Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane

2
przepisu z Konstytucją Trybunał zakwestionował dopuszczalność posłużenia się w tym
przypadku pojęciem „powszechnie przyjętej wysokości kosztów udzielenia gwarancji”.
Trybunał wskazał, że instytucja gwarancji zapłaty jest instytucją nową w systemie prawa i nie
występuje w tym zakresie żadna powszechnie przyjęta praktyka w zakresie wysokości kosztów
udzielenia gwarancji przez bank. Zdaniem Trybunału, określona w powyższy sposób wysokość
kosztów podlegających zwrotowi nie spełnia tym samym wymogu dostatecznej określoności
przepisów prawnych, co prowadzi do sprzeczności z art. 2 Konstytucji (zasada
demokratycznego państwa prawnego). Jako niezgodne z Konstytucją Trybunał uznał również
ograniczenie maksymalnej wysokości kosztów udzielenia gwarancji, podlegających zwrotowi,
do 2% gwarantowanej kwoty. Trybunał wskazał, że w praktyce koszty udzielenia gwarancji
wynoszą ok. 4-6% wysokości gwarantowanej kwoty, co oznacza, że koszty udzielenia
gwarancji każdorazowo obciążają również inwestora, nawet gdy należycie wywiąże się on ze
swoich obowiązków wobec wykonawcy. Prowadzi to, w ocenie Trybunału, do
nierównomiernego obciążenia stron umowy kosztami i ryzykiem i jej zawarcia, czyniąc
przedmiotową regulację niezgodną z konstytucyjną zasadą państwa prawnego
urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji).
2.3. Drugi z przepisów zakwestionowanych przez Trybunał Konstytucyjny – art. 5
ust. 1-2 ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane – przyznawał wykonawcy możliwość
odstąpienia od umowy z winy inwestora w przypadku, gdyby inwestor nie przedstawił w
wyznaczonym terminie odpowiedniej gwarancji. Trybunał uznał, że użyte w tym przepisie
pojęcia „wystarczająca gwarancja” oraz „odpowiedni termin” są niedookreślone, pozwalając na
pełną uznaniowość wykonawcy robót budowlanych tak w przedmiocie określenia wysokości
gwarancji, jak i terminu jej udzielenia. Czyni to przedmiotowy przepis niezgodnym z
konstytucyjnym nakazem dostatecznej określoności przepisów prawnych (art. 2 Konstytucji).
3. Cele i zakres projektowanej ustawy
Mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia
27 listopada 2006 r., kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego
uzasadnienia, proponuje się wprowadzenie następujących zmian w ustawie z dnia 9 lipca 2003
r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane.
3.1. W odniesieniu do art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane
Trybunał Konstytucyjny wskazał na niedopuszczalność posłużenia się w tym przepisie
3
pojęciem „odpowiedni termin”. Z treści uzasadnienia do wyroku można wyprowadzić
wskazówkę, że minimalny termin na złożenie gwarancji zapłaty przez inwestora winien zostać
określony w dniach, przy czym termin ten winien uwzględniać możliwość wystąpienia dni
wolnych od pracy, świąt itp. W tym kontekście Trybunał wskazał, że 10-dniowy termin może
być w wielu przypadkach zbyt krótki. W związku z powyższym projekt, w art. 5 ust. 1, zakłada
wprowadzenie 30-dniowego terminu na złożenie gwarancji przez inwestora. Termin ten może
być przy tym dłuższy – wyznaczenie terminu dłuższego niż minimalny termin określony w
ustawie leży w gestii wykonawcy. Natomiast termin dodatkowy, o którym mowa w art. 5 ust. 2,
określono na 7 dni. Długość tego terminu należy uznać za adekwatną jeśli uwzględnić, że
termin wyznaczony w art. 5 ust. 1 jest stosunkowo długi.
3.2. W uzasadnieniu do wyroku Trybunał wskazał, że niektóre pojęcia oraz konstrukcje
prawne wprowadzone w ustawie o gwarancji zapłaty za roboty budowlane nie są spójne z
odnośnymi pojęciami i konstrukcjami występującymi w kodeksie cywilnym. W tym zakresie
Trybunał wskazał na następujące kwestie. Po pierwsze, w art. 3 ust. 2 ustawy o gwarancji
zapłaty wskazano jako sposób rozwiązania umowy o roboty budowlane wypowiedzenie
umowy. Jest to sposób zakończenia stosunków zobowiązaniowych właściwy dla zobowiązań o
charakterze ciągłym, w związku z tym Trybunał wskazał, że w przypadku umowy o roboty
budowlane sposobem rozwiązania tej umowy powinno być odstąpienie. Stosowna zmiana
została wprowadzona w przedłożonym projekcie. Po drugie, art. 4 ust. 1 posługiwał się
pojęciem zleceń dodatkowych. Użycie pojęcia zlecenia w tym kontekście Trybunał uznał za
niewłaściwe, bowiem zdaje się ono wskazywać, że przedmiotem jest zlecenie w rozumieniu
kodeksu cywilnego (art. 734-751). Tymczasem chodzi o wszelkie dodatkowe prace, które nie
były objęte pierwotną umową, a do wykonania których wykonawca zobowiązał się już po
zawarciu umowy. Mając na względzie, że wszelkie zmiany dokonane w treści pierwotnej
umowy o roboty budowlane stają się jej integralną częścią, przez sformułowanie „wykonawca
może żądać od zamawiającego gwarancji zapłaty do wysokości roszczenia z tytułu
wynagrodzenia, wynikającego z umowy” należy rozumieć zarówno uprawnienie do żądania
wynagrodzenia wynikającego z umowy pierwotnej, jak i wynagrodzenia wynikającego ze
zmian wprowadzonych w trakcie obowiązywania tej umowy. Stąd w projekcie proponuje się
skreślenie w art. 4 ust. 1 słów: „oraz ze zleceń dodatkowych”. Po trzecie, na oznaczenie stron
umowy o roboty budowlane kodeks cywilny (art. 647 i n.) używa określeń „wykonawca” i
„inwestor”, podczas gdy w ustawie o gwarancji zapłaty za roboty budowlane użyto określeń
odpowiednio „wykonawca” i „zamawiający”. W związku z powyższym, w przedkładanym
4
projekcie pojęcie "zamawiający" zostało zastąpione pojęciem „inwestor” (art. 2 ust. 2, art. 4
ust. 1 i 3, art. 5 ust. 1-3).
4. Konsultacje
Minister Sprawiedliwości oraz Minister Infrastruktury poinformowali, że administracja
rządowa przygotowała projekt nowelizacji kodeksu cywilnego, zastępującej całkowicie ustawę
o gwarancji zapłaty za roboty budowlane. Co do zasady zbieżna jest ona z propozycją Komisji
Ustawodawczej Senatu. Projekt rządowy jest jednak obecnie na etapie przed uzgodnieniami
międzyresortowymi.
W czasie drugiego czytania przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości proponował, by
koszty udzielenia gwarancji zapłaty ponosili w równych częściach inwestor oraz wykonawca
robót budowlanych (tak sugerował TK w uzasadnieniu wyroku). Zostało to uwzględnione w
projekcie.
Polski Związek Pracodawców Budownictwa również zaproponował nowelizację
kodeksu cywilnego, jako sposób wykonania wyroku.
Izba Architektów RP zaproponowała, by nowelizację ustawy poszerzyć o przepisy
umożliwiające stosowanie tej ustawy również w odniesieniu do projektantów, jako
uczestników procesu budowlanego, dzięki czemu projektanci mogliby korzystać z gwarancji
zapłaty. Propozycja ta wykraczałaby jednak poza wykonanie orzeczenia Trybunału, w
rozumieniu art. 85c Regulaminu Senatu.
5. Skutki finansowe wykonania projektowanej ustawy
Ustawa nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa.
6. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 22 lipca 2009 r.
BAS-WAL-1572/09
Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
o zgodności senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancji
zapłaty za roboty budowlane (przedstawiciel wnioskodawcy: senator Marek
Trzciński) z prawem Unii Europejskiej

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47)
sporządza się następującą opinię:

I.
Przedmiot projektu ustawy
Projekt ma na celu dostosowanie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o
gwarancji zapłaty za roboty budowlane (Dz.U. Nr 180, poz. 1578, ze zm.) do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2006 r. w sprawie o
sygnaturze K 47/04. Zmiany dotyczą m.in. pojęcia gwarancji zapłaty oraz terminu
jej uzyskania.
Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje zagadnień objętych projektem ustawy.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu pozostają poza zakresem regulacji prawa Unii
Europejskiej.

IV. Konkluzje
Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty
budowlane nie jest objęty zakresem regulacji prawa Unii Europejskiej.

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski


Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, gwarancja, prawo budowlane
Warszawa, 22 lipca 2009 r.

BAS-WAL-1573/09

Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
dotycząca możliwości uznania senackiego projektu ustawy o zmianie
ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane (przedstawiciel
wnioskodawcy: senator Marek Trzciński) za projekt ustawy wykonującej
prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu


Stosownie do art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu, projektem ustawy
wykonującej prawo Unii Europejskiej jest projekt ustawy mającej na celu
wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Projekt ma na celu dostosowanie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o
gwarancji zapłaty za roboty budowlane (Dz.U. Nr 180, poz. 1578, ze zm.) do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2006 r. w sprawie o
sygnaturze K 47/04. Zmiany dotyczą m.in. pojęcia gwarancji zapłaty oraz
terminu jej uzyskania.
Ponieważ opiniowany projekt ustawy o zmianie ustawy o gwarancji
zapłaty za roboty budowlane pozostaje poza zakresem regulacji prawa Unii
Europejskiej nie ma podstaw, by uznać go za projekt ustawy wykonującej prawo
Unii Europejskiej.


Opracował: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski


Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, gwarancja, prawo budowlane