Współodpowiedzialność materialna - podstawowe informacje

Przeczytaj także: Przejęcie firmy a współodpowiedzialność materialna

Zasady odpowiedzialności

Co do zasady, wspólna odpowiedzialność opiera się na podobnych regułach jak odpowiedzialność indywidualna. Podstawowa różnica polega tu na tym, że zespół objęty umową o współodpowiedzialności odpowiada za majątek firmy w częściach w niej określonych (art. 125 § 2 K.p.). Wielkość tych części może, ale nie musi być jednakowa- większą odpowiedzialnością można zatem obarczyć np. kierownika magazynu czy sklepu.

Nieokreślenie udziału pracowników w odpowiedzialności nie przesądza jednak o nieważności umowy- przyjmuje się wówczas, że członkowie zespołu odpowiadają w częściach równych.

Pracownicy odpowiadają za powierzone im mienie na zasadzie udowodnionej winy każdego z nich. Jeżeli jednak nie sposób ustalić winnego, odpowiadają za powstałą szkodę w częściach określonych w umowie.

W razie stwierdzenia, że niedobór w całości lub w części został spowodowany przez niektórych pracowników, za całość niedoboru lub określoną jego część odpowiadają tylko sprawcy szkody, co nie wyłącza ich odpowiedzialności za resztę niedoboru wraz z pozostałymi pracownikami na zasadach odpowiedzialności wspólnej (§ 6 rozporządzenia).

Odpowiedzialność a nieobecność

Praktyka pokazuje, że szczególne trudności w omawianym tu systemie organizacji pracy pojawiają się w przypadku czasowej nieobecności pracownika odpowiedzialnego materialnie.

Zgodnie z § 12 rozporządzenia, kwestia ta powinna zostać uregulowana już w umowie o współodpowiedzialności. I tak, strony powinny ustalić okres, w ciągu którego absencja nie ma wpływu na zakres odpowiedzialności zarówno pracownika nieobecnego, jak i pozostałych pracowników ponoszących wspólną odpowiedzialność materialną. W razie przedłużenia się tego okresu, należy niezwłocznie- nie później jednak niż w ciągu 7 dni od jego upłynięcia- przystąpić do przeprowadzenia inwentaryzacji.

Członek zespołu, który po nieobecności w pracy, trwającej dłużej niż okres ustalony w umowie, powróci do pracy:

• przed rozpoczęciem albo zakończeniem inwentaryzacji przeprowadzonej w terminie określonym w § 12 w związku z jego nieobecnością w pracy lub z innych przyczyn - jest nadal związany umową o wspólnej odpowiedzialności materialnej,
• po zakończeniu inwentaryzacji przeprowadzonej w terminie określonym w § 12 w związku z jego nieobecnością w pracy lub z innych przyczyn - jest związany umową o wspólnej odpowiedzialności materialnej do dnia zakończenia tej inwentaryzacji.

Rozwiązanie umowy

Pracownik ma prawo wypowiedzieć umowę o wspólnej odpowiedzialności materialnej na piśmie na czternaście dni naprzód. W takim przypadku do przeprowadzenia inwentaryzacji należy przystąpić przed upływem okresu wypowiedzenia tej umowy (§ 10 rozporządzenia).

Pracodawcy natomiast prawo odstąpienia od umowy przysługuje w każdym czasie. W takiej sytuacji do czynności związanych z inwentaryzacją należy przystąpić niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni od dnia odstąpienia pracodawcy od umowy (§ 11 ust. 2 rozporządzenia).

W przypadku ustania zatrudnienia, umowa o współodpowiedzialności wygasa, przy czym skutki pewnych obowiązków- jak np. konieczność udziału w końcowej inwentaryzacji- mogą ciągle trwać.