Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy

dodatkowe urny. W przypadku urny pomocniczej stosowanej w głosowaniu w szpitalach i domach
opieki społecznej proponujemy, by tylko dwie ściany urny były wykonane z przezroczystego
materiału. Powinno to ograniczyć możliwość przypadkowego zapoznania się z treścią głosu przez
osobę przenosząca urnę.
W zmianie 5 proponujemy przyjęcie zasady, że w czasie liczenia głosów powinno być obecnych nie
mniej niż ¾ składu komisji obwodowej oraz zasady zgodnie z którą ustalania wyników głosowania nie
można przerwać, chyba że wystąpią nadzwyczajne okoliczności.
W zmianie 6 proponuje się, by komisja obwodowa miała obowiązek dwukrotnego przeliczenia
głosów. Powinno to zmniejszyć mimowolne błędy powstające niekiedy w trakcie ustalania wyników
głosowania.
W projekcie proponujemy, by istniał ustawowy obowiązek podawania przyczyn uznania głosów za
nieważne (z podaniem liczby wystąpień każdego przypadku). Służyć temu mają zmiany 7, 15, 18, 20,
21, 22, 39 i 43.
Proponujemy (zmiana 8), by dokumenty z głosowania wytworzone przez komisje obwodowe były
deponowane u starosty a nie jak do tej pory u wójta. Jest to reakcja na formułowane niekiedy
podejrzenia, że w przypadku sporów o rzetelność ustalenia wyników głosowania dokumenty
zdeponowane w urzędzie gminy nie są „bezpieczne”. W przekonaniu wnioskodawców rozwiązanie
takie powinno spowodować, że formułowanie takich podejrzeń będzie bezprzedmiotowe.
W zmianie 10 proponuje się nałożenie ustawowego obowiązku ustalania przez PKW procedur
postępowania w przypadku awari systemu informatycznego. Aczkolwiek w wytycznych PKW przepisy
takie były dotychczas zamieszczane, to w opini wnioskodawców sformułowanie tego obowiązku w
przepisach zamieszczonych w Kodeksie Wyborczym podniesie rangę takich regulacji i tym samym
ułatwi, w sensie psychologicznym, uruchamianie procedur awaryjnych. W zmianie tej proponujemy
także odejście od stosowania ustawy o zamówieniach publicznych przy wyborze wykonawcy
oprogramowania dla potrzeb wyborczych. Pozwoli to na unikanie wyboru wykonawców
przypadkowych.
W zmianie 11 i 12 proponujemy wprowadzenie ustawowego zakazu zasiadania w komisjach
terytorialnych i obwodowych osób, związanych w jakiś sposób z kandydatami ubiegającymi się o
funkcje publiczne w procedurach wyborczych. Zakaz ten powinien zwiększyć zaufanie do prac tych
komisji.
Zmiana 13 ma na celu określenie minimalnych wymogów jakim powinien odpowiadać lokal
obwodowej komisji wyborczej. Po wyborach dość często słyszymy uwagi, skargi, że lokal w którym
odbywało się głosowanie nie nadawał się do tego celu. Upoważnienie właściwego ministra do
określenia w drodze rozporządzenia minimalnych standardów dla lokalu obwodowej komisji
9

wyborczej powinno spowodować, że akt wyborczy nie będzie części wyborców kojarzyć się z
nieprzyjemną procedurą ze względu na np. niedostosowanie (nieprzydatność) pomieszczenia do
głosowania.
Proponujemy (zmiana 41), by zasady przydzielania mandatów listom komitetów wyborczych w
wyborach proporcjonalnych do organów stanowiących samorządu terytorialnego odbywały się
zgodnie z systemem Saint-Laguë a nie według systemu d’Hondta. W przekonaniu wnioskodawców
powinno to wzmocnić reprezentację spontanicznie powstających struktur społecznych w samorządzie
lokalnym i regionalnym. Konsekwencją tej propozycji jest zmiana 16, w której proponuje się
zastosowanie tej metody przydzielania mandatów także w wyborach do Sejmu.
W zmianie 35 wnioskodawcy proponują, by odejść od zasady zgodnie z którą w przypadku, gdy
zostanie zgłoszona tylko jedna lista kandydatów wyborów nie przeprowadza się. Proponuje się by w
takim przypadku kandydaci poddawali się weryfikacji wyborców. Konsekwencją tej propozycji jest
uchylenie treści rozdziału 2 w dziale VI Kodeksu.
Istotna grupa zmian jest konsekwencją przekonania wnioskodawców, że przyjęcie założenia, że
wprowadzenie okręgów jednomandatowych w gminach o liczbie mieszkańców wyższej niż 20000 nie
było rozwiązaniem słusznym. Występujące w dużych gminach zjawisko anonimowości mieszkańców
powoduje, że wybór radnych w tych środowiskach w większości przypadków jest de facto wyborem
struktury popierającej kandydata a nie wyborem osoby. Dlatego też proponujemy powrót do
dotychczasowych rozwiązań.
Ponieważ w każdych wyborach do organów jednostek samorządu terytorialnego zdarzają się pomyłki
w trakcie przygotowywania kart wyborczych proponujemy (zmiana 44), by osoby je popełniające
ponosiły za to odpowiedzialność (kara grzywny lub aresztu). Ponieważ zalecenia PKW są w tej mierze
jednoznaczne a powtarzająca się, na szczęście niezbyt często, niefrasobliwość w postępowaniu osób
odpowiedzialnych za ich przygotowanie nie zanika sądzimy, że zagrożenie karą grzywny lub aresztu
powinno przyczynić się do bardziej uważnego wykonywania obowiązków w tej mierze.
Wnioskodawcy proponują w art. 2 ust. 3 ustawy zmieniającej , by obowiązek instalowania kamer w
lokalach obwodowych komisji wyborczych i transmisji z ich prac zaczął obowiązywać po czterech
latach licząc od dnia publikacji ustawy. Jest to okres, w którym w skali całego kraju możliwe jest
przystosowanie lokali obwodowych komisji wyborczych do takich transmisji. Jednak, gdyby gmina
miała możliwość techniczną przeprowadzenia takiej transmisji w terminie wcześniejszym mogłaby to
zrobić w przypadku wyborów zarządzonych przed upływem vacatio legis.
Urny do głosowania mające przezroczyste ściany powinny być używane najpóźniej po roku od dnia
opublikowania ustawy.

10

Projekt nie był poddany formalnym procedurom konsultacyjnym.

Skutki finansowe wdrożenia ustawy w większości proponowanych zmian nie obciążą budżetu
państwa w najbliższym roku budżetowym z wyjątkiem kosztów wykonania (zakupu) nowych urn do
głosowania. Zmianami zaproponowanymi w art. 1 rodzącymi konieczność poniesienia pewnych
trudnych do oszacowania nakładów finansowych będą działania mające na celu dostosowanie lokali
obwodowych komisji wyborczych do wymogów ustalonych w rozporządzeniu. Druga zmiana
generująca koszty związana jest z kosztami zakupu lub wypożyczenia kamer do transmisji prac komisji
obwodowych. Trzecia zaś z zakupem nowych urn. Koszty te będą jednak rozłożone w czasie.

Wnioskodawcy oświadczają, że zakres regulacji zawarty w projekcie ustawy nie jest objęty prawem
UE.

11