Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych

– 3 –
podmiotów, czyli m. in. dróg wewnętrznych. Drogi wewnętrzne, w odróżnieniu od dróg
publicznych nie korzystają bowiem z wyłączenia z zakresu opodatkowania na podstawie
art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Podatkiem od nieruchomo ci w dalszym ciągu objęte będą, stanowiące własno ć gminy,
grunty i budynki lub ich czę ci znajdujące się w posiadaniu samorządowych zakładów i
samorządowych jednostek budżetowych, a także innych podmiotów.
Ograniczenie zakresu zwolnienia jedynie do przedmiotów opodatkowania niezajętych na
prowadzenie działalno ci gospodarczej pozwoli na unikniecie zarzutu co do nierównego
traktowania podmiotów z zależno ci od statusu wła ciciela (podmiot publiczny lub
prywatny).
Na podstawie art. 6 ust. 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych gminy będą
obowiązane do składania deklaracji na podatek od nieruchomo ci w zakresie nieruchomo ci
zwolnionych z opodatkowania, co zobowiąże je do raportowania danych o powierzchniach
przedmiotów zwolnionych z opodatkowania.

4.
Skutki projektowanej ustawy
Wprowadzenie projektowanego zwolnienia wpłynie na zasady wyliczania czę ci
wyrównawczej subwencji ogólnej dla gmin. Wielko ci wynikające z gminnej deklaracji
podatkowej mają wpływ na wysoko ć wskaźnika dochodów podatkowych na jednego
mieszkańca w gminie (wskaźnika G) oraz na wielko ć wskaźnika dochodów podatkowych
dla wszystkich gmin (wskaźnika Gg). Kwotę podstawową czę ci wyrównawczej subwencji
ogólnej otrzymuje gmina, w której wskaźnik G jest mniejszy niż 92% wskaźnika Gg. Tym
samym - na co wskazuje w pi mie do Komisji Praw Człowieka, Praworządno ci i Petycji,
Minister Finansów - sytuacja większo ci gmin z punktu widzenia subwencji wyrównawczej
nie powinna ulec zmianie. Jedynie w poszczególnych przypadkach mogą wystąpić zmiany
w sytuacji dochodowej gminyś gdy wskutek wprowadzonej zmiany, dodatkowo wyłączona
z podatku powierzchnia nieruchomo ci, jest w istotny sposób większa lub mniejsza od
przeciętnej dla pozostałych gmin.
Jak wspomniano wcze niej dotychczasowa praktyka wskazuje, że czę ć gmin opłaca
podatek z tytułu posiadanych nieruchomo ci, za czę ć zwalnia posiadane nieruchomo ci na
mocy uchwały rady gminy. Niektóre gminy uważają, że nie są podatnikiem podatku od
– 4 –
nieruchomo ci i z tego względu nie odprowadzają podatku ani nie wprowadzają zwolnień
podatkowych od posiadanego mienia. Tym samym nieruchomo ci gminne nie zawsze są
wykazywane w potencjalnych dochodach z podatku od nieruchomo ci, które są składnikiem
podstawy obliczenia subwencji wyrównawczej. Takie nieprawidłowo ci w gminnej deklaracji
podatkowej mogą skutkować obniżeniem czę ci wyrównawczej subwencji ogólnej dla
konkretnej gminy.
Jak wskazuje Minister Finansów w badaniu ankietowym gmin przeprowadzonym
w 2013 r. 1380 gmin, z 2296 gmin które wzięły udział w badaniu, podało informację
o powierzchni nieruchomo ci stanowiących własno ć gminy opodatkowanej lub zwolnionej
na mocy uchwały rady gminy, ewentualnie podało skutki finansowe wymienionego
zwolnienia. Ubytek dochodów z tytułu zwolnienia własnych nieruchomo ci gminy
oszacowały na blisko 148 mln. złotych. Na podstawie danych o powierzchni opodatkowanej
nieruchomo ci gminnych można było oszacować, że gminy, które wykazały tego typu
powierzchnie, opłacały podatek w wysoko ci ok. 358 mln. zł. Biorąc pod uwagę powyższe
Minister Finansów szacuje, że potencjalne dochody z podatku od nieruchomo ci gminnych
wynoszą ok. 1 mld zł dla wszystkich gmin. Jak dalej wskazuje Minister wyliczenia te mogą
być obarczone dużą niedokładno cią.
W wskazanym wyżej zakresie projekt ustawy wpłynie na dochody jednostek samorządu
terytorialnego.
Znowelizowane przepisy nie pociągają za sobą obciążeń budżetu państwa. Nie niosą też
bezpo rednich skutków społecznych i gospodarczych.
Skutki prawne wprowadzanych rozwiązań zostały opisane w poprzednich punktach
uzasadnienia.

5.
Wyniki przeprowadzonych konsultacji
Projekt ustawy przewidywał początkowo wprowadzenie zwolnienia podmiotowego.
Zwalniał od podatku od nieruchomo ci gminę, z zastrzeżeniem, ze zwolnienie nie dotyczy
przedmiotów opodatkowania zajętych na działalno ć gospodarczą oraz, że obejmuje jedynie
nieruchomo ci znajdujące się na terenie gminy wła ciwej do poboru podatku. Takie
rozwiązanie spotkało się z krytyką Ministra Finansów, który wskazywał na ewentualne
ryzyko co do rozumienia zakresu tak projektowanego zwolnienia. W szczególno ci co do
– 5 –
objęcia zwolnieniem samorządowych zakładów budżetowych i samorządowych jednostek
budżetowych. Ostatecznie przyjęto przepisy zakładające zwolnienie przedmiotowe, opierając
się na propozycji brzmienia przepisu zasugerowanego przez Ministra Finansów.
Co do zasady pozytywne opinie do projektu wyraziliŚ Związek Gmin Wiejskich
Rzeczypospolitej Polskiej, Naczelny Sąd Administracyjny, Krajowa Rada Regionalnych Izb
Obrachunkowych i Minister Gospodarki. Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa
poinformowała, że nie zgłasza uwag do projektu. Sąd Najwyższy nie uznał za celowe
opiniowania projektu.
Negatywne opinie wyraziliŚ ląski Związek Gmin i Powiatów oraz Prezydent Miasta
Gliwice. Podmioty te stoją na stanowisku, że zasadnym powinno być wprowadzenie
wyłączenia gmin z obowiązku podatkowego (zniesienie obowiązku podatkowego), a nie
wprowadzenia zwolnienia od podatku. Taka konstrukcja pozwoliłaby m. in. uniknąć
obowiązku (utrzymanego projektem) wypełniania i składania deklaracji podatkowych przez
samorządy. ląski Związek Gmin i Powiatów oraz Prezydent Miasta Gliwice sugerowali
także szersze zmiany, wskazując, że podatek od nieruchomo ci nie jest jedyną płatno cią
wnoszoną „samemu sobie” przez jednostki samorządu terytorialnego (także opłata za zajęcie
pasa ruchu drogowego, opłata geodezyjna, opłata z tytułu trwałego zarządu).
W trakcie prac nad projektem wystąpiono także o opinię Naczelnej Rady Adwokackiej,
Krajowej Rady Radców Prawnych, Związku Miast Polskich, Fundacji Unii Metropoli
Polskich, Związku Powiatów Polskich, Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej,
Konfederacji Lewiatan, Związku Rzemiosła Polskiego, Business Centre Club oraz Krajowej
Izby Gospodarczej. Podmioty te nie zajęły stanowiska w sprawie projektu.

6.
Oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.