Ustawa o książce: co zmieni się dla czytelników i wydawców?

Przeczytaj także: E-booki czy tradycyjne książki?

Rewolucja na księgarskim rynku e-commerce

Nowe regulacje wpłyną znacząco na rynek e-commerce. Najważniejsze zmiany regulacji ceny i rabatów to:

1. Obowiązek sprzedaży książki po ustalonej cenie nie dotyczy sprzedaży wysyłkowej za granicę.
2. Ustalona cena książki nie ma zastosowania do jej sprzedaży – wydawcom, importerom, dystrybutorom, pracownikom wymienionych podmiotów oraz autorowi książki – pod warunkiem zakupu książki na własny użytek. Wzorem regulacji europejskich zaproponowano możliwość odstępstwa od danej ceny na poziomie 5% – tylko jako obniżki ceny.
3. Odrębnie uregulowano dopuszczalne rabaty dla bibliotek, instytucji kultury i placówek oświatowych, które wynoszą 20%.
4. Zaproponowano 15% upustów od ustalonej ceny dla czytelników kupujących na targach książki. Propozycja ta wychodzi naprzeciw dotychczasowej praktyce sprzedaży i jest swoistą „tradycją” targów książki.
5. Ustawa dopuszcza również 15% rabatu na podręczniki w sytuacji, gdy są one kupowane przez stowarzyszenie rodziców uczniów danej szkoły.
6. Jeżeli sprzedawca poinformuje konsumenta o tym, że książka jest używana, wybrakowana, wadliwa lub uszkodzona, może zostać zastosowana inna cena niż ta wcześniej określona.
7. Ustawa zobowiązuje do zamówienia na żądanie konsumenta jednego egzemplarza danej książki. Konsument oczywiście musi zapłacić za książkę wraz z dostarczeniem, ale jej zamówienie powinno być bezpłatne. Sprzedawca będzie zwolniony z tego obowiązku w sytuacji, jeżeli książka jest niedostępna u jej wydawcy lub importera.

Przepisów tych nie stosuje się do sprzedaży książek w ramach ponadgranicznego handlu elektronicznego. Ustawa znajdzie jednak zastosowanie, jeżeli zamówiona przez Internet książka będzie odbierana przez konsumenta w kraju lub gdy wysyłka będzie z Polski. Zastrzeżenie to odnosi się do sytuacji, gdy książka, choć zamawiana od podmiotu zagranicznego, jest w rzeczywistości magazynowana w Polsce i stąd wysyłana.

Czego jeszcze zabrania ustawa?

Art. 13 ustawy o książce wskazuje, że w okresie obowiązywania ceny zakazane jest:

1. informowanie o stosowaniu cen niższych niż określona cena w miejscach innych niż miejsce sprzedaży książki czytelnikowi;
2. oferowanie książki jako bezpłatnego dodatku do produktów lub usług, a także sytuacji odwrotnej, tj. oferowania takich produktów lub usług jako dodatków do książek. Takie łączenia usług są zabronione zarówno jako prezentowanie dodatków bezpłatnych, jak i dodatków w cenie znacząco odbiegającej od ceny rynkowej – chyba że ich sprzedaż łącznie została przewidziana przez wydawcę lub importera i uwzględniona przy ustaleniu ceny danej książki.

Oczywiście niestosujący nowych przepisów muszą się liczyć z grzywną za wykroczenie. Ci, którzy dopuszczą się sprzedaży książek po cenach innych niż dozwolone przepisami oraz stosujący reklamy z naruszeniem ustawy, popełnią czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

W ustawie przewidziano 6-miesięczny termin vacatio legis, co ze wszech miar jest uzasadnione ze względu na bardzo znaczące zmiany wymagane od wydawców, importerów oraz sprzedawców w ich dotychczasowym funkcjonowaniu. Na szczęście regulacją nie zostaną objęte książki wprowadzone na rynek przed wejściem w życie ustawy, co podyktowane jest chęcią uniknięcia zamętu, który ustawa niechybnie wywołałaby na rynku.

Ustawa o książce wzbudza skrajne emocje. Środowisko księgarzy i wydawców jest podzielone. Jedni twierdzą, że proponowane rozwiązania ustawowe przyniosą same pozytywne skutki, natomiast inni sądzą, że wejście w życie ustawy znacznie utrudni im prowadzenie działalności. Zdaniem autorów projektu, ustawa ureguluje rynek, poprawi kondycję finansową małych księgarń, wydawców i autorów, wpłynie również na rozwój kultury i czytelnictwa. Biorąc pod uwagę stanowiska obu stron, należy mieć nadzieję, że wprowadzenie tej ustawy w życie rzeczywiście przyniesie same pozytywne skutki.

Olga Szewczyk, Prawnik