Senacki projekt ustawy o petycjach

– 4 – 
Art. 12.  1.  Jeżeli  w  ciągu  miesiąca  od  otrzymania  petycji  przez  właściwy  podmiot 
rozpatrujący  petycję  składane  są  dalsze  petycje  dotyczące  tej  samej  sprawy,  podmiot 
rozpatrujący petycję może zarządzić łączne rozpatrywanie petycji (petycja wielokrotna). 
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, na stronie internetowej  podmiotu 
rozpatrującego petycję lub urzędu go obsługującego ogłasza się okres oczekiwania na dalsze 
petycje  nie  dłuższy  niż  2  miesiące,  licząc  od  dnia  ogłoszenia.  Termin  rozpatrzenia  petycji 
wielokrotnej liczy się od dnia upływu okresu, o którym mowa w zdaniu poprzednim. 
3.  Na  stronie  internetowej,  o  której  mowa  w  ust.  2,  podmiot  rozpatrujący  petycję 
wielokrotną  ogłasza  wezwanie  do  uzupełnienia  lub  wyjaśnienia  treści  petycji.  Ogłoszenie 
to zastępuje wezwanie, o którym mowa w art. 8 ust. 1. 
4. Na stronie internetowej, o której mowa w ust. 2, podmiot rozpatrujący petycję ogłasza 
sposób  załatwienia  petycji  wielokrotnej.  Ogłoszenie  to  zastępuje  zawiadomienie,  o  którym 
mowa w art. 14 ust. 1. 
Art. 13. 1. Petycję złożoną w sprawie, która była przedmiotem już rozpatrzonej petycji, 
można  pozostawić  bez  rozpatrzenia,  jeżeli  petycja  ta  nie  powołuje  się  na  nowe  fakty 
lub dowody nie znane przedtem podmiotowi rozpatrującemu petycję. 
2.  W przypadku  pozostawienia  petycji  bez  rozpatrzenia  podmiot  rozpatrujący  petycję 
niezwłocznie informuje podmiot wnoszący petycję o poprzednim sposobie załatwienia.  
Art. 14.  1.  Podmiot  rozpatrujący  petycję  zawiadamia  podmiot  wnoszący  petycję 
o sposobie jej załatwienia wraz z uzasadnieniem w formie pisemnej albo za pomocą środków 
komunikacji elektronicznej. 
2. Sposób załatwienia petycji nie może być przedmiotem skargi. 
Art. 15.  Projekt ustawy  wniesiony  w  wyniku  rozpatrzenia  petycji  przez  właściwą 
komisję Sejmu lub Senatu, w stosunku do którego postępowanie ustawodawcze nie zostało 
zakończone  w  czasie  kadencji Sejmu, w  której  został  wniesiony,  jest  rozpatrywany  przez 
Sejm następnej kadencji bez potrzeby ponownego wniesienia projektu ustawy. 
Art. 16. 1. Właściwe komisje Sejmu i Senatu składają corocznie odpowiednio Sejmowi 
i Senatowi, w terminie do dnia 30 czerwca, sprawozdanie z rozpatrzonych petycji. 
2.  Prezes  Rady  Ministrów  składa  corocznie Sejmowi i Senatowi, w terminie do dnia 
30 czerwca,  informację  o  petycjach  rozpatrzonych przez ministrów i centralne organy 
administracji rządowej. 
– 5 – 
3.  Właściwa  komisja,  o  której  mowa  w  art.  10  ust. 2,  składa  corocznie  odpowiednio 
radzie gminy, radzie powiatu albo sejmikowi województwa, w terminie do dnia 30 czerwca, 
sprawozdanie z rozpatrzonych petycji. 
Art. 17.  Podmiot  rozpatrujący  petycję  corocznie, w terminie do dnia 30 czerwca, 
umieszcza na stronie internetowej zbiorczą informację o rozpatrzonych petycjach. Informacja 
ta zawiera w  szczególności  dane  dotyczące  ilości,  zakresu  przedmiotowego oraz sposobu 
załatwienia petycji. 
Art. 18.  W  zakresie  nieuregulowanym  w  ustawie  do  petycji  stosuje  się  odpowiednio 
przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące skarg i wniosków. 
Art. 19.  W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. –  Kodeks  postępowania 
administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267) art. 221 otrzymuje brzmienie: 
„Art. 221. § 1. Zagwarantowane każdemu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 
prawo  składania  skarg  i  wniosków  do  organów  państwowych,  organów  jednostek 
samorządu  terytorialnego,  organów  samorządowych  jednostek  organizacyjnych 
oraz do organizacji  i  instytucji  społecznych  realizowane  jest  na  zasadach  określonych 
przepisami niniejszego działu. 
§ 2. Skargi  i  wnioski  mogą  być  składane  do  organizacji  i  instytucji  społecznych 
w związku  z  wykonywanymi  przez  nie  zadaniami  zleconymi  z  zakresu  administracji 
publicznej. 
§ 3. Skargi  i  wnioski  można  składać  w  interesie  publicznym,  własnym  lub  innej 
osoby za jej zgodą.”. 
Art. 20. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. 
U Z A S A D N I E N I E  
 
 
1. Wyjaśnienie celu ustawy 
Projekt  ustawy  o  petycjach  stanowi  realizację  postulatów  i  uwag  organizacji 
społecznych  kierowanych  do  Parlamentarnego  Zespołu  ds.  Współpracy z Organizacjami 
Pozarządowymi.  
Projekt  ustawy  ma  na  celu  wypełnienie  obowiązku  dostosowania  ustawodawstwa 
zwykłego  do  przepisów  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej,  to  jest  do  określonego 
w art. 63 obowiązku ustawowego uregulowania trybu rozpatrywania petycji.  
W  myśl  przywołanego  powyżej  art.  63  ustawy  zasadniczej  każdy  ma  prawo  składać 
petycje,  wnioski  i  skargi  do  organów  władzy  publicznej  oraz  do  organizacji  i  instytucji 
społecznych  w  związku  z  wykonywanymi  przez  nie  zadaniami  zleconymi  z  zakresu 
administracji  publicznej.  Natomiast  tryb  rozpatrywania  petycji,  skarg  i  wniosków  określa 
ustawa. 
Pojęcie petycji nie zostało zdefiniowane w Konstytucji RP. W języku polskim pojęcie 
to  oznacza  „pismo  skierowane  do  władz,  zwykle  w  imieniu  zbiorowości  zawierające 
postulaty,  prośby”„oficjalne  pismo  z  jakąś  prośbą  lub  żądaniem  skierowane  do  jakichś 
władz i zwykle podpisane przez wiele osób”. 
W  świetle  polskiej  tradycji  ustrojowej  obywatele  mają  prawo  wnosić  pojedynczo 
lub zbiorowo petycje do wszelkich ciał reprezentacyjnych i władz publicznych, państwowych 
i  samorządowych  (art.  107  Konstytucji  Marcowej).  Ponadto  doktryna  podkreśla  dawność 
prawa  petycji  uznając  je  za  jedno  „z najstarszych, tradycyjnych praw ludzkich”, 
„najstarszych praw jednostki gwarantowanych  w  państwach  demokratycznych”. Prawo 
petycji uznawane jest w literaturze  prawa  konstytucyjnego  za  „najbardziej  powszechną 
i najłatwiej  dostępną  formę  dochodzenia  przez  jednostki  i  grupy  osób  praw  i  obrony 
interesów  nie  tylko  własnych,  ale  i cudzych,  jak  również  interesu  ogólnego”.  Należy 
podkreślić,  że  instytucja  petycji  pojawia  się  już  w  pierwszych  nowożytnych  konstytucjach 
                                                 
1) B. Dunaj, red., Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996, s. 736. 
2) M. Bańko, red., Inny słownik języka polskiego, tom II, Warszawa 2000, s. 49. 
3) J. Boć, red., Konstytucje Rzeczypospolitej polskiej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, Wrocław 
1998, s. 118. 
4) Ibidem. 
– 2 – 
XVIII  i  XIX  wieku.  Instytucję  petycji  przewiduje  też  prawo  Unii  Europejskiej,  w  myśl 
którego wszyscy obywatele Unii, jak  również  wszystkie  osoby  fizyczne  lub  prawne  mające 
miejsce  zamieszkania  lub  statutową  siedzibę  w  Państwie  Członkowskim,  mają  prawo 
kierowania, indywidualnie lub wspólnie z innymi obywatelami lub osobami, petycji 
do Parlamentu  Europejskiego  w  sprawach  objętych  zakresem  działania  Wspólnoty,  które 
dotyczą ich bezpośrednio. 
Prawo  petycji  należy  do  kategorii  praw  politycznych,  co  wynika  z  umieszczenia 
go w podrozdziale  „Wolności  i  prawa  polityczne”  rozdziału  II  Konstytucji  RP.  Charakter 
petycji, jako prawa politycznego  wynika  z  tego,  że  petycje  składane  są  do  organów  władzy 
publicznej w interesie publicznym, a gdy są składane do organizacji i instytucji społecznych 
winny  mieć  związek  ze  zleconymi  im  zadaniami  z  zakresu  administracji  publicznej. 
Polityczna natura  petycji  wynika  także  z  charakteru  motywów,  którymi  kierował  się 
ustawodawca  wprowadzając  prawo  petycji  do  Konstytucji  RP.  Z  prac  nad  projektem 
Konstytucji  wynika,  że  petycje,  a  także  wnioski  i  skargi  wraz  z  prawem  obywatelskiej 
inicjatywy ustawodawczej, skargi konstytucyjnej miały zastąpić i tym samym wypełnić lukę, 
jaka  powstała  po odrzuceniu  w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego 
propozycji prawa do partycypacji  obywateli  w  działalności  publicznej,  o  którym  traktowały 
niektóre projekty Konstytucji zgłoszone do Komisji. 
Prawo petycji jest publicznym prawem podmiotowym o charakterze roszczeniowym. 
Rodzi  po  stronie  adresatów  petycji,  określonych  w  art.  63  Konstytucji  RP,  obowiązek 
zbadania  sprawy  (rozpatrzenia),  a  więc  zajęcia  stanowiska  i  udzielenia odpowiedzi 
podmiotowi  składającemu  petycję.  Prawo  petycji  musi  także  zagwarantować  temu 
podmiotowi niestosowanie wobec niego negatywnych konsekwencji, jeżeli tylko treść petycji 
nie ma znamiona przestępstwa. 
Należy podkreślić, że pomimo wspólnej regulacji prawnej w art. 63 prawo petycji jest 
odrębnym  prawem,  różnym  od  skarg  i  wniosków.  Wynika  to  z  określenia  tego  prawa 
podmiotowego inną, własną nazwą, wysunięcia petycji w porządku przepisu Konstytucji RP 
na plan pierwszy, a także historycznych związków z takim prawem w Konstytucji Marcowej 
z  1921  r.  oraz  związków  porównawczych  z  petycjami  w  prawie  innych  państw 
demokratycznych (Holandii, Belgii, Szwajcarii, RFN, Hiszpanii, Portugalii, Grecji). 
 
 
– 3 – 
2. Przedstawienie rzeczywistego stanu w dziedzinie oraz wskazanie  różnic  pomiędzy 
dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym 
W świetle obowiązujących przepisów o prawie petycji mówi jedynie art. 221 Kodeksu 
postępowania  administracyjnego,  zwanego  dalej  „Kpa”,  który  stanowi,  iż  zagwarantowane 
każdemu  w  Konstytucji  RP  prawo  składania  petycji,  skarg  i  wniosków  do organów 
państwowych,  organów  jednostek  samorządu  terytorialnego,  organów  samorządowych 
jednostek  organizacyjnych  oraz  do  organizacji  i  instytucji  społecznych  realizowane  jest 
na zasadach  określonych  przepisami  działu  VIII.  Zgodnie  z  jego  postanowieniami  petycje, 
skargi  i  wnioski  mogą  być  składane  do  organizacji  i  instytucji  społecznych  w  związku 
z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Ponadto 
wymieniona ustawa stanowi,  że  petycje,  skargi  i  wnioski  można  składać  w  interesie 
publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą. 
Należy  jednak  podkreślić,  że  w  następnych  artykułach  używa  się  już  tylko  dwóch 
terminów, tj. wniosek i skarga.  W  świetle  art.  222  Kpa  o  tym  czy  pismo  jest  skargą 
albo wnioskiem,  decyduje  jego  treść,  a  nie  forma  zewnętrzna.  Brak wprowadzenia petycji 
do pozostałych przepisów działu VII Kpa może prowadzić do stwierdzenia, że w zależności 
od  treści  petycji  może  być  ona  kwalifikowana  jako  skarga,  wniosek lub wadliwie 
zatytułowane pismo strony postępowania administracyjnego lub sądowego. Nie ma mowy 
o petycji  nawet  w  art.  226  Kpa,  w  którym  znajduje  się  upoważnienie  dla  Rady  Ministrów 
do wydania przepisów o organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków. 
W konsekwencji  o  petycjach  nie  wspomina  się  w  rozporządzeniu  Rady  Ministrów  z  dnia 
8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków.  
Procedura ta nie dotyczy jednak petycji składanych do Sejmu i Senatu, z uwagi na fakt, 
iż  stosowanie  do  tych  organów  postanowień  Kpa  zostało  wyłączone.  Dlatego  też 
do Regulaminu  Senatu  Rzeczypospolitej  Polskiej  wprowadzono  regulację  dotyczącą 
procedury rozpatrywania petycji kierowanych do Senatu i jego organów. 
Obowiązujące  przepisy  dotyczące  postępowania  z  petycjami  łączą  je  z  prawem 
składania wniosków i skarg w jedną kategorię i przewidują, że tryb ich rozpatrywania określa 
ustawa,  czyli  Kpa.  Przyjęte  rozwiązania  nie  wykluczają  jednak  możliwości  stworzenia 
regulacji prawnych pozwalających  na  osiągnięcie  jednoznacznej  i  pełnej  zgodności 
                                                 
5) Por. Adamiak, (w:) B. Adamiak, J. Borkowski. KPA. Komentarz, 9. wyd., Warszawa 2008, Art. 222 Nb 1.