Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2008

Aneks 6. Regulacje prawne dotycz ce d ugu publicznego w Polsce i UE
Tabela 3. D ug publiczny – podstawowe regulacje prawne
Regulacje polskie
Regulacje UE
1. Konstytucja RP
1. Traktat z Maastricht
nie wolno zaci ga po yczek lub udziela gwarancji
poziom d ugu publicznego, obok ogranicze
i por cze finansowych, w nast pstwie których
dotycz cych deficytu, stanowi kryterium, w oparciu o
pa stwowy d ug publiczny przekroczy 3/5 warto ci
które Komisja bada przestrzeganie dyscypliny
rocznego PKB (art. 216 ust. 5);
bud etowej w pa stwach cz onkowskich (art. 104) -
okre la tzw. procedur nadmiernego deficytu
(Excessive Deficit Procedure - EDP);
2. Ustawa o finansach publicznych
2. Protokó w sprawie procedury stosowanej w wypadku
nadmiernego deficytu, stanowi cy za cznik do traktatu
regulacje dotycz ce pa stwowego d ugu
z Maastricht
publicznego: definicje, podstawowe zasady
zaci gania pa stwowego d ugu publicznego i
definicja d ugu oraz warto bazowa relacji d ugu
zarz dzania d ugiem oraz procedury
publicznego do PKB okre lona na poziomie 60%;
ostro no ciowe i sanacyjne dotycz ce limitów
3. Rozporz dzenie dot. stosowania Protoko u w sprawie
zad u enia (50%, 55% i 60% PKB);
procedury stosowanej w wypadku nadmiernego deficytu,
definicja sektora finansów publicznych.
stanowi cego za cznik do Traktatu z Maastricht
definicje d ugu publicznego, z wyszczególnieniem
tytu ów d u nych;
4. Rozporz dzenie statystyczne European System of
Accounts (ESA 95)
definicja poszczególnych kategorii zobowi za
finansowych;
definicja sektora general government.
Tabela 4. Limity okre lone w ustawie o finansach publicznych dotycz ce zaci gania d ugu
publicznego
I. Procedury
dotycz ce limitów na relacj pa stwowego d ugu publicznego do PKB
1) je li relacja w roku x jest wi ksza od 50%, a nie wi ksza od 55% PKB:
a. relacja deficytu bud etu pa stwa do jego dochodów w uchwalanym przez Rad Ministrów projekcie ustawy
bud etowej na rok x+2 nie mo e by wy sza ni w roku x+1;
b. relacja deficytu bud etu pa stwa do jego dochodów uchwalona na rok x+2 stanowi górne ograniczenie dla
relacji deficytu do dochodów w uchwalanych na rok x+2 bud etach JST;
2) je li relacja w roku x jest wi ksza od 55%, a mniejsza od 60% PKB:
a. poziom deficytu bud etu pa stwa w uchwalanym przez Rad Ministrów projekcie ustawy bud etowej na
rok x+2 musi zapewnia spadek relacja d ugu Skarbu Pa stwa do PKB w stosunku do relacji og oszonej
dla roku x;
b. górne ograniczenie relacji deficytu ka dej JST do jej dochodów na rok x+2 obliczane jest przez
pomno enie relacji deficytu do dochodów bud etu pa stwa uchwalonej na rok x+2 przez wspó czynnik R;
R = (0,6 - PDP/PKB) : 0,05
gdzie: PKB - produkt krajowy brutto, PDP - pa stwowy d ug publiczny oznaczaj wielko ci og oszone za
poprzedni rok bud etowy (rok x);
c. Rada Ministrów przedstawia program sanacyjny, maj cy zapewni spadek relacji pa stwowego d ugu
publicznego do PKB;
3) je li relacja w roku x jest równa lub wi ksza od 60% PKB:
a. uchwalane na rok x+2 bud ety JST musz by przynajmniej zrównowa one;
b. wprowadzany jest zakaz udzielania nowych por cze i gwarancji przez podmioty sektora finansów
publicznych;
c. Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny maj cy na celu ograniczenie relacji pa stwowego
d ugu publicznego do PKB do poziomu poni ej 60%;
II. Zasady i limity zaci gania zobowi za przez JST
a) JST
mog zaci ga kredyty i po yczki oraz emitowa papiery warto ciowe na:
sp at wcze niej zaci gni tych zobowi za z tytu u emisji papierów warto ciowych oraz zaci gni tych
po yczek i kredytów,
pokrycie wyst puj cego w ci gu roku przej ciowego deficytu bud etu JST,
42
finansowanie planowanego deficytu bud etu JST;
b) Zaci gni te kredyty i po yczki oraz wyemitowane papiery warto ciowe na pokrycie deficytu
przej ciowego bud etu JST podlegaj sp acie lub wykupowi w tym samym roku, w którym zosta y
zaci gni te lub wyemitowane;
c) JST
mog zaci ga jedynie takie zobowi zania finansowe, których koszty obs ugi s ponoszone co
najmniej raz do roku, przy czym:
dyskonto od emitowanych przez JST papierów warto ciowych nie mo e przekracza 5% warto ci
nominalnej,
kapitalizacja odsetek jest niedopuszczalna;
d) Relacja cznych kwot przypadaj cych w danym roku bud etowym z tytu u:
sp at rat kredytów i po yczek wraz z nale nymi w danym roku odsetkami od kredytów i po yczek,
wykupów papierów warto ciowych emitowanych przez JST wraz z nale nymi odsetkami i dyskontem od
papierów warto ciowych,
potencjalnych sp at kwot wynikaj cych z udzielonych przez JST por cze oraz gwarancji,
do planowanych dochodów bud etu JST nie mo e przekroczy 15%, a gdy relacja pa stwowego d ugu
publicznego do PKB przekroczy 55% to 12%;
e) Relacje cznej kwoty d ugu JST na koniec roku bud etowego do wykonanych dochodów ogó em oraz na
koniec kwarta u do planowanych dochodów nie mog przekroczy 60%;
f) Ogranicze dotycz cych kwoty d ugu JST nie stosuje si do emitowanych papierów warto ciowych,
kredytów i po yczek zaci ganych w zwi zku ze rodkami okre lonymi w umowie zawartej z podmiotem
dysponuj cym funduszami strukturalnymi lub Funduszem Spójno ci UE.
43
Tabela 5. Podstawowe ró nice dotycz ce d ugu publicznego – definicja polska a unijna
OBOWI ZUJ CE POLSKIE REGULACJE
REGULACJE UE
pa stwowy d ug publiczny
d ug sektora general government
1) zakres sektora finansów publicznych
ustawa o finansach publicznych tworzy zamkni ty
zakres
sektora
general government zosta
katalog jednostek zaliczanych do sektora finansów
zdefiniowany w ESA95 2); nie zosta
publicznych, który dzieli na 3 podsektory: rz dowy,
wprowadzony zamkni ty katalog jednostek;
samorz dowy, ubezpiecze spo ecznych;
ró nice w zakresie sektora w zale no ci od regulacji
a) Krajowy Fundusz Drogowy utworzony w ramach Banku Gospodarstwa Krajowego
nie jest zaliczany do sektora finansów publicznych;
jest zaliczany do sektora general government;
b) jednostki badawczo rozwojowe
s zaliczane do sektora finansów publicznych;
nie
s zaliczane do sektora general government;
c) otwarte fundusze emerytalne
nie
s zaliczane do sektora finansów publicznych;
do marca 2007 r. obowi zywa okres przej ciowy,
w którym Polska mo e zalicza OFE do sektora
general government 3);
2) tytu y d u ne zaliczane do d ugu publicznego
papiery
warto ciowe opiewaj ce na wierzytelno ci
papiery
warto ciowe inne ni akcje, z
pieni ne (poza papierami udzia owymi);
wy czeniem instrumentów pochodnych;
kredyty i po yczki (w tym papiery warto ciowe,
po yczki;
których zbywalno jest ograniczona);
gotówka i depozyty;
przyj te depozyty;
zobowi zania wymagalne (tj. takie, których termin
p atno ci min , a które nie zosta y przedawnione
lub umorzone);
ró nice w tytu ach d u nych w zale no ci od regulacji
zobowi zania wymagalne;
- 4)
3) d ug potencjalny
ró nice dotycz ce uwzgl dniania d ugu potencjalnego w ograniczeniach na relacj d ugu do PKB
nie
jest
uwzgl dniany. Od 1.01.2006 r. zgodnie z
ograniczenia UE nie uwzgl dniaj bezpo rednio
ustaw z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach
d ugu potencjalnego zwi zanego z udzielanymi
publicznych podstawow kategori , do której
por czeniami i gwarancjami;
odnosz si limity zad u enia jest d ug publiczny
po
spe nieniu okre lonych kryteriów (zgodnie z
bez przewidywanych wyp at z tytu u por cze i
zasadami ESA’95) d ug potencjalny mo e sta
gwarancji;
si d ugiem podmiotu udzielaj cego por czenia
lub gwarancji (operacja przej cia d ugu);
1) Urz dem odpowiedzialnym za zakres sektora general government (sektora instytucji rz dowych i
samorz dowych) jest GUS.
2) Council Regulation No 2223/1995 on the European System of National and Regional Accounts in the
Community. Kryteria stosowane w ESA95 dotycz przede wszystkim funkcji realizowanych przez dane
jednostki i sposobu ich finansowania. G ównym kryterium branym pod uwag jest dzia alno podstawowa
danej jednostki – redystrybucja narodowego dochodu i bogactwa; w pozosta ych przypadkach stosowana jest
regu a 50% (mniej ni 50% kosztów produkcji jest finansowanych przychodami/dochodami ze sprzeda y).
3) Decyzja Eurostatu dot. klasyfikacji kapita owych funduszy emerytalnych (Eurostat News Releases No
30/2004 z 2 marca 2004 r. i No 117/2004 z 23 wrze nia 2004 r.).
4) Zobowi zania wymagalne stanowi wydatek na bazie memoria owej i zgodnie z regulacjami UE s
uwzgl dniane w wyniku (deficycie/nadwy ce) sektora general government.
44
Aneks 7. Podstawowe kategorie d ugu i ich relacja do PKB w okresie 2001-VI 2007
Tabela 6. D ug publiczny w okresie 2001-VI 2007
2001 2002 2003 2004 2005 2006
VI
2007
1. D ug Skarbu Pa stwa
a) w mld z
283,9
327,9
378,9
402,9
440,2
478,5
486,3
krajowy
*
185,0
219,3
251,2
291,7
315,5
352,3
356,6
zagraniczny
* 98,9
108,6
127,8
111,2
124,7
126,2
129,7
b)
w
relacji
do
PKB
36,4% 40,6% 44,9% 43,6% 44,8% 45,2%
-
2. Pa stwowy d ug publiczny
a) w mld z
302,1 352,4 408,3 431,4 466,6 505,0 511,1
b)
w
relacji
do
PKB
38,8% 43,6% 48,4% 46,7% 47,5% 47,7%
-
3. D ug sektora general government (wg metodologii UE)
a) w mld z
292,8 340,9 396,7 422,4 462,7 505,2 511,6
b)
w
relacji
do
PKB
37,6% 42,2% 47,1% 45,7% 47,1% 47,8%
-
*) wg kryterium miejsca emisji
Tabela 7. PKB i kursy walutowe w okresie 2001-VI 2007
2001 2002 2003 2004 2005 2006
VI
2007
1. Produkt Krajowy Brutto
w mld z
779,6 808,6 843,2 924,5 983,3 1
057,9 -
2. Kursy walutowe
a)
EUR
3,5219 4,0202 4,7170 4,0790 3,8598 3,8312 3,7658
b)
USD
3,9863 3,8388 3,7405 2,9904 3,2613 2,9105 2,7989
45
Aneks 8. D ug sektora finansów publicznych i d ug Skarbu Pa stwa w Polsce
Tabela 8. D ug sektora finansów publicznych przed konsolidacj *
2005
2006
2007
Zmiana XII 2005 -
Zmiana XII 2006 -
Zad u enie Sektora Finansów Publicznych
XII
Struktura
XII
Struktura
VI
Struktura
XII 2006
VI 2007
mln z
%
mln z
%
mln z
%
mln z
%
mln z
%
PRZED KONSOLIDACJ
477 108,7
100,0%
39 861,6
8,4%
516 970,3
100,0%
4 975,2
1,0%
521 945,5
100,0%
1.
Zad u enie podsektora rz dowego
442 693,7
92,8%
39 557,9
8,9%
482 251,6
93,3%
6 399,1
1,3%
488 650,6
93,6%
1.1. Skarb
Pa stwa
440 167,3
92,3%
38 359,1
8,7%
478 526,4
92,6%
7 759,7
1,6%
486 286,1
93,2%
1.2. Narodowy Fundusz Zdrowia
400,9
0,1%
-320,7
-80,0%
80,2
0,0%
-80,2 -100,0%
0,0
0,0%
1.3. Pa stwowe fundusze celowe z osobowo ci prawn 0,0
0,0%
0,0
-
0,0
0,0%
0,0
-
0,0
0,0%
1.4. Pa stwowe szko y wy sze 185,1
0,0%
134,0
72,4%
319,1
0,1%
-89,4
-28,0%
229,7
0,0%
1.5. Jednostki
badawczo-rozwojowe
275,5
0,1%
20,0
7,2%
295,5
0,1%
-15,6
-5,3%
279,9
0,1%
1.6. Samodzielne publiczne zak ady opieki zdrowotnej (1)
952,6
0,2%
198,6
20,8% 1
151,2
0,2%
-51,1
-4,4%
1
100,1
0,2%
1.7. Pa stwowe instytucje kultury
34,8
0,0%
4,0
11,6%
38,8
0,0%
16,2
41,6%
55,0
0,0%
1.8. PAN i tworzone przez PAN jednostki organizacyjne
7,7
0,0%
9,8
127,9% 17,5
0,0%
-4,8
-27,5%
12,7
0,0%
Pozosta e pa stwowe osoby prawne utworzone na
podstawie odr bnych ustaw w celu wykonywania
1.9.
669,8
0,1%
1 153,1
172,1%
1 823,0
0,4%
-1 135,7
-62,3%
687,3
0,1%
zada publicznych, z wy czeniem przedsi biorstw,
banków i spó ek prawa handlowego
2.
Zad u enie podsektora samorz dowego
27 320,3
5,7%
3 612,9
13,2%
30 933,1
6,0%
-1 317,3
-4,3%
29 615,8
5,7%
2.1. Jednostki
samorz du terytorialnego i ich zwi zki
21 268,9
4,5%
3 782,9
17,8%
25 051,8
4,8%
-1 516,5
-6,1%
23 535,3
4,5%
Samorz dowe fundusze celowe z osobowo ci
2.2.
186,9
0,0%
-25,5
-13,6% 161,4
0,0%
25,6
15,9%
187,1
0,0%
prawn
2.3. Samodzielne publiczne zak ady opieki zdrowotnej (2)
5 793,5
1,2%
-158,2
-2,7%
5 635,2
1,1%
203,1
3,6%
5 838,3
1,1%
2.4. Samorz dowe instytucje kultury
33,7
0,0%
40,7
120,9%
74,4
0,0%
-31,3
-42,1%
43,0
0,0%
Pozosta e samorz dowe osoby prawne utworzone
na podstawie odr bnych ustaw w celu wykonywania
2.5.
37,3
0,0%
-27,1
-72,5% 10,3
0,0%
1,8
18,0%
12,1
0,0%
zada publicznych, z wy czeniem przedsi biorstw,
banków i spó ek prawa handlowego
3.
Zad u enie podsektora ubezpiecze spo ecznych
7 094,7
1,5%
-3 309,1
-46,6%
3 785,6
0,7%
-106,6
-2,8%
3 679,0
0,7%
3.1. Zak ad Ubezpiecze Spo ecznych 0,03
0,0%
0,02
-61,9%
0,01
0,0%
0,01
-45,5%
0,01
0,0%
3.2. Fundusze
zarz dzane przez ZUS
7 094,7
1,5%
-3 309,1
-46,6%
3 785,6
0,7%
-106,6
-2,8%
3 679,0
0,7%
3.3. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo ecznego 0,0
0,0%
0,0
0,0%
0,0
-
0,0
-
0,0
0,0%
*) dane wst pne wed ug stanu na 13 wrze nia 2007 r.
46