Gdzie można znaleźć tą uchwałę?

do góry

----- Original Message -----
From: "Wiesław Dudek" <n...@s...invalid>
To: <p...@n...pl>
Sent: Thursday, February 13, 2003 8:37 PM
Subject: Uchwała SN z 24.05.1991 gdzie szukać?


: Gdzie można znaleźć tą uchwałę?

pod spodem :)

1991.05.24
uchwałaSNI PZP 1/91OSNC 1992/1/2
7 sędziów glosa aprobująca: Gersdorf M. PiZS 1992/2/55
Przewodniczący: Prezes SN J. Wasilewski. Sędziowie SN: T. Flemming-Kulesza,
J. Iwulski (współsprawozdawca), A. Józefowicz (sprawozdawca), W. Masewicz,
W. Sanetra, J. Skibińska-Adamowicz

Sąd Najwyższy z udziałem Prokuratora S. Trautsolta, w sprawie z powództwa
Henryka D. przeciwko Urzędowi Gminy w G. o wypłatę odprawy i wynagrodzenia
po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez
skład trzech sędziów Sądu Najwyższego postanowieniem z dnia 11 stycznia 1991
r.
"Czy pracownikowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, któremu w związku z
rozwiązaniem stosunku pracy przysługuje wynagrodzenie określone w art. 23
ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 214 ze zm.) - należy się również odprawa
pieniężna przewidziana w art. 8 w związku z art. 17 ustawy z dnia 28 grudnia
1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy
z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z
1990 r., Nr 4, poz. 19 ze zm.)?"
podjął następującą uchwałę:

Urzędnikowi państwowemu mianowanemu, któremu w związku z rozwiązaniem
stosunku pracy przysługuje wynagrodzenie określone w art. 13 ust. 1 pkt 2
ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U.
Nr 31, poz. 214 ze zm.), należy się również odprawa pieniężna przewidziana w
art. 8 w związku z art. 17 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych
zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących
zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1990 r., Nr 4, poz.
19 ze zm.).

Rozpoznając rewizję od wyroku Sądu Wojewódzkiego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
społecznych w Olsztynie z dnia 10 lipca 1990 r. w sprawie z powództwa
Henryka D. przeciwko Urzędowi Gminy w G. o odprawę pieniężną i
wynagrodzenie, Sąd Najwyższy w składzie trzech sędziów przedstawił składowi
siedmiu sędziów Sądu Najwyższego do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne
budzące poważne wątpliwości, które powstało na tle następującego stanu
faktycznego.
Powód Henryk D. był zatrudniony na podstawie mianowania w Urzędzie Gminy w
G. na stanowisku instruktora do spraw melioracji. Z dniem 30 kwietnia 1990
r. został rozwiązany z powodem stosunek pracy z zachowaniem 3 miesięcznego
terminu wypowiedzenia z powodu reorganizacji Urzędu Gminy połączonej ze
zmniejszeniem zatrudnienia w sytuacji, w której nie było możliwe jego
zatrudnienie w innym urzędzie. Po ustaniu zatrudnienia nie otrzymał żadnych
świadczeń pomimo, iż pozostawał bez pracy.
Na skutek ugody sądowej z dnia 10 lipca 1990 r. pozwany zakład pracy
wypłacił powodowi wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, stosownie do
przepisu art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o
pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 214 ze zm.), ale
odmówił zapłaty odprawy pieniężnej twierdząc, że nie przysługuje mu tego
rodzaju świadczenie.
Wyrokiem z dnia 10 lipca 1990 r. Sąd Wojewódzki - Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Olsztynie (...) zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę
1.361.880 zł z tytułu odprawy pieniężnej i umorzył postępowanie w części
dotyczącej wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz oddalił
powództwo w pozostałej części. Zdaniem Sądu Wojewódzkiego urzędnikowi
państwowemu, z którym rozwiązano stosunek pracy na skutek reorganizacji
zatrudniającego go i zmniejszania stanu zatrudnienia przysługuje niezależnie
od wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy także odprawa pieniężna,
przewidziana w art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych
zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących
zakładu pracy oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1990 r., Nr 4, poz. 19
ze zm.). Sąd Wojewódzki uznał, że uprawnienie do wynagrodzenia po
rozwiązaniu stosunku pracy ma charakter warunkowy, uzależniony od czasu
pozostawania pracownika bez pracy. W wypadku niezwłocznego podjęcia innej
pracy po ustaniu poprzedniego zatrudnienia pracownik nie otrzymuje
wynagrodzenia, ale przysługiwałaby mu tylko bezwarunkowo odprawa pieniężna,
jako swego rodzaju zryczałtowane odszkodowanie, będące zadośćuczynieniem,
"za wszelkie niedogodności i przeżycia związane z utratą pracy", skoro nie
zachodzą wyłączenia przewidziane w powołanej wyżej ustawie.
W rewizji skarżący zakwestionował to stanowisko Sądu Wojewódzkiego
twierdząc, że art. 17 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. wyłącza stosowanie
tej ustawy do pracowników mianowanych z tego względu, iż przysługuje im
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy nie dłuższy niż sześć miesięcy,
które spełnia funkcję odprawy pieniężnej.
Sąd Najwyższy rozpoznając rewizję w zwykłym składzie w uzasadnieniu
postanowienia z dnia 11 stycznia 1991 r. o przedstawieniu wymienionego w
sentencji zagadnienia prawnego dopatrzył się niejasności redakcyjnej art. 17
wspomnianej ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r., którego treść może prowadzić
do krańcowo odmiennych stanowisk prawnych. Jeśliby dosłownie traktować
zawarte w art. 17 ustawy odesłanie do pragmatyk służbowych, których przepisy
przewidują świadczenia (nie tylko z nazwy), wymienione w art. 8 tej ustawy,
to temu rozumieniu art. 17 ustawy możnaby przeciwstawić całą konstrukcję
normatywną tych świadczeń, bowiem ustawodawca nie mógł odwołać się do takich
świadczeń z dotychczasowego ustawodawstwa, bo przed ustawą szczególną z dnia
28 grudnia 1989 r. takich samych świadczeń, opartych na takich samych
przesłankach przyznawania i określania wysokości i zasad wypłacania nie
było. Dlatego nie można dokonywać wykładni gramatycznej tych przepisów, lecz
należy szukać innych metod wykładni, a między innymi z porównania funkcji
obu świadczeń z art. 8 w/w ustawy i art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy o
pracownikach urzędów państwowych, którzy już wcześniej uzyskali uprawnienia,
jako szczególny przywilej, a obecnie został on rozszerzony na innych
pracowników. Za tożsamością omawianych świadczeń - zdaniem zwykłego składu
orzekającego - może przemawiać to, że przesłanki ich przyznania nie są
różne, a u podstaw obu z nich jest ustanie zatrudnienia z przyczyn
ekonomicznych. Ponadto za takim stanowiskiem może przemawiać regulacja art.
33 ust. 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz.
U. Nr 21, poz. 124), z której wynika, że pracownicy terenowych organów
administracji państwowej nie zatrudnieni w jednostkach samorządowych
otrzymują w tej samej sytuacji wynagrodzenie z funduszów Skarbu Państwa,
jeśli są mianowani, a pozostali pracownicy odprawę, przewidzianą w art. 8
ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z uwagi na to, że przesłankowe znaczenie dla udzielenia odpowiedzi na
przedstawione zagadnienie prawne ma także wykładnia art. 13 ust. 1 pkt. 2
ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach państwowych, wymaga
uprzedniego wyjaśnienia wątpliwość czy urzędnikowi państwowemu przysługują
takie same świadczenia na czas pozostawania bez pracy w razie rozwiązania
stosunku pracy na skutek likwidacji urzędu, jak również reorganizacji urzędu
połączonej ze zmniejszeniem zatrudnienia, czy też inne uprawnienia w każdym
z tych wypadków?
Wprawdzie przepis art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy o pracownikach urzędów
państwowych nie jest konstrukcyjnie jasno sformułowany to jednak brak jest
uzasadnionych podstaw do przyjęcia odmiennych skutków prawnych dla urzędnika
państwowego mianowanego, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn
likwidacji urzędu i na skutek reorganizacji urzędu. Z akt sprawy wynika, że
takie też stanowisko bezspornie zajęły obie strony procesu i sądy orzekające
obu instancji uznając, że urzędnikowi państwowemu mianowanemu przysługuje
takie samo świadczenie za czas pozostawania bez pracy zarówno w razie
likwidacji urzędu, jak również w razie jego reorganizacji ze zmniejszeniem
zatrudnienia. Na skutek każdego z tych zdarzeń, urzędnik państwowy znajdzie
się w takiej samej sytuacji. Dlatego należy uznać za zasadne stanowisko
zwykłego składu Sądu Najwyższego wynikające z uściślenia podmiotowego,
zawartego w pytaniu prawnym, że ustawodawca potraktował jednakowo pod
względem prawnym oba wypadki rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem
państwowym mianowanym z przyczyn dotyczących zakładu pracy, wymienione w
art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, podobnie
jak w art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r.
Dopiero po tym niezbędnym wyjaśnieniu odnoszącym się do ustalonego stanu
faktycznego w rozpoznawanej sprawie, który jest uregulowany w normie
szczególnej w pragmatyce służbowej pracowników urzędów państwowych w art. 13
ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. i w normie ogólnej mającej
powszechnie zastosowanie w art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. jest
możliwe ustosunkowanie się do istotnej części przedstawionego zagadnienia
prawnego "czy pracownikowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, któremu w
związku z rozwiązaniem stosunku pracy przysługuje wynagrodzenie... należy
się również odprawa pieniężna przewidziana w art. 8 w związku z art. 17
ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r.?"
Odpowiadając na to zagadnienie prawne budzące wątpliwości należy stwierdzić,
że zbieg obu wyżej wymienionych norm prawnych rozwiązuje art. 17 ustawy z
dnia 28 grudnia 1989 r. Z treści tego ostatniego artykułu wynika, że jej
przepisów nie stosuje się do pracowników zatrudnionych na podstawie
mianowania. Jednakże pracownikom tym przysługują świadczenia pieniężne,
przewidziane w art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. w razie rozwiązania
stosunku pracy w okolicznościach, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 2 tej
ustawy, jeżeli przepisy regulujące ich prawa i obowiązki nie przewidują
takich świadczeń.
W tym samym stanie faktycznym objętym szczególnym przepisem art. 13 ust. 1
pkt. 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. ustawodawca przyznaje urzędnikowi
mianowanemu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, a w art. 8 ustawy
z dnia 28 grudnia 1989 r. przyznaje generalnie pracownikom odprawę
pieniężną.
Powstaje więc kwestia, czy oba świadczenia są takie same, tj. czy
wynagrodzenie to może być potraktowane, jako odprawa pieniężna (co tym samym
wyłączałoby wypłatę odprawy), czy też pracownikowi mianowanemu przysługują
jednocześnie oba te świadczenia?
Odpowiedź wymaga odpowiedniego potraktowania istoty obu tych świadczeń i ich
scharakteryzowania pod względem prawnym.
Zdaniem Sądu Najwyższego wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy,
określone w art. 13 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. nie jest
odprawą pieniężną, uregulowaną w art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r.
Wynagrodzenie przyznane urzędnikowi mianowanemu w razie likwidacji urzędu
lub jego reorganizacji bez możliwości dalszego zatrudnienia go za jego zgodą
w innym urzędzie ma na celu złagodzenie ujemnych skutków, jakie łączą się
dla pracownika z koniecznością poszukiwania innej pracy lub zmianą
kwalifikacji zawodowych z przyczyn dotyczących zakładu pracy, które powodują
zerwanie trwałej więzi prawnej, łączącej się ze stosunkiem pracy urzędnika z
urzędem państwowym. Ustawa z dnia 16 września 1982 r. nie przewiduje odprawy
pieniężnej dla pracowników mianowanych w sytuacji wymienionej w art. 13 ust.
1 pkt. 2 tej ustawy. W związku z tym wymienione w nim wynagrodzenie za czas
pozostawania bez pracy należy potraktować jako przywilej urzędników
mianowanych, zapewniający im środki utrzymania do czasu znalezienia innej
pracy z funduszów Skarbu Państwa przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy.
Jeśli zwolniony z pracy urzędnik mianowany dzięki swej inicjatywie i
zapobiegliwości podejmie od razu po zwolnieniu pracę w innym zakładzie
pracy, to nie otrzyma w ogóle wynagrodzenia z art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy z
dnia 16 września 1982 r. Czy w związku z tym ma być za swoją aktywność
pozbawiony nie tylko wynagrodzenia, ale także odprawy miesięcznej,
przewidzianej w tych samych okolicznościach w ustawie z dnia 28 grudnia 1989
r.?
Zdaniem Sądu Najwyższego należy w tym wypadku udzielić odpowiedzi
negatywnej, bowiem odprawa pieniężna wymieniona w art. 8 ustawy z dnia 28
grudnia 1989 r. ma inny charakter prawny niż wymienione wyżej wynagrodzenie
za czas pozostawania bez pracy.
W swej uchwale z dnia 13 grudnia 1990 r. w sprawie III PZP 22/90, Sąd
Najwyższy wyraził pogląd, że "odprawa pieniężna z art. 8 ustawy jest
świadczeniem majątkowym zakładu, związanym z pozostawaniem przez pracownika
w stosunku pracy i czasokresem świadczenia pracy, które stanowi kryterium
określenia jej wysokości.
Odprawa z art. 8 przysługuje pracownikowi za przepracowany okres pracy, od
którego zależy jej wysokość. Nie ma ona charakteru wynagrodzenia za pracę
lub właściwego zarobku, choć jej sens pozostaje w realizacji do czasokresu
świadczenia pracy i jest zbliżony do odpłaty za wkład pracy pracownika w
działanie zakładu w przeszłości".
Byłoby możliwe zarachowanie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy na
poczet odprawy pieniężnej, gdyby oba uprawnienia pracownika miały jednorodny
charakter. Jednakże - jak wskazują powyższe rozważania - każde z tych
świadczeń jest w istocie innym świadczeniem, przysługującym pracownikowi z
innego tytułu i spełniane jest przez różne podmioty tj. z funduszu Skarbu
Państwa w odniesieniu do urzędnika mianowanego i z funduszów zakładu pracy w
odniesieniu do pozostałych pracowników. Odprawa pieniężna z uwagi na
uzależnienie jej wysokości od stażu pracy ma cechy świadczenia stanowiącego
swoistą rekompensatę wkładu pracy danego pracownika. Przesłanką jej
przyznania na podstawie art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. nie jest
pozostawanie pracownika bez pracy.
Wynagrodzenie za czas pozostawania urzędnika mianowanego bez pracy jest
przewidzianym przez ustawodawcę innym uprawnieniem mianowanego pracownika
państwowego, z którym rozwiązano stosunek pracy w razie likwidacji lub
reorganizacji urzędu ze zmniejszeniem zatrudnienia bez możliwości jego
zatrudnienia w innym urzędzie. Zakres tego świadczenia jest uzależniony od
czasu pozostawania bez pracy przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy.
Inne są zatem przesłanki przyznania obu tych świadczeń. Wobec tego, że
wynagrodzenie i odprawa pieniężna są rodzajowo odmiennymi oświadczeniami,
mającymi różnorodny charakter prawny i opartymi na innych przesłankach ich
przyznania, brak jest podstaw faktycznych i prawnych do ich utożsamiania.
Jeśli uznać, że istnieje w tej samej sytuacji faktycznej zbieg dwu norm
prawnych, zawartych w różnych aktach prawnych, to możnaby wyłączyć
wynikający z nich zbieg roszczeń i zastosować tylko alternatywnie jedną z
tych norm, gdyby zbiegające się roszczenia tj. wynagrodzenie i odprawa były
identycznymi uprawnieniami i wzajemnie pokrywały się i wyczerpywały, a nadto
gdyby brak było przepisu rozwiązującego problem kumulatywnego lub
alternatywnego stosowania obu norm i wyłączona byłaby wielość ocen, oparta
na paremii lex specialis derogat legi generali w odniesieniu do dwóch
różnych dyspozycji, gdy cały zakres hipotezy legis specialis mieści się w
zakresie hipotezy legis generalis.
Jednakże w omawianym wypadku brak podstaw i warunków prawnych do przyjęcia
tych przesłanek do oceny omawianych świadczeń, bowiem przepis art. 17 w
zdaniu drugim wyraźnie stanowi, że pracownikom zatrudnionym na podstawie
mianowania przysługują świadczenia pieniężne, przewidziane w art. 8, w razie
rozwiązania stosunku pracy w okolicznościach, o których mowa w art. 1 ust. 1
i 2, jeżeli regulujące ich prawa i obowiązki nie przewidują takich
świadczeń. Stwierdzić należy, że w powyższych okolicznościach ustawa z dnia
16 września 1982 r. nie przewiduje odprawy pieniężnej dla urzędnika
państwowego mianowanego. Z tego względu zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 28
grudnia 1989 r. mianowanemu pracownikowi zwolnionemu z pracy z przyczyn
likwidacji urzędu lub jego reorganizacji połączonej ze zmniejszeniem
zatrudnienia, jeżeli przeniesienie urzędnika państwowego mianowanego za jego
zgodą do innego urzędu nie jest możliwe, należy się wynagrodzenie z art. 13
ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. za czas pozostawania bez pracy
i odprawa pieniężna z art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r., bowiem są to
dwa rodzajowo odmienne świadczenia, oparte na innych przesłankach i mające
różnorodny charakter prawny.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy podjął uchwałę, jak w sentencji.
13184


--
Archiwum grupy: http://niusy.onet.pl/pl.soc.prawo

do góry

Dziękuję.

do góry