Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw

wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, o którym mowa w art.
33ab ustawy o działalności pożytku publicznego.”
Art. 4
W ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 r., Nr 144, poz. 930 z późn.
zm. wprowadza się następującą zmianę:
W art. 21b po ust. 6a dodaje się ust. 6b w następującym brzmieniu:
„6b. Naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę organizacji pożytku
publicznego wstrzymuje przekazanie 1% podatku organizacji pożytku publicznego na
wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, o którym mowa w art.
33ab ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.”

Art. 5
Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 19 i art. 40 ustawy
zmienianej w art. 1 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych
wydanych na podstawie art. 19 i art. 40 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą.

Art. 6
Do Rady Działalności Pożytku Publicznego powołanej przed dniem wejścia w życie ustawy
stosuje się przepisy art. 35 ust. 3 i art. 36 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą.

Art.7
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

13) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Zmiany wymienionej ustawy zostały
ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 104, poz. 1104 i Nr 122, poz. 1324, z 2001 r. Nr 74, poz. 784, Nr 88, poz.
961, Nr 125, poz. 1363 i 1369 i Nr 134, poz. 1509, z 2002 r. Nr 141, poz. 1183, Nr 169, poz. 1384, Nr 172,
poz. 1412 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 45, poz. 391, Nr 96, poz. 874, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz.
1302 i Nr 202, poz. 1958, z 2004 r. Nr 210, poz. 2135 i Nr 263, poz. 2619, z 2005 r. Nr 143, poz. 1199, Nr
164, poz. 1366 i Nr 169, poz. 1420, z 2006 r. Nr 183, poz. 1353 i Nr 217, poz. 1588, z 2008 r. Nr 141, poz.
888, Nr 143, poz. 894 i Nr 209, poz. 1316, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 i Nr 201, poz. 1541, z 2010 r. Nr 3,
poz. 13, Nr 28, poz. 146, Nr 75, poz. 473, Nr 219, poz. 1442 i Nr 226, poz. 1478, z 2011 r. Nr 106, poz. 622,
Nr 131, poz. 764, z 2012 r. poz. 1529 i 1540 oraz z 2014 r. poz. 223, 1328 i 1563.


19

UZASADNIENIE

Projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
oraz niektórych innych ustaw ma przede wszystkim na celu uporządkowanie i
usystematyzowanie regulacji w zakresie współpracy finansowej organów administracji
publicznej z organizacjami pozarządowymi (głównie w obszarze ogłaszania otwartych
konkursów ofert, zlecania zadań publicznych, w tym z wykorzystaniem tzw. regrantingu, a
także podzlecania ich określonej części innym podmiotom) oraz w zakresie współpracy
pozafinansowej (w szczególności tworzenia i uchwalania rocznych i wieloletnich programów
współpracy nie tylko na poziomie administracji samorządowej ale także i rządowej oraz
tworzenia i funkcjonowania rad działalności pożytku publicznego).
W zakresie zmian odnoszących się do organizacji pozarządowych projekt ustawy, mając
na względzie specyfikę tych organizacji oraz charakter prowadzonej przez nie działalności,
wprowadza nowe zasady udostępniania przez organizacje pozarządowe informacji
publicznych.
Ponadto, odnośnie do organizacji posiadających status organizacji pożytku publicznego,
projekt przewiduje zwiększenie transparentności podejmowanych przez te organizacje działań
polegających na promocji 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. W ramach
prowadzonych działań promocyjnych organizacja pożytku publicznego obowiązana będzie do
poinformowania odbiorców tych działań o ich finansowaniu lub współfinansowaniu ze
środków pochodzących z 1% podatku.
Niniejszy projekt ma również na celu wyeliminowanie istniejących niejasności oraz
doprecyzowanie obowiązujących rozwiązań merytorycznych, których stosowanie wywołuje
trudności w praktyce. Dotychczasowa praktyka stosowania przepisów ustawy wykazała
potrzebę dokonania szeregu zmian doprecyzowujących m.in. zakres działalności odpłatnej
pożytku publicznego oraz porządkujących kwestie związane z obowiązkiem
sprawozdawczym organizacji pożytku publicznego. W odpowiedzi na zgłaszane przez różne
środowiska (administracji publicznej i organizacji pozarządowych) postulaty zmian w
zakresie przepisów związanych z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych
zdecydowano się w sposób wyraźny zakazać przekazywania tych środków przez organizacje
1

pożytku publicznego innym organizacjom pożytku publicznego, które nie zostały
uwzględnione w wykazie Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Proponowane w projekcie zmiany zostały opracowane na podstawie uwag zgłaszanych
zarówno przez administrację publiczną, w tym jednostki samorządu terytorialnego jak i
organizacje pozarządowe.
Odnośnie do zmian w zakresie współpracy finansowej organów administracji publicznej
z organizacjami pozarządowymi istotną zmianą przewidzianą w projekcie, jest stworzenie
precyzyjnej procedury zlecania zadań publicznych z wykorzystaniem tzw. regrantingu,
polegającego na przekazaniu otrzymanej przez organizację pozarządową lub podmiot
wymieniony w art. 3 ust. 3 dotacji, tzw. operatora projektu (za wiedzą i zgodą organu, który
tej dotacji udzielił) innym organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art.
3 ust. 3 (tzw. realizatorom projektu) w celu realizacji przez nie zadania publicznego. Choć
tzw. regranting był już możliwy na gruncie obowiązujących przepisów, z uwagi na brak
szczegółowych regulacji, nie był powszechnie wykorzystywany. Stosowanie przedmiotowego
sposobu zlecania zadań publicznych niesie ze sobą wiele korzyści nie tylko dla organizacji
pozarządowych ale także dla organów administracji publicznej. Po pierwsze, przekazanie prze
organ dotacji organizacji (operatorowi projektu) w celu dalszego jej przekazania pomiędzy
inne organizacje (realizatorów projektów) realizujących poszczególne zadania publiczne
zwolni organ z obowiązku rozpatrywania, w ramach ogłoszonego konkursu, składanych ofert
oraz zawierania umów na realizację poszczególnych projektów. Po drugie, ze strony
organizacji pozarządowych, w szczególności realizatorów projektów, spowoduje
odformalizowanie całej procedury ubiegania się o środki na realizowane przez nie zadania
publiczne. Z uwagi na fakt, że przekazane dalej przez operatora projektu środki nie posiadają
już statusu środków publicznych proces ubiegania się o nie oraz rozliczanie się z ich
wydatkowania będzie dużo mniej skomplikowany. Opracowując przedmiotową regulację
zdecydowano, aby powstałe przepisy nie ingerowały zanadto w relacje pomiędzy organem
administracji publicznej a organizacją realizującą zadanie w ten sposób (operatorem
projektu). Dlatego określenie zasad i trybu wyboru organizacji, którym operator projektu
zleca realizację całości zadania publicznego (realizatorów projektów) pozostawiono
organizacji składającej ofertę do organu administracji publicznej (tj. operatorowi projektu). W
wyniku prac nad projektem zdecydowano także, że możliwość realizacji zadania przy
wykorzystaniu tzw. regrantingu powinna wynikać w pierwszej kolejności z ogłoszenia o
otwartym konkursie ofert, a następnie ze złożonej oferty i zawartej umowy. Przewiduje się
2

także, że to operator projektu, któremu organ administracji publicznej zlecił realizację zadania
publicznego jest zobowiązany do złożenia temu organowi sprawozdania uwzględniającego
m.in. zakres wykonywanych przez realizatorów projektów działań oraz wysokość środków im
przekazanych i przez nich wykorzystanych. Jeżeli chodzi o status środków, które pozostają w
dyspozycji realizatorów projektów, to uznano, że nie mają one już charakteru środków
publicznych, co oznacza, że całą odpowiedzialność, względem organu administracji
publicznej za ich prawidłowe wydatkowanie, ponosi organizacja, której organ ten zlecił
realizację zadania w ten sposób (tj. operator projektu).
W zakresie zmian odnoszących się do współpracy finansowej organów administracji
publicznej z organizacjami pozarządowymi zdecydowano się wprowadzić możliwość
podzlecenia wykonania określonej części zadania publicznego podmiotowi niebędącemu
stroną umowy o wsparcie lub powierzenie realizacji zadania publicznego. Celem zmiany nie
jest, aby całość lub zdecydowana część zadania była realizowana przez taki podmiot.
Przedmiotowy przepis ma mieć zastosowanie do sytuacji, w której organizacja realizująca
zadanie publiczne, niedysponująca wystarczającymi środkami/zasobami, nie jest w stanie
dostarczyć we własnym zakresie określonych usług niezbędnych do realizacji tego zadania
(chodzi tu np. usługi poligraficzne, transportowe, hotelowe, księgowe itp.). Brak wskazania
w dotychczasowych przepisach, że umowa na realizację zadania publicznego może
przewidywać wykonanie określonej części tego zadania przez inny podmiot niebędący jej
stroną nierzadko budziło wątpliwości, co do możliwości podzlecenia wykonania związanych
z realizowanym zadaniem niezbędnych czynności o charakterze technicznym czy
specjalistycznym np. przedsiębiorcy prowadzącemu określoną działalność, specjalizującego
się w danej dziedzinie, a nawet co do w ogóle możliwości podzlecenia pewnych działań.
Jeżeli chodzi o zmiany w zakresie współpracy pozafinansowej organów administracji
publicznej z organizacjami pozarządowymi, to dotychczasowe doświadczenia stosowania
ustawy wykazały konieczność dokonania zmian regulacji odnoszących się do tworzonych
przez organy administracji publicznej rocznych i wieloletnich programów współpracy.
Proponuje się, z uwagi na odmienność obu programów, z których program roczny, ściśle
związany z budżetem jednostki ma charakter programowy, natomiast program wieloletni
posiada charakter operacyjny, planistyczny, wskazać odrębny zakres przedmiotowy dla
każdego z nich. W dalszym ciągu mają one jednak charakter katalogu otwartego. Ponadto,
odnosząc się pozytywnie do postulatów administracji samorządowej wprowadzono
3

obligatoryjne przyjmowanie programu współpracy (rocznego lub wieloletniego) także przez
ministrów lub wojewodów.
Mając na względzie liczne postulaty organizacji pozarządowych określono nowe zasady i
tryby udostępniania informacji publicznych przez organizacje pozarządowe i podmioty
wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy zmienianej. Biorąc pod uwagę charakter i możliwości
organizacyjne podmiotów trzeciego sektora zdecydowano, że obok stosowanego w obrocie
ogłaszania informacji publicznych w Biuletynie Informacji publicznych oraz na wniosek na
zasadach określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej, organizację będą mogły
alternatywnie zamieszczać informacje publiczne na własnych stronach internetowych, co
umożliwi tym podmiotom pełną realizację konstytucyjnej zasady jawności informacji o
działalności podmiotów wykonujących zadania tej władzy i gospodarujących mieniem
komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.
Istotne zmiany, które zostały zawarte w niniejszym projekcie odnoszą się do
wzmocnienia transparentnego charakteru organizacji posiadających status organizacji pożytku
publicznego. Zmiany związane są przede wszystkim z doniosłą funkcją społeczną tych
organizacji, a w szczególności z wagą wykonywanych przez nie świadczeń na rzecz ogółu
społeczności lub określonej grupy podmiotów. Warte podkreślenia jest wprowadzenie
niniejszą nowelizacją nowych regulacji dotyczących prowadzenia przez organizacje pożytku
publicznego działalności promocyjnej polegającej na wzywaniu lub zachęcaniu do
przekazania na ich rzecz 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. W celu zwiększenia
transparentności tych działań organizacja pożytku publicznego będzie obowiązana
każdorazowo poinformować odbiorców o finansowaniu lub współfinansowaniu tego działania
ze środków 1% podatku. Po drugie, jeśli chodzi o nadzór ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego nad organizacjami pożytku publicznego, to przesłanki
wystąpienia do sądu o pozbawienie statusu, określone w art. 33a zostały rozszerzone. W celu
usunięcia wątpliwości powstających na gruncie przepisów regulujących obowiązek
sprawozdawczy „nowo powstałych” organizacji pożytku publicznego wskazano, że pierwsze
sprawozdanie tych organizacji zamieszczane jest dopiero za rok, w którym nabyły one status
organizacji pożytku publicznego. Ponadto, dla organizacji, których rok obrotowy nie jest
rokiem kalendarzowym, proponuje się wprowadzić, analogicznie jak dla pozostałych
organizacji, których rok obrotowy jest zgodny z rokiem kalendarzowym, termin dzienny na
zamieszczenie sprawozdania merytorycznego i finansowego. Wskazano, że organizacje
pożytku publicznego, których rok obrotowy nie jest rokiem kalendarzowym sporządzają i
4