Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o notariacie oraz ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym

Warszawa, 5 sierpnia 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-66(5)/10


Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
senackiego projektu ustawy



- o zmianie ustawy - Prawo o notariacie
oraz ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym (druk nr 3069).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Sprawiedliwości do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.


(-) Donald Tusk


Stanowisko Rządu wobec senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo
o notariacie oraz ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (druk nr 3069)


Przedmiotowy projekt zakłada nowelizację dwóch ustaw: z dnia 14 lutego 1991 r.
– Prawo o notariacie (Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158, z późn. zm.), zwanej dalej
„ustawą”, oraz z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
(Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 711, z późn. zm.).
Podstawowym celem nowelizacji ustawy jest wprowadzenie do niej nowych
regulacji dotyczących zasad składania przez notariusza - w związku z dokonywaną
w jego kancelarii czynnością – pieniędzy do depozytu. W ocenie projektodawcy
rozwiązania przyjęte w projektowanej nowelizacji ustawy przewidują ustanowienie
szczególnej regulacji dotyczącej dokonywanych przez notariusza czynności, których
przedmiotem jest przeniesienie prawa za zapłatą ceny, wynagrodzenia lub innych
należności – polegających na tym, że na żądanie osoby dokonującej tych czynności
notariusz będzie miał obowiązek, a nie jako dotychczas prawo, przyjąć na
przechowanie pieniądze w walucie polskiej lub obcej.
Z kolei nowelizacja ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym ma na celu przede wszystkim zachowanie spójności tej ustawy
z rozwiązaniami przyjętymi w zmienianej ustawie.

Analiza przepisów projektowanej ustawy doprowadziła do następujących
konkluzji.
1. W dodawanym § 2 do art. 49 zmienianej ustawy (art. 1 pkt 1 projektu),
przewiduje się regulację, zgodnie z którą notariusz nie będzie ponosił
odpowiedzialności za szkodę związaną z depozytem pieniężnym, jeżeli szkoda
powstała z przyczyn leżących po stronie banku prowadzącego specjalny rachunek
założony przez notariusza dla depozytów pieniężnych, w szczególności w przypadku
zawieszenia działalności banków. Projektowany przepis przewiduje zatem
wprowadzenie wyraźnego wyłączenia odpowiedzialności notariuszy za szkody
związane z depozytem pieniężnym, jeżeli powstaną one z przyczyn leżących po
stronie banku. Należy jednak zauważyć, iż w proponowanej regulacji projektodawca
posługuje się pojęciem „depozyt pieniężny”, natomiast w pozostałych przepisach
zmienianej ustawy jest mowa tylko o „depozycie”. Wskazać też trzeba, iż obecnie
obowiązująca ustawa również nie posługuje się pojęciem „depozytu pieniężnego”.
Stąd też wydaje się, iż należałoby ujednolić terminologię w tym zakresie.
Nadto należy zwrócić uwagę, iż proponowany przepis stanowi o „specjalnym
rachunku założonym przez notariusza dla depozytów pieniężnych”, natomiast
w projektowanym art. 108a § 1 mówi się już o „rachunku powierniczym, o którym
mowa w art. 59 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe…”. Z kolei
art. 108 § 1 obecnie obowiązującej ustawy posługuje się pojęciem „specjalnego konta
bankowego”. Wydaje się zatem, iż również w tym zakresie powinna zostać
ujednolicona terminologia.
2. Zgodnie z projektowanym art. 108a § 1 (art. 1 pkt 2 projektu), jeżeli
dokonywana przed notariuszem czynność obejmuje przeniesienie prawa za zapłatą
ceny, wynagrodzenia lub innych należności na żądanie jednej ze stron czynności,
kwota przypadająca do zapłaty w związku z treścią czynności powinna zostać złożona
na prowadzonym przez notariusza rachunku powierniczym, o którym mowa w art. 59
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665,
z późn. zm.), w celu wydania osobie uprawnionej do odbioru lub jej następcy
prawnemu. Proponowany przepis zawiera zatem regulację szczególną względem
art. 108 § 1 obecnie obowiązującej ustawy, który stanowi, że notariusz w związku
z dokonywaną w jego kancelarii czynnością ma prawo przyjąć na przechowanie,
w celu wydania ich osobie wskazanej przy złożeniu lub jej następcy prawnemu,
papiery wartościowe albo pieniądze w walucie polskiej lub obcej. Podkreślić przy tym
należy, iż w stosunku do powołanego przepisu proponowana regulacja nakłada na
notariusza obowiązek, a nie prawo, przyjęcia kwoty przypadającej do zapłaty,
w związku z treścią czynności, do depozytu. W tym kontekście należałoby jednak
rozważyć możliwość zastąpienia w projektowanym art. 108a § 1 wyrazu „powinna”
wyrażeniem „zostaje złożona”. Wydaje się, iż takie rozwiązanie będzie jednoznacznie
wskazywać na obligatoryjność tej czynności.
Dodatkowo podnieść należy, że w projektowanej regulacji wskazuje się, iż
notariusz prowadzi rachunek powierniczy. Tymczasem w myśl art. 49 ust. 1 pkt 4
ustawy – Prawo bankowe to banki prowadzą rachunki powiernicze. Z tego też
względu wydaje się, iż wyrażenie „prowadzonym przez…” należałoby zastąpić
innym sformułowaniem, np. „założonym przez…”.
3. W dodawanym w zmienianej ustawie art. 108b § 1 (art. 1 pkt 2 projektu)
proponuje się, że jeżeli odbiór depozytu nie nastąpi w ciągu tygodnia od daty wydania
lub dnia upływu terminu wydania określonych w protokole albo dnia upływu terminu
3 dni od dnia podpisania aktu notarialnego dotyczącego czynności obejmującej

2
przeniesienie prawa za zapłatą ceny, wynagrodzenia lub innych należności na żądanie
jednej ze stron czynności, notariusz będzie obowiązany do złożenia pieniędzy lub
papierów wartościowych do depozytu sądowego. Dodać też trzeba, iż analogiczne
rozwiązanie zostało przyjęte w razie zaprzestania prowadzenia kancelarii notarialnej
przez notariusza (proponowany § 2 ww. artykułu).
Podkreślić należy, iż proponowane regulacje zawierają istotne rozwiązania, gdyż
określają zasady postępowania w razie nieodebrania depozytu w powyższym terminie
albo zaprzestania prowadzenia kancelarii przez notariusza. Wydaje się jednak, iż
projektowany przepis, po wyrażeniu „lub dnia upływu terminu wydania”, należy
uzupełnić o wyraz „pieniędzy”.
Zauważyć również należy, iż w projektowanym art. 108b § 1 stanowi się
o „pieniądzach lub papierach wartościowych”, zaś w § 2 tego artykułu
o „dokumentach lub pieniądzach”. Natomiast art. 79 pkt 6 obecnie obowiązującej
ustawy wskazuje, że notariusz jest upoważniony do przyjmowania na przechowanie
dokumentów, pieniędzy i papierów wartościowych. W związku z tym projektowane
regulacje powinny zostać skorelowane z powołanym wyżej przepisem.
4. W art. 2 ustawy proponuje się dodanie w ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r.
o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym nowego art. 2aa, zgodnie z którym,
w przypadku rachunku powierniczego, o którym mowa w art. 108a ustawy,
deponentem jest każda osoba, której pieniądze zostały złożone na tym rachunku przez
notariusza, w związku z dokonywaną w jego kancelarii czynnością. Ratio legis
projektowanego przepisu polega na zapewnieniu większej ochrony środków
zgromadzonych na rachunku powierniczym notariusza. Nie negując słusznego celu
proponowanej regulacji, wskazać należy, że użyty w niej wyraz „pieniądze” powinien
zostać zastąpiony wyrażeniem „środki pieniężne”, w celu zachowania spójności
z terminologią przyjętą w podstawowym akcie normatywnym z dziedziny prawa
bankowego, a więc ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Ustawa ta nie
posługuje się pojęciem „pieniądza”, lecz pojęciem „środków pieniężnych” (np.
art. 54, art. 59 ust. 1 i 3 czy też art. 67a).
Ponadto wydaje się, iż proponowany art. 2aa powinien w sposób wyraźny
stanowić, że norma w nim zawarta nie narusza innych regulacji ustawy o Bankowym
Funduszu Gwarancyjnym normujących status „deponenta”, a w szczególności
wyłączeń, o których mowa w art. 2 pkt 1 lit. a-j tej ustawy.
5. Końcowo należy zasygnalizować, że w Ministerstwie Finansów trwają prace
dotyczące implementacji drugiego etapu Dyrektywy 2009/14/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady zmieniającego Dyrektywę 94/19/WE w sprawie systemów

3
gwarantowania depozytów w odniesieniu do poziomu gwarancji oraz terminu wypłaty,
której termin transpozycji mija 31 grudnia 2010 r. Implementowana dyrektywa
zakłada radykalne skrócenie terminu wypłaty środków gwarantowanych do 20 dni.
W związku z tym informacje pozwalające na identyfikację deponenta oraz określenie
wysokości należnych poszczególnym deponentom środków gwarantowanych
generowane muszą być codziennie, według stanu na koniec dnia. W tym kontekście
podczas dalszej procedury legislacyjnej nad projektowaną ustawą należy mieć na
uwadze konieczność uwzględnienia identyfikacji poszczególnych uczestników
rachunków powierniczych oraz kwestie związane ze sprawozdawczością w tym
zakresie.

Konkludując, w ocenie Rady Ministrów przedmiotowy projekt ustawy zasługuje
na poparcie, ponieważ rozwiązania w nim przyjęte zmierzają do zapewnienia
pewności i bezpieczeństwa w zakresie czynności prawnych dotyczących przeniesienia
prawa, a w konsekwencji również do zapewnienia bezpieczeństwa obrotu
gospodarczego, jak i wzmocnienia zaufania do notariuszy, jako osób zaufania
publicznego. W związku z tym projekt ustawy powinien być przedmiotem dalszych
prac parlamentarnych, w trakcie których powinny zostać rozważone przedstawione
wyżej propozycje i uwagi.





4