Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji

Druk nr 1190

Warszawa, 22 lutego 2013 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu




Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Szanowna Pani Marszałek

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek podjętą przez Senat na
27. posiedzeniu w dniu 21 lutego 2013 r. uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu
projektu ustawy


- o zmianie ustawy o komornikach
sądowych i egzekucji wraz z projektem tej ustawy.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Andrzeja Matusiewicza do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz

U C H W A Ł A
S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
z dnia 21 lutego 2013 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o komornikach
sądowych i egzekucji
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.
Jednocześnie upoważnia senatora Andrzeja Matusiewicza do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.



MARSZAŁEK SENATU



Bogdan BORUSEWICZ
projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji
Art. 1. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji
(Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 oraz z 2012 r. poz. 759 i 1544) w art. 49 ust. 2 otrzymuje
brzmienie:
„2. W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych w przypadku umorzenia
postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823
Kodeksu postępowania cywilnego komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową
w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania, jednak nie
niższej niż 1/20 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego
wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego
na wniosek wierzyciela zgłoszony przed doręczeniem dłużnikowi zawiadomienia
o wszczęciu egzekucji, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości
1/20 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Dłużnik może zażądać uchylenia
postanowienia, o którym mowa w ust. 3, a w przypadku pobrania opłaty przez
komornika jej zwrotu, jeżeli przedstawi orzeczenie pozbawiające tytuł wykonawczy
wykonalności z przyczyn innych niż spełnienie przez niego świadczenia, a którego nie
był w stanie przedstawić, odpowiednio przed pobraniem opłaty przez komornika albo
zanim doszło do umorzenia postępowania. Z wnioskiem o zwrot opłaty można wystąpić
w okresie 3 lat od dnia jej pobrania.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
U Z A S A D N I E N I E
1. Cel projektowanej ustawy
Celem projektu jest dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 26 czerwca 2012 r. (sygn. akt P 13/11) dotyczącego ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376).
Jego sentencja została ogłoszona 4 lipca 2012 r. w Dz. U. poz. 759, a pełny tekst wraz z
uzasadnieniem w OTK ZU Nr 6A, poz. 67.
Projekt wprowadza możliwość zwrotu opłaty za egzekucję świadczeń pieniężnych przez
komornika dłużnikowi, jeżeli dłużnik przedstawi orzeczenie pozbawiające tytuł wykonawczy
wykonalności z przyczyn innych niż spełnienie przez niego świadczenia, a którego nie był w
stanie przedstawić, zanim doszło do umorzenia postępowania.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. TK orzekł, że art. 49 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
komornikach sądowych i egzekucji przez to, że w każdym wypadku umorzenia na podstawie
art. 823 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego zawieszonego
wcześniej postępowania egzekucyjnego przewiduje pobieranie od dłużnika opłaty
stosunkowej w wysokości nie niższej niż 1/10 wysokości przeciętnego wynagrodzenia
miesięcznego - jest niezgodny z art. 2 Konstytucji.
2.2. Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy „W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych
komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 15% wartości
wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/10 i nie wyższej niż
trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże w
przypadku wyegzekwowania świadczenia wskutek skierowania egzekucji do wierzytelności z
rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ubezpieczenia społecznego jak
również wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy, zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium oraz dodatku
szkoleniowego, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 8% wartości
wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/20 i nie wyższej niż
dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego”. Ust. 1a przewiduje,
że „W sprawach wymienionych w ust. 1 komornik ściąga opłatę od dłużnika proporcjonalnie
do wysokości wyegzekwowanego świadczenia”.


2
Natomiast ust. 2 (w tym zakwestionowane zdanie pierwsze) przewiduje, że „W
sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych w przypadku umorzenia postępowania
egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 Kodeksu postępowania
cywilnego komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości
świadczenia pozostałego do wyegzekwowania, jednak nie niższej niż 1/10 i nie wyższej niż
dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże w razie
umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela zgłoszony przed
doręczeniem dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, komornik pobiera od
dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 1/10 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego”.
Art. 823 K.p.c. przewiduje, że „Postępowanie egzekucyjne umarza się z mocy samego
prawa, jeżeli wierzyciel w ciągu roku nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego
prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania. Termin
powyższy biegnie od dnia dokonania ostatniej czynności egzekucyjnej, a w razie zawieszenia
postępowania - od ustania przyczyny zawieszenia”.
Jedną z idei egzekucji komorniczej jest zatem to by opłatą był obciążony dłużnik i by
opłata ta była proporcjonalna do nakładu pracy komornika. Kwestionowany przepis
powodował jednak, że jeżeli postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na podstawie art.
823 K.c., to dłużnik ponosił koszty postępowania, nawet w przypadku, gdy faktyczną
przyczyną umorzenia postępowania była utrata mocy przez tytuł wykonawczy. Dłużnik
ponosił więc koszty postępowania egzekucyjnego, które przeciw niemu nie powinno być
prowadzone.
2.3. Kwestionowany przepis został uznany za niezgodny z wywodzoną z art. 2
Konstytucji zasadą przyzwoitej legislacji. „[P]obieranie opłaty egzekucyjnej w wypadku
umorzenia postępowania zasadniczo jest sprzeczne z koncepcją ustawy o komornikach
sądowych i egzekucji, która - co do zasady - (…) wymaga uwzględniania realnego, a nie
czysto formalnie rozumianego, nakładu kosztów, czasu i wysiłku komornika jako kryterium
przyznania mu wynagrodzenia. W świetle tej ustawy opłata egzekucyjna (stosunkowa) jest
bowiem generalnie związana z efektami działań komornika. „[M]yśl, że «pobieranie opłaty
egzekucyjnej w wypadku umorzenia postępowania co do zasady jest sprzeczne z zasadniczą
koncepcją ustawy o komornikach sądowych i egzekucji», nie powinna być [jednak] opacznie
rozumiana, w szczególności jako pozbawienie komornika prawa do opłaty egzekucyjnej w
każdym wypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego i niezależnie od czasochłonności i
pracochłonności czynności podjętych przez komornika przed umorzeniem tego
postępowania”. „Należy w szczególności odrzucić takie uregulowanie, które w każdym