Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane

Warszawa, 20 października 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-156(4)/09

Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
senackiego projektu ustawy


- o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za
roboty budowlane (druk nr 2259).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Infrastruktury do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.


(-) Donald Tusk



Stanowisko Rządu
do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty
budowlane (druk nr 2259)
Projekt ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane realizuje
zobowiązania wynikające z zaleceń Trybunału Konstytucyjnego zawartych w wyroku z dnia
27 listopada 2006 roku, sygn. akt K 47/04 w którym uznano za niezgodne z Konstytucją RP
przepisy art. 4 ust. 4 i art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za
roboty budowlane (Dz. U. Nr 180, poz. 1758 oraz z 2006 r. Nr 220, poz. 1613).
Zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny art. 4 ust. 4 ustawy o gwarancji
zapłaty za roboty budowlane stanowił, że inwestorowi przysługuje od wykonawcy zwrot
kosztów udzielonej gwarancji zapłaty za roboty budowlane, w wysokości powszechnie
przyjętej, nieprzekraczającej jednak 2% gwarantowanej kwoty. Trybunał zakwestionował
dopuszczalność posłużenia się w tym przypadku pojęciem „powszechnie przyjętej wysokości
kosztów udzielenia gwarancji. Jak Trybunał wskazał, gwarancja zapłaty jest instytucją nową
w systemie prawa i nie występuje w tym zakresie ukształtowana praktyka w zakresie
wysokości kosztów udzielenia gwarancji przez bank, w związku z czym przepis nie spełnia
wymogu dostatecznej precyzji. Również ograniczenie maksymalnej wysokości kosztów
udzielenia gwarancji do 2% Trybunał zakwestionował, gdyż w praktyce koszty udzielenia
gwarancji wynoszą około 4-6% wysokości gwarantowanej kwoty. W rezultacie koszty
udzielenia gwarancji każdorazowo obciążają również inwestora, nawet gdy należycie
wywiąże się on ze swoich obowiązków wobec wykonawcy. W ocenie Trybunału prowadzi to
do nierównomiernego obciążenia stron umowy kosztami i ryzykiem jej zawarcia, czyniąc
przedmiotową regulację niezgodną z art. 2 Konstytucji. Zaproponowana w przedmiotowym
projekcie zmiana w art. 4 uwzględnia solidarne ponoszenie kosztów udzielania gwarancji
zapłaty przez inwestora i wykonawcę. W celu wykonania wyroku Trybunału
Konstytucyjnego, dostosowano również słownictwo użyte w przedmiotowym przepisie.
Drugi z przepisów zakwestionowanych przez Trybunał Konstytucyjny – art. 5 ust. 1 i
2 ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane – przyznawał wykonawcy możliwość
odstąpienia od umowy z winy inwestora w przypadku, gdyby inwestor nie przedstawił w
wyznaczonym terminie odpowiedniej gwarancji. Trybunał uznał, że użyte w tym przepisie
pojęcia „wystarczająca gwarancja” oraz „odpowiedni termin” są niedookreślone, pozwalając
na pełną uznaniowość wykonawcy robót budowlanych tak w przedmiocie określenia
wysokości gwarancji, jak i terminu jej udzielenia. Również to rozwiązanie zostało uznane
przez Trybunał za niezgodne z art. 2 Konstytucji RP.
W związku z powyższym przedmiotowy projekt, w art. 5 ust. 1, zakłada
wprowadzenie 30-dniowego terminu na złożenie gwarancji przez inwestora. Termin ten może
być przy tym dłuższy – wyznaczenie terminu dłuższego niż minimalny termin określony w
ustawie leży w gestii wykonawcy. Natomiast termin dodatkowy, o którym mowa w art. 5 ust.
2, określono na 7 dni. Długość tego terminu należy uznać za adekwatną, jeśli uwzględnić, że
termin wyznaczony w art. 5 ust. 1 jest stosunkowo długi.
Projekt senacki dostosował niektóre pojęcia i konstrukcje prawne do pojęć i
konstrukcji zawartych w Kodeksie cywilnym. W art. 3 ust. 2 ustawy o gwarancji zapłaty za
roboty budowlane wskazano jako sposób rozwiązania umowy o roboty budowlane
wypowiedzenie umowy. Jest to sposób zakończenia stosunków zobowiązaniowych właściwy
dla zobowiązań o charakterze ciągłym, w związku z tym Trybunał wskazał, że w przypadku
umowy o roboty budowlane sposobem rozwiązania tej umowy powinno być odstąpienie.
Stosowna zmiana została wprowadzona w przedłożonym projekcie. Art. 4 ust. 1 posługiwał
się pojęciem zleceń dodatkowych. Użycie pojęcia zlecenia w tym kontekście Trybunał uznał
za niewłaściwe, bowiem zdaje się ono wskazywać, że przedmiotem jest zlecenie w
rozumieniu Kodeksu cywilnego (art. 734-751). Tymczasem chodzi o wszelkie dodatkowe
prace, które nie były objęte pierwotną umową, a do wykonania których wykonawca
zobowiązał się już po zawarciu umowy. Mając na względzie, że wszelkie zmiany dokonane w
treści pierwotnej umowy o roboty budowlane stają się jej integralną częścią, przez
sformułowanie „wykonawca może żądać od zamawiającego gwarancji zapłaty do wysokości
roszczenia z tytułu wynagrodzenia, wynikającego z umowy” należy rozumieć zarówno
uprawnienie do żądania wynagrodzenia wynikającego z umowy pierwotnej, jak i
wynagrodzenia wynikającego ze zmian wprowadzonych w trakcie obowiązywania tej
umowy. Stąd w projekcie proponuje się skreślenie w art. 4 ust. 1 słów: „oraz ze zleceń
dodatkowych”. Na oznaczenie stron umowy o roboty budowlane Kodeks cywilny (art. 647 i
następne) używa określeń „wykonawca” i „inwestor”, podczas gdy w ustawie o gwarancji
zapłaty za roboty budowlane użyto określeń odpowiednio „wykonawca” i „zamawiający”. W
związku z powyższym, w przedkładanym projekcie pojęcie "zamawiający" zostało zastąpione
pojęciem „inwestor” (art. 2 ust. 2, art. 4 ust. 1 i 3, art. 5 ust. 1-3).

W dniu 15 września br., Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy –
Kodeks cywilny, który stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26
2


listopada 2006 r. o sygn. akt K47/04. Projekt ten, zgodnie z wytycznymi Trybunału
umiejscawia przepisy dotyczące gwarancji zapłaty za roboty budowlane w ustawie – Kodeks
cywilny. W konsekwencji projekt ten przewiduje w art. 3 uchylenie ustawy z dnia 9 lipca
2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane (Dz. U. Nr. 180, poz. 1758 z późn. zm.).
Biorąc powyższe pod uwagę, Rząd wnosi o zawieszenie prac nad senackim
projektem ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane.

3