligatoryjnego orzekania tego środka karnego. W szczególności niezbędne jest
uwzględnienie wszelkich typów deliktów charakterystycznych dla imprezy masowej
(meczu piłki nożnej). Również w tym przypadku konieczne jest obligatoryjne
połączenie zakazu stadionowego z obowiązkiem stawiennictwa osoby ukaranej w
odpowiedniej jednostce Policji. Realizacji tych celów ma nastąpić poprzez propozycję
nowelizacji art. 66 ustawy.
W zakresie zmiany w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia
proponuje się rozszerzenie katalogu wykroczeń, za popełnienie których w związku z
imprezą masową stosowany jest tryb przyspieszony (art. 90 § 3 pkt 1 Kodeksu
postępowania w sprawach o wykroczenia). Rozszerzenie to dotyczy czynu z art. 50a
Kodeksu wykroczeń. W zakresie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich
proponuje się rozszerzenie katalogu czynów karalnych, określonych w art. 1 § 2 pkt
2 lit.b tej ustawy, również o to samo wykroczenie. Obie te zmiany mają na celu
zwiększenie skuteczności rozpoznawania i karania sprawców takiego wykroczenia.
W art. 41b Kodeksu karnego proponuje się nowy model środka karnego w
postaci zakazu wstępu na imprezę masową. Cechuje go – w porównaniu z obecnie
obowiązującym rozwiązaniem – większa czytelność i elastyczność w praktycznym
stosowaniu.
Proponowany środek karny nie ma już obejmować – jak jest to w obecnym
stanie prawnym – wszelkich imprez masowych, lecz wyłącznie imprezy określone lub
określonego rodzaju, jak przewiduje to w wyjątkowych wypadkach obecnie
obowiązujący § 8 art. 41 b. Celem takiej zmiany jest uniknięcie obecnie
występującego problemu niedookreśloności oraz faktycznej wykonalności zakazu
wstępu na imprezę masową w sytuacji, gdy imprezy takie są organizowane
powszechnie (codziennie w każdym mieście).
17

Środek taki zasadniczo – identycznie jak obecnie – ma mieć charakter
fakultatywny. Może mieć jednak charakter środka obligatoryjnego w wypadku, gdy
przewiduje to określona ustawa. W obowiązującym stanie prawnym, rozwiązanie
takie przewidziano w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych i taką zasadę
proponuje się utrzymać.
W przypadku orzeczenia tego środka karnego, sąd będzie również mógł
fakultatywnie dodać do niego jedną z dwóch następujących dolegliwości:
a) zakaz zbliżania się do określonych miejsc odbywania imprez masowych;
b) obowiązek stawiennictwa w czasie trwania niektórych imprez masowych
objętych zakazem w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez
właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania skazanego, komendanta
powiatowego, rejonowego lub miejskiego Policji.
Pierwszą dodatkową dolegliwość (zakaz) można będzie orzec w dwóch
odmianach: typowej (wyłącznie zakaz zbliżania się skazanego do określonych miejsc
odbywania imprez masowych) albo szczególnej (zaostrzonej, tj. połączonej z
dozorem elektronicznym).
Proponowane wyżej dodatkowe dolegliwości związane z zakazem stadionowym
są konieczne z uwagi na to, że w praktyce sam zakaz stadionowy okazuje się
całkowicie bezskuteczny. W szczególności, osoba skazana na ten środek ma
możliwość przynajmniej pośredniego negatywnego wpływania na przebieg i
bezpieczeństwo imprezy masowej.
Karnoprawny system ochrony bezpieczeństwa sportowych imprez masowych
musi gwarantować, że osoba skazana na środek karny w postaci zakazu wstępu na
imprezę masową w rzeczywistości nie będzie w niej bezpośrednio uczestniczyła. W
tym kontekście jest oczywiste, że sam zakaz wejścia na stadion nie jest
wystarczający i muszą mu towarzyszyć dodatkowe zakazy i obowiązki sprawiające,
że omawiany środek karny będzie funkcjonował w pełni zgodnie z pierwotnymi
intencjami jego wprowadzenia.
Zmiana w art. 41b § 1 Kodeksu karnego wprowadza możliwość orzekania
zakazu wstępu na imprezę masową również na sprawcę występku o charakterze
18