Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Przeczytaj także: Czym jest działalność konkurencyjna?

Odszkodowanie

Nieodzownym elementem treści umowy jest także określenie wysokości odszkodowania należnego pracownikowi, które w myśl art. 101² § 3 K.p. nie może wynosić mniej niż 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem zatrudnienia, przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby strony uzgodniły wyższe odszkodowanie.

Warto tu zwrócić uwagę, że umowa, która przewiduje nieodpłatny zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy, nie jest nieważna- minimalne odszkodowanie przysługuje bowiem pracownikowi nawet w przypadku tak niekorzystnego dla niego zapisu (por. np. wyrok SN z 17 grudnia 2001 r., I PKN 742/00, OSNAPiUS 2002, Nr 5, wkładka).

Gdy zakaz konkurencji dłuższy niż okres zatrudnienia

W praktyce pewnych wątpliwości przysparza sytuacja, w której pracownik zatrudniony był np. 3 miesiące a zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma obejmować okres 1 roku. Po pierwsze pojawia się pytanie, czy umowa o zakazie konkurencji może trwać dłużej niż umowa o pracę? Wydaje się, że tak. Przemawia za tym cel takiej umowy, a więc zapewnienie ochrony pracodawcy, który dopuścił pracownika do informacji stanowiących tajemnicę firmy. W podobnym tonie wypowiedział się SN w wyroku z 7 lipca 2000 r. (I PKN 731/99, OSNAPiUS 2002, Nr 2, poz. 41), uznając, że krótki okres zatrudnienia a następnie wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika, który zawarł z szefem umowę o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia, nie stanowi przyczyny uzasadniającej rozwiązanie tej umowy przed upływem określonego w niej terminu.

Po drugie problematyczne w takiej sytuacji może wydawać się obliczenie odszkodowania. Jak już wyżej wspomniano, co do zasady wynosi ono co najmniej 25% wynagrodzenia, które pracownik otrzymywał przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Jeżeli jednak okres zatrudnienia był krótszy niż uzgodniony czas trwania zakazu, minimalna wysokość odszkodowania powinna odnosić się do wynagrodzenia, które pracownik otrzymywałby gdyby stosunek pracy trwał tyle, ile wynosi okres obowiązywania zakazu (por. wyrok SN z 8 stycznia 2008 r., I PK 161/07).

Wypłata odszkodowania

Stosownie do art. 101² § 3 K.p., odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. Ustawodawca nie narzuca tu konkretnej formy ani terminu wypłaty. Postanowienia w tej kwestii zależą więc od decyzji stron. Należy tu jednak przytoczyć wyrok SN z 26 stycznia 2005 r. (II PK 186/04), w myśl którego odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej powinno być wypłacane sukcesywnie w miarę świadczenia tego obowiązku.

Rozwiązanie umowy

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy wygasa z chwilą upłynięcia określonego w niej terminu, a także w momencie śmierci pracownika (por. wyrok SN z 22 stycznia 2004 r., I PK 341/03). Można ją również wypowiedzieć przed upływem przewidzianego terminu, o ile taka możliwość wynika z jej treści.

Ponadto, zgodnie z art. 101² § 2 K.p., zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa, w razie:

• ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz (np. upublicznienie informacji, które były objęte tajemnicą),
• niewywiązania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.