TK: sądowa reforma Gowina zgodna z prawem

Przeczytaj także: Zniknie 79 sądów rejonowych. Rozporządzenie podpisane

Kwestionowany przez skarżących - grupę posłów na Sejm oraz Krajową Radę Sądownictwa - przepis ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych upoważnia Ministra Sprawiedliwości do tworzenia i znoszenia sądów oraz ustalania ich siedzib i obszarów właściwości w drodze rozporządzenia po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa.

Zdaniem wnioskodawców, z konstytucji wynika, że ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy. Wszelka właściwość sądów - miejscowa, rzeczowa, instancyjna - z woli ustrojodawcy powinna stanowić materię ustawową.

Ustalenie tego, czy tworzenie i znoszenie sądów może być traktowane jako określanie lub zmienianie ustroju sądów wymagało zdefiniowania pojęcia "ustrój sądów". Analiza przepisów konstytucyjnych dotyczących problematyki ustroju sądów, pozwoliła Trybunałowi określić elementy definiujące ustrój sądów. Pierwszym z nich jest struktura sądów, którą tworzą różne kategorie sądów w obrębie konstytucyjnie określonych rodzajów sądów. Drugim elementem określającym ustrój sądów jest organizacja wewnętrzna sądów danej kategorii. Trzecim z tych elementów są relacje zachodzące między różnymi kategoriami sądów. Trybunał przyjął, że tworzenie i znoszenie sądów nie jest elementem tak rozumianego ustroju sądów.

Zdaniem TK, tworzenie i znoszenie konkretnych sądów traktowanych jako odrębne jednostki organizacyjne w strukturze sądownictwa to czynności tzw. władztwa organizacyjnego w zakresie wymiaru sprawiedliwości. Należą one do kompetencji organów władzy wykonawczej. Przyjęcie innego założenia prowadziłoby do konieczności obciążania ustawodawcy obowiązkiem stworzenia każdego sądu w aspekcie organizacyjnym, lokalowym i kadrowym oraz dokonywania zmian w tym zakresie w trybie zmiany ustawy.