Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

materiałach informacyjnych Prezesa URE wyliczenie desygnatów przedmiotowego pojęcia ma jedynie charakter
przykładowy (giełdy energii, brokerzy, platformy obrotu)3. Z perspektywy konstytucyjnych wymogów niedopuszczalne
byłoby jednak posłu enie się tego typu definicją. Norma sankcjonująca musi być w sposób precyzyjny
i kompletny co do konturów deliktu administracyjnego uregulowana w ustawie. W związku z powy szym postulujemy
stworzenie definicji legalnej pojęcia „osób zawodowo zajmujących się pośredniczeniem w zawieraniu transakcji” przy
wykorzystaniu siatki pojęciowej prawa krajowego.

89. art. 56 ust. 1 pkt.
Projektowany art. 56 ust. 1 pkt 41 PrE ustanawia karę pienię ną za utrudnianie lub uniemo liwianie dostępu do informacji
PGE
41
w związku z monitorowaniem hurtowego rynku energii. Zasadne wydaje się określenie rodzaju informacji, których
dotyczy przedmiotowa sankcja. Obecny przepis mo na interpretować jako utrudnianie dostępu do jakiejkolwiek
informacji w związku z monitorowaniem hurtowego rynku energii, co oznacza, e hipoteza normy prawnej ma zbyt
szeroki zakres.
Sam REMIT wyraźnie określa rodzaje informacji niezbędnych w procesie monitorowania hurtowego rynku energii:
 Pkt 18 preambuły REMIT stanowi o tym, e skuteczne monitorowanie rynku wymaga dostępu do danych na temat

transakcji a także danych dotyczących zdolności i wykorzystania instalacji słu ących produkcji, magazynowaniu
lub przesyłowi energii elektrycznej lub gazu ziemnego lub zu ywających energię elektryczną lub gaz ziemny
(informacja została dookreślona)ś
 art. 7 ust. 1 REMIT stanowi o monitorowaniu działalności handlowej w oparciu o informacje wewnętrzne (informacja

została dookreślona)ś
 art. 8 ust. 5 REMIT stanowi o tym, e na potrzeby monitorowania obrotu na hurtowych rynkach energii uczestnicy

rynku przekazują Agencji oraz krajowym organom regulacyjnym informacje na temat zdolności i wykorzystania
instalacji słu ących do produkcji, magazynowania, przesyłu energii elektrycznej lub gazu ziemnego lub zu ywających
energię elektryczną lub gaz ziemny bądź informacje dotyczące zdolności i wykorzystania instalacji skroplonego gazu
ziemnego (LNG), w tym dotyczące planowanej i nieplanowanej niedostępności tych instalacji (informacja została
dookreślona).
Projektowany art. 23d PE równie określa rodzaj informacji, które powinny być przekazywane na potrzeby
monitorowania rynku, wskazując na informacje, o których mowa w art. 8 ust. 5 REMIT. Proponuje się zatem, aby w art.
56 ust. 1 pkt 41 PE doprecyzować informacje, których dotyczy sankcja.

90.
art. 56 ust. 3a
PGNiG
Projektowany art. 56 ust. 3a Prawa energetycznego ustanawia sankcje karnoadministracyjne za popełnienie czynów, które
zgodnie z nowelizacją stanowić będą delikty administracyjne (czyny, o których mowa w pkt 39-44 dodawanych do art. 56
ust. 1 PE). Stosownie do projektowanej treści art. 56 ust. 3a PE „[w] przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 39-44,
kara pieniężna wynosi od 10.000 zł do 1.000.000 zł lub do wysokości dziesięciokrotności uzyskanej korzyści majątkowej
albo obie te kary łącznie – (podkreślenie - PGNiG”. Przedmiotowy przepis formułuje sankcję w sposób obcy


60

polskiemu prawu. Projektodawca jako odrębne mo liwe do wymierzenia kary traktuje kary o to samym charakterze.
Kara pienię na wymierzana do określonej w sposób bezwzględny wysokości oraz kara pienię na, której wysokość
uzale niona jest od wysokości uzyskanej korzyści majątkowej mają ten sam charakter i pełnią identyczne funkcje.
Obie mają charakter pienię ny i obie mają na celu wyłącznie represję. Nie ma zatem żadnego uzasadnienia, aby kary te
mogły być wymierzane łącznie. W polskim prawie ustawodawca w zasadzie posługuje się zwrotem „albo obie te kary
łącznie” wyłącznie wtedy, gdy mo liwe jest wymierzenie kar o ró nym charakterze prawnym. Przykładowo zgodnie z art.
180 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi ustawodawca postanowił, e ”[k]to wbrew
zakazowi, o którym mowa w art. 156 ust. 2 pkt 1, ujawnia informację poufną, podlega grzywnie do 2.000.000 zł albo karze
pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie”. Choć prawo polskie zna wyjątki od przywoływanej zasady,
to jednak ocenić nale y jako nieuzasadnione odstępstwa od standardów tworzenia przepisów sankcyjnych. Bezzasadne
jest bowiem tworzenie dwóch sankcji o tożsamych charakterze prawnym grożących za ten sam czyn.
Propozycje zmiany legislacyjnej w projekcie
W art. 1 pkt 6 lit. c dodawanemu ust. 3a nadaje się brzmienie:
„3a. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 39-44, kara pieniężna wynosi od 10.000 zł do 1.000.000
złotych lub do wysokości dziesięciokrotności uzyskanej korzyści majątkowej”.
91.
Art. 57a do 57e
We wskazanych artykułach brak uzasadnienia dla wskazanej wysokości sankcji/kar oraz nie ujęto sposobu
PGE
zwymiarowania nało onej kary w stosunku do stopnia lub wymiaru finansowego wykroczenia.
Proponowane rozwiązania są zbli one do kar znajdujących się w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.
Wnosimy o ponowne sformułowanie tych zapisów pod względem wysokości kar, a tak e uwzględnienie brakujących
elementów legislacji.
92.
art. 57a
Projektodawca w art. 57a penalizuje de iure trzy rodzaje zachowań:
PGNiG

dokonanie manipulacji (art. 57a ust. 1 PE),


próbę manipulacji (art. 57a ust. 1 PE),


wchodzenie z inną osobą w porozumienie mające na celu manipulację (art. 57a ust. 2 PE).

Przypomnieć nale y, e w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego ustawodawca zobowiązany jest do
szczególnej precyzji przy tworzeniu przepisów określających czyny zabronione. Projektowany przepis nale y do
kategorii tzw. pozakodeksowego prawa karnego, które objęte jest tymi samymi zasadami wykładni co inne przepisy ze
sfery prawa karnego materialnego. Statuujący nowe typy czynów zabronionych art. 57a PE abstrahuje od ogólnych reguł
prawa karnego materialnego, w tym od stosunku ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny4 (dalej: „k.k.”)
do pozakodeksowego prawa karnego. Zgodnie z art. 116 k.k. przepisy części ogólnej tego kodeksu stosuje się do innych
ustaw przewidujących odpowiedzialność karną, chyba że ustawy te wyraźnie wyłączają ich zastosowanie. Wobec
braku wyraźnego wyłączenia stosowania części ogólnej k.k. stwierdzić nale y, e do projektowanych przepisów


61

karnych zastosowanie znajdą instytucje prawne z części ogólnej k.k., w tym w szczególności przepisy określające
odpowiedzialność karną za formy stadialne przestępstw (przygotowanie, usiłowanie). U ywane przez projektodawcę
pojęcia „próby manipulacji” oraz „wchodzenia z inną osobą w porozumienie mające na celu manipulację” wydają się co
najmniej w części krzy ować się zakresowo z formami stadialnymi przestępstw z części ogólnej k.k. Negatywnie ocenić
należy mechaniczne przenoszenie pojęć występujących w prawie Unii Europejskiej do prawa krajowego,
a w szczególności do prawa karnego materialnego, w którym prymarną funkcję pełni wykładnia językowa. Polski
ustawodawca, zgodnie z Rozporządzeniem REMIT, zobowiązany jest do penalizacji określonych zachowań. Nie oznacza
to jednak, e przy tworzeniu typów czynów zabronionych zobligowany jest do posługiwania się identycznymi pojęciami
do tych, jakie u ywane są w Rozporządzeniu REMIT. Istotne jest, aby osiągnięty został skutek w postaci zapewnienia
odpowiedniego zakresu kryminalizacji czynów, o których mówi Rozporządzenie REMIT. W tym miejscu przytoczyć
nale y treść art. 13 § 1 k.k., który stanowi, e odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego
swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. Bez wątpienia kodeksowe
ujęcie usiłowania odpowiada znaczeniu słowa „próba”, które miałoby określać znamię czynu zabronionego w świetle
przedło onego projektu. Zachowania opisane w art. 2 pkt 3 Rozporządzenia REMIT stanowią bowiem przejawy
usiłowania dokonania manipulacji. Zauwa yć nale y ponadto, e zgodnie art. 14 § 1 k.k. sąd wymierza karę za usiłowanie
w granicach zagro enia przewidzianego dla danego przestępstwa. W konsekwencji rezygnacja z posługiwania się przez
ustawodawcę pojęciem „próby manipulacji” oznaczałaby, e tego typu czyn podlegałby temu samemu zagro eniu
ustawowemu co czyn opisany w obecnej wersji projektu (według projektu czyn ten podlegać ma grzywnie do 5.000.000 zł
albo karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom łącznie).
Je eli zaś chodzi o drugi czyn zabroniony, który polegać miałby na wchodzeniu w porozumienie z inną osobą mające na
celu manipulację, o której mowa w art. 5 rozporządzenia 1227/2011 nale y zwrócić uwagę na formę stadialną
przestępstwa, jaką jest przygotowanie. Zgodnie z art. 16 § 1 k.k. „[przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w
celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu
zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą
(podkreślenie – PGNiG), uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania”. Penalizacja
przygotowania do popełnienia przestępstwa ma zatem charakter wyjątkowy. Zauwa yć nale y, e w świetle
Rozporządzenia REMIT, nie jest wymagane penalizowanie przygotowania do popełnienia przestępstwa manipulacji. W
związku z powy szym postulować nale y wykreślenie ust. 2 jako przepisu niewymaganego przez Rozporządzenie
REMIT.
Propozycje zmiany legislacyjnej w projekcie
W art. 1 pkt 6 lit. c dodawanemu ust. 3a nadaje się brzmienie:
„Art. 57a. Kto dokonuje manipulacji, o której mowa w art. 5 rozporządzenia 1227/2011,
podlega grzywnie do 5.000.000 złotych albo karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom
łącznie”.
93.
art. 57a ust. 2
W projekcie przewiduje się wprowadzenie rozdziału 7a do Prawa energetycznego, zawierającego przepisy karne.
PGNiG
Projektowany art. 57a ust. 2 PE stanowi, e kto wchodzi w porozumienie z inną osobą mające na celu manipulację, o
której mowa w art. 5 Rozporządzenia, podlega grzywnie do 5.000.000 zł. Art. 57e Prawa energetycznego przewiduje
62

natomiast, e kto wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 17 REMIT, ujawnia tajemnicę słu bową, podlega grzywnie
do 2.000.000 zł, karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom łącznie.
Sankcje przewidziane w powy szych przepisach wydają się nadmiernie dotkliwe i przekraczają
one
przynajmniej
dwukrotnie
sankcje
za
analogiczne
nadu ycia
na
rynkach
finansowych.
Takie rozwiązanie pozostaje sprzeczne z zało eniami rozporządzenia REMIT, u którego podstaw legło stworzenie dla
hurtowych rynków energii elektrycznej i gazu ziemnego regulacji analogicznej jak dla rynków kapitałowych (w
szczególnych tzw. dyrektywy MAD, Market Abuse Directive, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/57/WE z
dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie sankcji karnych za nadużycia na rynku).
W konsekwencji, nie ma powodów, aby ró nicować sankcje przewidziane na poziomie prawa krajowego za nadu ycia na
rynku danego rodzaju.
W szczególności natomiast nie powinno się nadmiernie dotkliwie karać osób fizycznych za nadu ycia na hurtowych
rynkach energii, gdy uczestnikami i beneficjentami obrotu na tych rynkach są przede wszystkim przedsiębiorcy. W
przeciwieństwie do rynków kapitałowych, w obrót produktami energetycznymi raczej nie anga ują się osoby fizyczne. W
tym kontekście mało prawdopodobne wydaje się, by podmiot fizyczny mógł być w sposób bezpośredni lub pośredni
beneficjentem ewentualnych nadu yć na tych rynkach.
Proponujemy w związku z tym, aby sankcje postulowane w nowelizacji Prawa energetycznego odpowiadały aktualnym
poziomom kar, przewidzianym w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.
Propozycje zmian legislacyjnych w projekcie
 W projektowanym art. 57a ust. 2 PE obniżenie maksymalnej wysokości kary grzywny

z 5.000.000 zł do 2.000.000 zł,
 W
projektowanym
art.
57e
PE
obni enie
maksymalnej
wysokości
kary
grzywny

z 2.000.000 zł do 1.000.000 zł.

63



W trybie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 z późn. zm.), zainteresowanie pracami nad projektem
ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw zgłosiły następujące
podmioty (wymienione w kolejności nadsyłanych uwag):
1. Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej– zgłoszenie z dnia 29 lipca 2014 r.

2. Gaz – System S.A. – zgłoszenie z dnia 31 lipca 2014 r.

3. Izba Energetyki Przemysłowej i Odbiorców Energii – zgłoszenie z dnia 31 lipca 2014 r.

4. Izba Gospodarcza Gazownictwa– zgłoszenie z dnia 31 lipca 2014 r.

5. Polska Izba Przemysłu Chemicznego – zgłoszenie z dnia 31 lipca 2014 r.

6. Towarowa Giełda Energii S.A. – zgłoszenie z dnia 31 lipca 2014 r. oraz z dnia

7 sierpnia 2014 r.
7. Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie – zgłoszenie z dnia 1 sierpnia 2014 r.

8. Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie – zgłoszenie z dnia 4 sierpnia 2014 r.

9. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. – zgłoszenie z dnia 4 sierpnia 2014 r.

10. Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych – zgłoszenie z dnia 5 sierpnia

2014 r.
11. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. – zgłoszenie z dnia 7 sierpnia 2014 r.