cytuje za autorem:"

Przeszukanie i zatrzymanie sprzętu komputerowego jest uregulowane w
Rozdziale 25 kodeksu postępowania karnego (kpk), stosuje się te same zasady
co w przypadku przeszukania pomieszczeń i zatrzymania innych rzeczy.

PRZESZUKANIE

Przeszukania pomieszczeń i innych miejsc dokonuje się w celu znalezienia
rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie lub podlegających zajęciu w
postępowaniu karnym.

Kto może dokonać przeszukania: prokurator lub Policja (na polecenie sądu lub
prokuratora).
Gdy puka do nas Policja (bo prokurator raczej rzadziej, gdyż nasi
prokuratorzy mają często ważniejsze sprawy niż przeszukiwanie nam pokoju w
celu znalezienia np. 20 pirackich płytek), funkcjonariusze powinni nam
okazać postanowienie (popularnie nazywany nakazem przeszukania) sądu lub
prokuratora.

Niestety jest jeden wyjątek, kiedy Policja może wejść bez postanowienia sądu
lub prokuratora - tylko w wypadkach nie cierpiących zwłoki, jeżeli
postanowienie nie mogło być wydane. Ale wtedy funkcjonariusze muszą postarać
się załatwić postanowienie od sądu lub prokuratora i doręczyć nam w terminie
7 dni od przeszukania. Jeżeli tego nie uczynią przeszukanie będzie uważana
za przeprowadzone bezprawnie.

Zanim funkcjonariusze przystąpią do przeszukania powinni oznajmić nam jaki
jest cel przeszukania i wezwać do wydania poszukiwanych przedmiotów.

Mamy pełne prawo być obecni przy przeszukaniu, a także możemy żądać
obecności osoby przez nas wskazanej, jeżeli nie uniemożliwia to albo nie
utrudnia przeszukania w istotny sposób.

Istnieje także dosyć ciekawe uprawnienie (niestety z licznymi
ograniczeniami) polegająca na tym, iż jeżeli osoba, u której przeprowadza
się przeszukanie oświadczy, że znalezione pismo lub inny dokument
(dokumentem jest także zapis na komputerowym nośniku informacji) zawiera
tajemnice objęte tajemnicą państwową, służbową lub inną chronioną ustawą
albo ma charakter osobisty, Policja przekazuje niezwłocznie pismo lub inny
dokument bez jego odczytania prokuratorowi lub sądowi w opieczętowanym
opakowaniu.

Ten przepis nie obowiązuje w stosunku do pism lub innych dokumentów, które
dotyczą tajemnicy służbowej, zawodowej lub innej chronionej ustawą, jeżeli
ich posiadaczem jest osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa. Nie
obowiązuje także w stosunku do pism i innych dokumentów o charakterze
osobistym, których osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa jest
posiadaczem, autorem lub adresatem.

Podobnie jak z przeszukaniem pomieszczenia, Policja lub prokurator ma prawo
do przeszukania zasobów naszego komputera. Jeśli w trakcie przeszukania
okaże się, że organ dokonujący przeszukania musi dostać się do zasobów
złączonego siecią komputera znajdującego się w pomieszczeniu, które nie jest
objęte postanowieniem o przeszukaniu, organ może skorzystać z prawa do
przeszukania bez postanowienia sądu lub prokuratora (tylko w wypadkach nie
cierpiących zwłoki, jeżeli postanowienie nie mogło być wydane).

Czasami może się zdarzyć, iż zasoby naszego komputera są zaszyfrowane i
niemożliwe jest zapoznanie się z nimi przez Policję lub prokuratora bez
podania naszego hasła lub klucza prywatnego. Funkcjonariusze mają prawo do
użycia narzędzi do łamania haseł, ale jak wiadomo przy silnych systemach
kryptograficznych nie będzie możliwe ich złamanie. Jeśli Policja zażąda od
nas ujawnienia hasła lub klucza to jesteśmy zobowiązani pod groźbą kary
pieniężnej lub aresztu do ich ujawnienia.

Tylko w dwóch przypadkach nie musimy ujawniać hasła:

1. występujemy w roli oskarżonego lub podejrzanego (podejrzanym jest osoba
co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów), wtedy nie
ciąży na nas obowiązek dostarczania dowodów na swoją niekorzyść;

2. jako świadek możemy uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli
udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić nas lub osobę dla nas najbliższą na
odpowiedzialność za przestępstwo lub wykroczenie.

Osobom, których prawa zostały naruszone przysługuje zażalenie na
postanowienie dotyczące przeszukania i zatrzymania oraz na inne czynności.
Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.

ZATRZYMANIE

Celem przeszukania jest znalezienie rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie
lub podlegających zajęciu w postępowaniu karnym. Zatrzymanie rzeczy powinno
być dokonane zgodnie z celem tej czynności, z zachowaniem umiaru i
poszanowania godności osób, których ta czynność dotyczy, oraz bez
wyrządzania niepotrzebnych szkód i dolegliwości.

Nie jest uzasadnione zatem zatrzymanie całego komputera, jeżeli wystarcza
skopiowanie danych, czy zatrzymanie tylko dysku twardego lub innych
nośników. Niestety jeszcze często się zdarza, że Policja zatrzymuje nam całą
jednostkę centralną komputera, nawet jeżeli jest możliwość wyjęcia szuflady
z dyskiem twardym.

Inaczej jest w przypadku takich przestępstw jak np. zwielokrotnianie bez
uprawnienia cudzych programów komputerowych, gdzie zatrzymuje się cały
sprzęt, gdyż sąd w dalszym postępowaniu może orzec przepadek przedmiotów
pochodzących z przestępstwa, chociażby nie były własnością sprawcy.

Jeżeli wydania rzeczy żąda organ nie będący prokuratorem, przedstawia nam
postanowienie sądu lub prokuratora. Jeśli takiego postanowienia nie posiada,
a jego uzyskanie nie było poprzednio możliwe, okazuje nam nakaz kierownika
swojej jednostki lub legitymację służbową, a następnie zwraca się
niezwłocznie do sądu lub prokuratora o zatwierdzenie zatrzymania rzeczy. W
terminie 7 dni od zatrzymania rzeczy należy dostarczyć postanowienie sądu
lub prokuratora w przedmiocie zatwierdzenia tej czynności. Jeżeli w ciągu 7
dni nie nastąpiło zatwierdzenie czynności, zatrzymane rzeczy należy
niezwłocznie zwrócić osobie uprawnionej.

Należy dodać, że przy zatrzymaniu rzeczy sporządza się protokół, w którym
m.in. podaje się dokładną listę zatrzymanych rzeczy.

Osobom, których prawa zostały naruszone przysługuje zażalenie na
postanowienie dotyczące przeszukania i zatrzymania oraz na inne czynności.
Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.

Adam Tocha "