Zatrudnienie za granicą a ubezpieczenie społeczne

Przeczytaj także: Fundusz Rezerwy Demograficznej - zmiany

Jeśli warunki zostaną spełnione, to w odniesieniu do pracownika ma zastosowanie polskie prawodawstwo w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Innymi słowy, pracownik podlega polskim ubezpieczeniom społecznym i pracodawca jako płatnik ma obowiązek opłacać z tego tytułu należne składki na ubezpieczenia społeczne.

Inaczej jest, gdy pracodawca oddelegowuje swoich pracowników za granicę w celu wykonywania pracy w podmiocie zależnym od polskiego podmiotu, będącego pracodawcą dla delegowanej osoby. Wówczas najczęściej, na czas zatrudnienia za granicą, stosunek pracy z polskim pracodawcą ulega zawieszeniu (poprzez udzielenie urlopu bezpłatnego) lub nawet czasowemu rozwiązaniu.

W obydwu przypadkach za okres pracy za granicą, płatnik (pracodawca) nie odprowadza składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce. Zastosowanie ma natomiast ustawodawstwo państwa, w którym praca jest wykonywana i tam opłacane są składki. W Polsce natomiast w zależności od tego, czy udzielony został urlop bezpłatny czy też umowa uległa rozwiązaniu, pracodawca przekazuje do ZUS dokumenty informujące o przerwie w opłacaniu składek (formularz ZUS RSA) lub wyrejestrowaniu pracownika z ubezpieczeń (na ZUS ZWUA).

Zatrudniona w takim trybie za granicą osoba może nadal podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce jako obywatel polski wykonujący pracę za granicą w podmiotach zagranicznych przysługuje prawo do objęcia dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.

Polscy pracownicy mogą być zatrudnieni za granicą za pośrednictwem polskich pracodawców, mogą również podejmować pracę bezpośrednio w podmiotach zagranicznych.

Zatrudnienie polskich pracowników za granicą na podstawie skierowania (oddelegowania) przez polskich pracodawców może mieć formę:

• wysłania do pracy za granicą przez polskiego pracodawcę w ramach istniejącej w Polsce umowy o pracę,
• zatrudnienia za granicą w podmiocie zależnym od polskiego pracodawcy (np. w tzw. spółce-córce), w sytuacji gdy umowa o pracę z polskim pracodawcą, na czas zatrudnienia za granicą, ulega zawieszeniu lub rozwiązaniu.

Jeśli warunki zostaną spełnione, to w odniesieniu do pracownika ma zastosowanie polskie prawodawstwo w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że pracownik podlega polskim ubezpieczeniom społecznym i pracodawca jako płatnik składek ma obowiązek opłacać z tego tytułu składki należne na ubezpieczenia społeczne. Obowiązek ten może być uchylony jedynie na podstawie umowy międzynarodowej lub rozporządzenia (EWG) 1408/71.

Inaczej jest, gdy pracodawca oddelegowuje swoich pracowników za granicę w celu wykonywania pracy w podmiocie zależnym od polskiego podmiotu, będącego pracodawcą dla delegowanej osoby. Wówczas najczęściej, na czas zatrudnienia za granicą, stosunek pracy z polskim pracodawcą ulega zawieszeniu (poprzez udzielenie urlopu bezpłatnego) lub nawet czasowemu rozwiązaniu. W obydwu przypadkach za okres pracy za granicą, płatnik (pracodawca) nie odprowadza składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce. Zastosowanie ma natomiast ustawodawstwo państwa, w którym praca jest wykonywana i tam opłacane są składki. W Polsce natomiast w zależności od tego, czy udzielony został urlop bezpłatny czy też umowa uległa rozwiązaniu, pracodawca przekazuje do ZUS dokumenty informujące o przerwie w opłacaniu składek (formularz ZUS RSA) lub wyrejestrowaniu pracownika z ubezpieczeń (na ZUS ZWUA).

Zatrudniona za granicą, w takim trybie, osoba może nadal podlegać dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w Polsce jako obywatel polski wykonujący pracę za granicą w podmiotach zagranicznych.

Zasady zgłaszania do ubezpieczeń

Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia pracownika należy do płatnika składek. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób prowadzących pozarolniczą działalność należy do tych osób. Zgłoszenia należy dokonać w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku na formularzu ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia określonym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 grudnia 1998 r.





Fragment pochodzi z książki „Obowiązki zakładów pracy i pracodawców wobec ZUS w 2011 roku” Grażyna Aniszewska.