Rządowy projekt ustawy o uchyleniu ustawy o przekształceniu własnościowym przedsiębiorstwa państwowego Polskie Linie Lotnicze "LOT"

Druk nr 1242

Warszawa, 4 kwietnia 2013 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-7-13


Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Szanowna Pani Marszałek
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o uchyleniu ustawy o przekształceniu
własnościowym przedsiębiorstwa
państwowego Polskie Linie Lotnicze
"LOT".

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Skarbu
Państwa.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt

U S T A W A
z dnia
o uchyleniu ustawy o przekształceniu własnościowym przedsiębiorstwa państwowego
Polskie Linie Lotnicze „LOT”
Art. 1. Traci moc ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o przekształceniu własnościowym
przedsiębiorstwa państwowego Polskie Linie Lotnicze „LOT” (Dz. U. Nr 61, poz. 260 oraz
z 1996 r. Nr 106, poz. 496).
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


































01/45rch

UZASADNIENIE

Ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o przekształceniu własnościowym przedsiębiorstwa
państwowego Polskie Linie Lotnicze „LOT” (Dz. U. Nr 61, poz. 260 oraz z 1996 r. Nr 106,
poz. 496), zwana dalej „ustawą”, została uchwalona w związku z zamiarem przekształcenia
przedsiębiorstwa państwowego Polskie Linie Lotnicze „LOT” w spółkę, co nastąpiło w trybie
i na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298, z późn. zm.). W związku z tym, iż powyższy proces
przekształcenia został zakończony 10 lat temu, faktyczne zastosowanie obecnie posiada
jedynie art. 2 ustawy, który zawiera regulacje dotyczące minimalnego poziomu kontroli
Skarbu Państwa nad spółką Polskie Linie Lotnicze LOT S.A. z siedzibą w Warszawie, zwaną
dalej „Spółką” lub „PLL LOT”. Ustawa przewiduje, że Skarb Państwa zachowuje co najmniej
51% sumy głosów służących całemu kapitałowi Spółki. Oznacza to, że Skarb Państwa z mocy
prawa zachowuje status większościowego akcjonariusza Spółki.
Wymogi odnoszące się do struktury własności i kontroli unijnych przewoźników
lotniczych uregulowane zostały na poziomie Unii Europejskiej w drodze rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1008/2008 z dnia 24 września 2008 r. w sprawie
wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty, zwanego dalej
„rozporządzeniem PEiR”. Z treści art. 4 rozporządzenia PEiR wynika, iż państwa
członkowskie UE lub obywatele tych państw powinni posiadać ponad 50 procent udziałów
w przedsiębiorstwie oraz skutecznie je kontrolować, bezpośrednio lub pośrednio poprzez
jedno lub więcej przedsiębiorstw pośredniczących, z wyjątkiem przypadków zgodnych
z postanowieniami umowy z państwem trzecim, których Wspólnota jest stroną. W decyzji
95/404/ECC Komisja doprecyzowała, iż kryterium struktury własności będzie spełnione,
jeżeli przynajmniej 50% plus jedna akcja będą w posiadaniu państwa członkowskiego UE.
Pozostałe akcje mogą być w posiadaniu inwestorów z państw trzecich.
Natomiast kryterium skutecznej kontroli państwa członkowskiego UE lub też jego
obywateli nad działalnością danego przewoźnika wspólnotowego zostało zdefiniowane
w art. 2 pkt 9 rozporządzenia PEiR. Zgodnie z tą definicją przez skuteczną kontrolę rozumie
się związek ustanowiony na mocy praw, umów lub wszelkich innych środków, które
oddzielnie albo wspólnie i z uwzględnieniem poszanowania danego stanu faktycznego lub
prawnego przyznają możliwość wywierania bezpośrednio lub pośrednio decydującego
wpływu na przedsiębiorstwo, w szczególności przez:
a) prawo użytkowania wszystkich lub części aktywów przedsiębiorstwa,
b) prawa lub umowy, które mają decydujący wpływ na skład, głosowanie lub decyzje
organów przedsiębiorstwa lub w inny sposób wpływają na prowadzenie działalności przez
przedsiębiorstwo.
Oceniając spełnienie kryterium skutecznej kontroli, zwrócić należy więc uwagę nie
tylko na kontrolę sprawowaną bezpośrednio, ale również trzeba uwzględnić pośredni wpływ,
który może być wywierany na działanie danego przedsiębiorstwa. Taki decydujący wpływ
mógłby wynikać na przykład z prawa do mienia danego przedsiębiorstwa, umów
leasingowych, umów pożyczki, umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, prawa pierwokupu,
uczestniczenia w podziale zysku, opcji put i opcji call (prawo do sprzedaży i prawo do
zakupu).
W tym zakresie badane powinno być, czy większościowy udziałowiec będący
państwem członkowskim UE lub obywatelem takiego państwa indywidualnie lub
w połączeniu z innymi podmiotami spełniającymi kryterium przynależności do jednego
z państw UE posiada w każdym przypadku pozycję, która umożliwia mu wykonywanie
skutecznej kontroli w sprawach o istotnym znaczeniu dla przewoźnika, takich jak biznesplan,
roczny budżet, projekt inwestycyjny lub współpracy.
Rozporządzenie jest stosowane bezpośrednio, nie wymaga implementacji i w całości
obowiązuje w porządku prawnym państw członkowskich UE, stając się jego częścią. Zgodnie
z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP rozporządzenie PEiR jest prawem powszechnie
obowiązującym, mającym pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
Regulację dostosowującą do rozporządzenia PEiR, w zakresie koncesjonowania
przewoźników lotniczych, stanowią przepisy działu VIII „Lotnicza działalność gospodarcza”,
rozdziału 1 „Koncesje” ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2012 r.
poz. 933, 951 i 1544 oraz z 2013 r. poz. 134), zwanej dalej „Prawem lotniczym”.
Cechą charakterystyczną większości europejskich systemów prawnych jest to, że
kwestie dotyczące posiadania statusu wspólnotowego przewoźnika lotniczego regulowane są
w aktach z zakresu prawa publicznego, normujących kompleksowo dziedzinę transportu
lotniczego na poziomie krajowym. Odmienne regulacje normatywne odnoszą się do
przypadków, gdy akcje danego przewoźnika są przedmiotem obrotu na rynku regulowanym
(Niemcy, Francja). Obowiązujące w Niemczech i Francji odrębne regulacje prawne
umożliwiające wprowadzenie do obrotu na rynku regulowanym większości akcji
wspólnotowego przewoźnika lotniczego lub podmiotu kontrolującego takiego przewoźnika,
opierają się na założeniu, że będą to zasadniczo akcje imienne o ograniczonej zbywalności, co
2

nie jest obecnie dopuszczalne w polskim systemie prawnym. W Polsce akcje imienne nie
mogą być przedmiotem obrotu na rynku regulowanym. Jest to związane z charakterem obrotu
na rynku regulowanym, którego przedmiotem są jedynie wystandaryzowane instrumenty
finansowe, a więc pozbawione cech indywidualnych. Jeśli spółka emitowała kiedykolwiek
akcje imienne, muszą one być zamienione na akcje na okaziciela przed wprowadzeniem ich
do obrotu na rynku regulowanym. Sytuacja taka – jak się wydaje – nie eliminuje jednakże
całkowicie możliwości wprowadzenia akcji wspólnotowego przewoźnika lotniczego, w tym
PLL LOT lub podmiotu kontrolującego go do obrotu na rynku regulowanym w Polsce.
W celu zapewnienia faktycznej możliwości wykazania spełnienia kryteriów dotyczących
struktury własności i kontroli, możliwe jest wprowadzenie na giełdę mniejszościowych
pakietów akcji, przykładowo odpowiadających 20% kapitału i praw głosu lub też
ustrukturyzowanie stosunków własnościowych/kontroli w taki sposób, aby wyeliminować
potencjalną możliwość naruszenia art. 4 rozporządzenia PEiR. Jako przykład wskazać należy
rozwiązanie przyjęte dla celów konsolidacji British Airways oraz Iberii.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że art. 2 ustawy wkracza w materię, która
została uregulowana art. 4 rozporządzenia PEiR, determinując kwestię sprawowania kontroli
nad Spółką w sposób zawężający, który jest sprzeczny z liberalizacyjnym celem
rozporządzenia PEiR, jak również wpływa bezpośrednio na funkcjonowanie Spółki na rynku
oraz znacząco pogarsza pozycję PLL LOT w stosunku do konkurentów.
Inną grupę argumentów przemawiających za uchyleniem ustawy stanowią kwestie
związane z procesem przekształceń własnościowych Spółki. Pozycja negocjacyjna Skarbu
Państwa, jako wyrażającego zgodę na określony zakres podwyższenia kapitału zakładowego
Spółki lub zbywającego określony pakiet akcji, w obowiązującym stanie prawnym jest
znacznie ograniczona. W konsekwencji warunki ewentualnej transakcji byłyby mniej
korzystne dla Skarbu Państwa i Spółki. Racjonalnie działający inwestor prywatny
zainteresowany jest przejęciem pełnej kontroli nad podmiotem, w którego działalność
angażuje środki finansowe. W efekcie katalog podmiotów zainteresowanych zaangażowaniem
kapitałowym w PLL LOT na poziomie akcjonariusza mniejszościowego, bez uzyskania
faktycznej kontroli nad Spółką, jest mocno zawężony, a potencjalne warunki transakcji mniej
korzystne od tych, które mogłyby zostać uzyskane przy braku ww. ograniczeń ustawowych.
Ponadto uchylenie ustawy jest również skorelowane z przyjętym przez Radę Ministrów
w dniu 27 marca 2012 r. planem prywatyzacji na lata 2012–2013. Plan ten zakłada m.in.
prywatyzację PLL LOT. Uchylenie ustawy umożliwi ewentualne przeprowadzenie procedury
3