Umowy śmieciowe: rozszerzenie uprawnień inspekcji pracy niebezpieczne

Przeczytaj także: Praca tymczasowa kontra umowy śmieciowe

Dobra umowa to połowa sukcesu

W myśl art. 22 § 1 Kodeksu pracy, dla oceny, z jakim stosunkiem prawnym mamy do czynienia, znaczenie ma nie tyle nazwa umowy, co faktyczne warunki jej wykonywania. Nawet idealnie skonstruowana umowa zlecenia, omijająca wszelkie elementy stosunku pracy, może okazać się niewystarczającym zabezpieczeniem przedsiębiorcy w sytuacji, gdy kontrola legalności zatrudnienia dokonywana przez Inspekcję Pracy wykaże, iż faktyczny sposób wykonywania tej umowy ma przeważającą ilość cech stosunku pracy, a nie cywilnoprawnego. Przeprowadzając szczegółowy wywiad ze zleceniobiorcami inspektor pracy bardzo szybko zdoła ustalić, że strony łączył w rzeczywistości stosunek pracy, gdy przedsiębiorca popełni któreś z najpowszechniejszych błędów związanych z zawieraniem pozornych umów zleceń – przykładowo, gdy arbitralnie planuje pracę zleceniobiorcy, przydzielając mu odgórnie narzucony grafik, gdy zmusza zleceniobiorcę do podpisywania list obecności, nakazuje odrabianie nieobecności i spóźnień, czy jednostronnie powierza mu do wykonania czynności inne niż pierwotnie ustalone w umowie.

Czerwona lampka zwiastująca próbę obejścia przepisów zapali się dla inspektora pracy jeszcze przed rozpoczęciem wywiadów ze zleceniobiorcami w przypadku, gdy dający zlecenie zatrudnia członków zespołu na podstawie umów cywilnoprawnych na tych samych stanowiskach, na których pracują osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę i stosuje jednakową organizację pracy wobec wszystkich tych osób (np. część kasjerek w sklepie zatrudniając na umowę zlecenia, a część na umowę o pracę). W takim przypadku należy liczyć się ze szczególnie wnikliwą kontrolą zawieranych umów zlecenia. Jeśli jednak przedsiębiorca dogłębnie przemyśli zarówno organizację pracy zespołu, jak i precyzyjne zapisy umów zlecenia, różniące się od umów o pracę, jego szanse na pozytywny wynik kontroli inspekcji pracy będą znacznie większe.