Swoboda zrzeszania się w związki zawodowe

Przeczytaj także: Rozwiązywanie sporów zbiorowych: projekt zmian budzi kontrowersje

Skutki naruszenia prawa związkowego

1. Utrudnienie utworzenia związków zawodowych lub prowadzenia działalności związkowej prowadzonej zgodnie z przepisami ustawy podlega karze grzywny (do 5000 zł)
2. Naruszenie praw i wolności związkowej może być podstawą wszczęcia sporu zbiorowego, a w konsekwencji także i strajku
3. Jeżeli zostały naruszone uprawnienia związkowe dotyczące indywidualnych praw pracownika, czy działacza związkowego, to w wielu przypadkach służy mu roszczenie sądowe (np. w razie zwolnienia - roszczenie o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie)

Naruszenie prawa przez związek zawodowy może pociągać odpowiedzialność działaczy lub całego związku - za działalność sprzeczną z ustawą osoba pełniąca funkcję podlega karze grzywny do 5000 zł, jeżeli taka prowadzi organizację związkową to sąd rejestrujący może :

1. zobowiązać go do dostosowania swej działalności do obowiązującego prawa
2. orzec grzywnę wobec poszczególnych członków organizacji związkowych (do 1000 zł)
3. wyznaczyć władzom związku zawodowego termin przeprowadzenia nowych wyborów pod rygorem zawieszenia działalności tego organu

Jeżeli te środki okażą się bezskuteczne sąd rejestrowy, na wniosek Ministra Sprawiedliwości orzeka o skreśleniu związku zawodowego z rejestru związkowego.

Organizacje pracodawców

Zadaniem organizacji jest ochrona praw i reprezentowanie interesów zrzeszonych wobec związku zawodowego pracowników organizacji państwowych i samorządowych. Związki pracodawców (zwp) są samorządne i niezależne w swej działalności statutowej od organizacji administracji państwowej, samorządu terytorialnego oraz innych organizacji Tworzenie organizacji pracodawców odbywa się na podobnych zasadach jak związków zawodowych. Organizacje pracodawców mają prawo opiniowania założeń i projektów ustaw oraz aktów wykonawczych do tych ustaw w zakresie objętym zadaniami związków pracodawców, mogą one uczestniczyć w prowadzeniu rokowań zbiorowych, w zawieraniu układów zbiorowych pracy oraz innych porozumień w zakresie objętym ich zadaniami statutowymi a też reprezentować prawa i interesy pracodawców w sporach zbiorowych.

Pojęcie i przedmiot sporu zbiorowego

Należy odróżnić spór o prawa - dotyczy zastosowania lub wykładni obowiązujących przepisów, którego przyczyną jest zwykle nieprzestrzeganie przez pracodawcę prawa oraz spór o interesy - zmierzający do odmiennego kształtowania sytuacji i łączący się często z potrzebą zmiany prawa (układu zbiorowego pracy). Spór zbiorowy może dotyczyć warunków pracy, oraz lub świadczeń socjalnych a też praw i wolności związkowych pracowników, nie jest dopuszczalne prowadzenie sporu zbiorowego w celu poparcia indywidualnych żądań pracowników, jeżeli rozstrzygnięcie jest możliwe w postępowaniu przed kodeksem pracy.