Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Prezydencją Wspólnoty Demokracji w sprawie Stałego Sekretariatu Wspólnoty Demokracji, podpisanej w dniu 9 lipca 2012 r. w Ułan Bator

Druk nr 741


Warszawa, 17 września 2012 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-91-12



Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej


Szanowna Pani Marszałek
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej
projekt ustawy

-
o ratyfikacji Umowy między
Rzcząpospolitą Polską a Prezydencją
Wspólnoty Demokracji w sprawie
Stałego
Sekretariatu
Wspólnoty
Demokracji, podpisanej w dniu

9 lipca 2012 r. w Ułan Bator.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Spraw
Zagranicznych.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt


U S T A W A
z dnia


o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Prezydencją Wspólnoty
Demokracji w sprawie Stałego Sekretariatu Wspólnoty Demokracji,
podpisanej w dniu 9 lipca 2012 r. w Ułan Bator


Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Prezydencją Wspólnoty
Demokracji w sprawie Stałego Sekretariatu Wspólnoty Demokracji, podpisanej w dniu
9 lipca 2012 r. w Ułan Bator.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.











09/16rch
UZASADNIENIE


1. Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową

Wspólnota Demokracji (WD, ang.: Community of Democracies; CD) jest
międzyrządową koalicją państw o zasięgu globalnym, której głównym celem jest
promowanie demokratycznych zasad oraz wzmacnianie demokratycznych norm
i instytucji na świecie. WD utworzona została podczas międzynarodowej
Konferencji Ministerialnej pt. „Ku Wspólnocie Demokracji”, zwołanej w czerwcu
2000 r. w Warszawie z inicjatywy Ministra Spraw Zagranicznych RP profesora
Bronisława Geremka oraz Sekretarz Stanu USA Madeleine Albright. W Deklaracji
Warszawskiej, stanowiącej faktycznie dokument założycielski Wspólnoty, zawarto
zobowiązanie rządów do współpracy, w ramach istniejących organizacji
międzynarodowych, w kwestiach związanych z demokracją oraz do formowania
koalicji w celu wspierania rezolucji i działań podejmowanych w celu promowania
demokracji.

Specyfiką Wspólnoty jest brak stałego grona państw członkowskich. Lista państw
zapraszanych na Konferencje Ministerialne WD, odbywające się co dwa lata na
szczeblu ministrów spraw zagranicznych, uzgadniana jest przed każdym takim
spotkaniem przy zastosowaniu kryteriów oceny stanu demokracji
w poszczególnych państwach. Państwa demokratyczne (tj. w których funkcjonują
instytucje i procedury demokratyczne, istnieje system wielopartyjny, rządy prawa,
wolność wypowiedzi etc.) są zapraszane w charakterze pełnoprawnych
uczestników, natomiast państwa, które nie spełniają tych kryteriów, ale znajdują się
na drodze ku demokracji, uczestniczą w konferencjach w charakterze
obserwatorów. Dotychczas odbyło się sześć takich konferencji: założycielska
w Warszawie (czerwiec 2000 r.), w Seulu (listopad 2002 r.), w Santiago de Chile
(kwiecień 2005 r.), w Bamako (listopad 2007 r.), w Lizbonie (lipiec 2009 r.),
w Wilnie (lipiec 2011 r.), a także jubileuszowy szczyt w Krakowie z okazji
10-lecia Wspólnoty (lipiec 2010 r.). Oprócz udziału w szerokiej formule
Konferencji Ministerialnych (zwykle ponad 100 państw), węższa grupa państw
uczestniczy w pracach stałych organów WD. Strukturę organizacyjną WD tworzą:
Rada Zarządzająca (obecnie 25 państw), Komitet Wykonawczy (8 państw),
Prezydencja (państwo-gospodarz nadchodzącej konferencji, kadencja 2-letnia).
Działają również grupy robocze oraz Stały Sekretariat z siedzibą w Warszawie.
Sekretariat realizuje zadania natury administracyjnej, operacyjnej i technicznej,
utrzymuje kontakty z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami oraz
wspomaga koncepcyjnie i organizacyjnie prace Prezydencji, Rady Zarządzającej
i Komitetu Wykonawczego.

Zobowiązania Rzeczypospolitej Polskiej związane ze Stałym Sekretariatem
Wspólnoty Demokracji wynikają z pkt. 71 aktu końcowego IV konferencji
ministerialnej Wspólnoty Demokracji w Bamako w dniach 14 – 17 listopada 2007
r. W pkt. III decyzji o utworzeniu Stałego Sekretariatu Wspólnoty Demokracji,
stanowiącej załącznik do powołanego wyżej aktu końcowego, określone zostały
szczegółowe zobowiązania rządu polskiego w odniesieniu do Stałego Sekretariatu.
Należą do nich: zapewnienie możliwości pełnego funkcjonowania Stałego
Sekretariatu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zapewnienie możliwości
uczestnictwa Stałego Sekretariatu w obrocie cywilnoprawnym i finansowym,
zgodnie z zasadami prawa polskiego, wyrażenie zgody na pracę w Stałym
Sekretariacie cudzoziemców akredytowanych przez państwa delegujące przy
rządzie polskim, zatrudnianych w trybie niezależnym od władz polskich, oraz
podjęcie, zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce, środków prawnych
niezbędnych dla zapewnienia Stałemu Sekretariatowi przywilejów i immunitetów,
odpowiadających przywilejom i immunitetom ogólnie przyznawanym
organizacjom międzynarodowym. Oficjalna inauguracja prac Sekretariatu miała
miejsce w marcu 2009 r. Pierwszym dyrektorem wykonawczym Stałego
Sekretariatu został Polak – profesor Bronisław Misztal.

W celu zapewnienia materialnych warunków funkcjonowania Stałego Sekretariatu,
Minister Spraw Zagranicznych wydał zarządzenie nr 8 z dnia 30 kwietnia 2008 r.
w sprawie Sekretariatu Wspólnoty Demokracji (Dz. U. MSZ z dnia 31 maja
2008 r.). Określono w nim szczegółowe zadania Ministerstwa Spraw
Zagranicznych związane z utworzeniem Stałego Sekretariatu. Zarządzenie Ministra
jest jednak aktem prawa wewnętrznego i może regulować tylko organizację
i działalność jednostek mu podległych (art. 93 ust. 1 Konstytucji), co z uwagi na
2

fakt, iż Stały Sekretariat nie jest organem podporządkowanym Ministrowi Spraw
Zagranicznych, oznacza, że nie ma ono znaczenia normatywnego, z wyjątkiem
komórek organizacyjnych MSZ.

Rada Ministrów 12 kwietnia 2011 r. przyjęła uchwałę nr 50 w sprawie Stałego
Sekretariatu Wspólnoty Demokracji z siedzibą w Warszawie. Uchwała ta nawiązuje
do decyzji o ustanowieniu siedziby Stałego Sekretariatu Wspólnoty Demokracji
w Warszawie podjętej w Bamako. Potwierdza ona zgodę Rządu Rzeczypospolitej
Polskiej na działanie Stałego Sekretariatu na terytorium RP, a ponadto stwierdza, że
Stały Sekretariat posiada status organu organizacji międzynarodowej,
a w szczególności korzysta z przywilejów i immunitetów przysługujących takim
organom. Uchwała reguluje też statut prawny pracowników Stałego Sekretariatu
i członków ich rodzin stanowiąc, że pracownicy wyższego szczebla (wraz
z członkami ich rodzin) są traktowani analogicznie jak przedstawiciele
dyplomatyczni i członkowie ich rodzin, o których mowa w Konwencji wiedeńskiej
o stosunkach dyplomatycznych, sporządzonej w Wiedniu dnia 18 kwietnia 1961 r.
(Dz. U. z 1965 r. Nr 37, poz. 232). Pozostali pracownicy (wraz z członkami ich
rodzin) są traktowani tak jak funkcjonariusze i członkowie ich rodzin, o których
mowa w Konwencji dotyczącej przywilejów i immunitetów Narodów
Zjednoczonych, zatwierdzonej przez Zgromadzenie Ogólne
Narodów
Zjednoczonych dnia 13 lutego 1946 r. (Dz. U. z 1948 r. Nr 39, poz. 286).

Uregulowanie uchwałą Rady Ministrów przyznania przywilejów i immunitetów
dyplomatycznych Stałemu Sekretariatowi i jego personelowi należy uznać za
rozwiązanie prawnie niewystarczające. Uchwała Rady Ministrów, zgodnie z art. 93
ust. 1 Konstytucji, może być tylko źródłem prawa wewnętrznego, adresowanego do
jednostek podległych – w tym przypadku Radzie Ministrów. Skutki prawne
wynikające z przyznania immunitetów i przywilejów wiążą nie tylko organy
administracji publicznej, a zatem muszą być wprowadzone w akcie prawa
powszechnie obowiązującego. Ta sama uwaga odnosi się do nadania uchwałą
Stałemu Sekretariatowi osobowości prawnej.

Polska postrzega Wspólnotę Demokracji jako użyteczną platformę współpracy na
rzecz wspierania demokracji, dobrze służącą realizacji celów polskiej polityki
zagranicznej w tej dziedzinie. Prace nad rewitalizacją WD podjęte w ostatnich
3