Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy

powyżej 20000 oraz mandatu radnego powiatu lub województwa komisarz wyborczy
postanawia o wstąpieniu na jego miejsce kandydata z tej samej listy, który w wyborach
uzyskał kolejno największą liczbę głosów, a nie utracił prawa wybieralności. Przy równej
liczbie głosów stosuje się odpowiednio art. 233. Przepisy art. 383 § 2a zdanie drugie oraz
art. 386 § 1 i 5 stosuje się odpowiednio.”;
27) w art. 403 § 5 otrzymuje brzmienie: „§ 5. W przypadku, gdy komitet wyborczy wyborców
został utworzony jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy o liczbie
mieszkańców do 20000:
1)pełnomocnik wyborczy jest jednocześnie pełnomocnikiem finansowym tego
komitetu;
2) zawiadomienie o utworzeniu komitetu nie wymaga zebrania podpisów, o których
mowa w § 3 pkt 2.”;
28) art. 415 otrzymuje brzmienie: „Art. 415. W gminie o liczbie mieszkańców do 20000 o
wyborze na radnego rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególnych
kandydatów.”;
29) w art. 416 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. W gminach o liczbie mieszkańców powyżej
20000 podziału mandatów pomiędzy listy kandydatów dokonuje się proporcjonalnie do
łącznej liczby ważnie oddanych głosów odpowiednio na kandydatów danej listy.
30) W art. 417 § 3 otrzymuje brzmienie: „§ 3. Jednostkę pomocniczą gminy dzieli się na dwa
lub więcej okręgów wyborczych również wtedy, gdy:
1) w gminie o liczbie mieszkańców do 20000 liczba radnych wybieranych w danej
jednostce pomocniczej byłaby większa niż 1;
2) w gminie o liczbie mieszkańców powyżej 20000 liczba radnych wybieranych w
danej jednostce pomocniczej byłaby większa niż 10.”;
31) Art. 418 otrzymuje brzmienie: „Art. 418. § 1. W każdym okręgu wyborczym tworzonym
dla wyboru rady w gminie o liczbie mieszkańców poniżej 20000 wybiera się 1 radnego.
§ 2. Dla wyboru rady w gminie o liczbie mieszkańców powyżej 20000 tworzy się okręgi
wyborcze, w których wybiera się od 3 do 10 radnych.”;
32) W art. 419 § 3 otrzymuje brzmienie: „§ 3. Przepisy § 2 stosuje się odpowiednio do
podziału na okręgi wyborcze gminy o liczbie mieszkańców poniżej 20000.”;
33) W art. 425 § 2 otrzymuje brzmienie: „§ 2. Lista kandydatów w wyborach do rady:
1) w gminie o liczbie mieszkańców poniżej 20000 może zawierać tylko jedno
nazwisko;
4

2) w gminie o liczbie mieszkańców powyżej 20000 nie może zawierać mniej niż 3
nazwiska kandydatów, z tym że liczba kandydatów nie może być większa niż dwukrotność
liczby radnych wybieranych w danym okręgu wyborczym.”;
34) w art. 427 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. Każda zgłaszana lista kandydatów powinna być
poparta podpisami:
1) co najmniej 25 wyborców - jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie o liczbie
mieszkańców poniżej 20000;
2) co najmniej 150 wyborców - jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie o liczbie
mieszkańców powyżej 20000.”,
35) w art. 434 wprowadza się następujące zmiany: 1) § 2 otrzymuje brzmienie: „§ 2. Jeżeli w
danym okręgu wyborczym pomimo postępowania, o którym mowa w § 1, nie została
zarejestrowana żadna lista kandydatów, wyborów w tym okręgu nie przeprowadza się. O
przyczynach nieprzeprowadzenia wyborów komisja niezwłocznie powiadamia wyborców w
drodze obwieszczenia, którego druk i rozplakatowanie zapewnia wójt.”, 2) dodaje się § 3 w
brzmieniu: „§ 3. Jeżeli w danym okręgu wyborczym pomimo postępowania, o którym mowa
w § 1, została zarejestrowana tylko jedna lista kandydatów, wybory w tym okręgu
przeprowadza się.”,
36) w art. 436 § 2 i 2a otrzymują brzmienie: „§ 2. Jeżeli w wyborach do rady w gminie o
liczbie mieszkańców powyżej 20000, skreślenie nazwiska kandydata nastąpiło wskutek jego
śmierci i powoduje, że w okręgu wyborczym liczba kandydatów jest równa liczbie radnych
wybieranych w tym okręgu lub mniejsza od niej, komisja informuje właściwego pełnomocnika
wyborczego o możliwości zgłoszenia nowego kandydata. Uzupełnienia listy dokonuje się
najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów; w takim przypadku przepisu art. 427 § 1 nie
stosuje się.
§ 2a. Jeżeli w wyborach do rady w gminie o liczbie mieszkańców poniżej 20000, skreślenie
nazwiska kandydata nastąpiło wskutek jego śmierci, komisja zawiadamia osobę zgłaszającą
kandydata o możliwości zgłoszenia nowego kandydata. Zgłoszenia dokonuje się najpóźniej w
10 dniu przed dniem wyborów; w takim przypadku przepisu art. 427 § 1 nie stosuje się.”,
37) W art. 439 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. W wyborach radnych w gminie o liczbie
mieszkańców poniżej 20000 wyborca głosuje tylko na określonego kandydata, stawiając znak
"x" w kratce z lewej strony obok nazwiska tego kandydata. Linie mogą przekraczać granice
kratki.”,
38) w art. 440 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. W wyborach radnych w o liczbie mieszkańców
powyżej 20000 wyborca głosuje tylko na jedną listę kandydatów, stawiając znak "x" w kratce
5

z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy, przez co wskazuje jego
pierwszeństwo do uzyskania mandatu. Linie mogą przekraczać granice kratki.”;
39) w art. 442 § 2 pkt 4 lit. a otrzymuje brzmienie: „a) kart nieważnych z podaniem przyczyn

ich nieważności,”;
40) art. 443 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. W wyborach do rady w gminie o liczbie
mieszkańców poniżej 20000 za wybranego w danym okręgu wyborczym uważa się tego
kandydata, który otrzymał największą liczbę ważnie oddanych głosów. § 2. Jeżeli dwóch lub
więcej kandydatów otrzyma równą największą liczbę głosów czternastego dnia po pierwszym
głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie. §. 3. W ponownym głosowaniu wyboru
dokonuje się spośród kandydatów, o których mowa w § 2. § 4. Jeżeli w ponownym
głosowaniu dwóch lub więcej kandydatów otrzyma równą liczbę głosów uprawniającą do
uzyskania mandatu, o wyborze decyduje większa liczba obwodów, w których kandydaci
otrzymali największą liczbę głosów, a gdyby i liczby obwodów były równe – rozstrzyga
losowanie przeprowadzone przez komisję. § 5. Tryb przeprowadzenia losowania, o którym
mowa w § 4, określa Państwowa Komisja Wyborcza.”;
41) w art. 444 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. W wyborach do rady w gminie o liczbie
mieszkańców powyżej 20000 gminna komisja wyborcza, na podstawie zestawienia, o którym
mowa w art. 442, dokonuje podziału mandatów w każdym okręgu wyborczym pomiędzy listy
kandydatów w sposób następujący: 1) liczbę głosów ważnie oddanych na każdą z list w
okręgu wyborczym dzieli się kolejno przez 1; 3; 5; 7 i dalsze kolejne liczby nieparzyste, aż do
chwili, gdy z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno
największych liczb, ile wynosi liczba mandatów do rozdzielenia między listy; 2) każdej liście
przyznaje się tyle mandatów, ile spośród ustalonego w powyższy sposób szeregu ilorazów
przypada jej liczb kolejno największych.”;
42) w art. 445 wprowadza się następujące zmiany: 1) § 3 otrzymuje brzmienie: „§ 3. W
protokole podaje się również przebieg losowania, o którym mowa w art. 443 § 4 oraz w art.
444 § 2.”,
42) w art. 486 w § 1 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: „Linie mogą przekraczać granice
kratki.”;
43) w art. 488 § 3 pkt 4 lit. a otrzymuje brzmienie: „a) kart nieważnych z podaniem przyczyn
ich nieważności,”;
44) w dziale IX dodaje się art. 493a w brzmieniu: „Art.493a. Kto przy sporządzaniu lub druku
karty do głosowania: 1) opuszcza nazwisko kandydata, imię (imiona) kandydata lub
6

oznaczenie komitetu wyborczego, 2) błędnie wprowadza nazwisko kandydata, imię (imiona)
kandydata lub oznaczenie komitetu wyborczego – podlega karze grzywny lub aresztu.”.
Art. 2. 1. Ustawa wchodzi w życie po upływie czternastu dniu od dnia ogłoszenia, z zastrzeżeniem
ust. 2-4.
2. Urny, o których mowa w nowym art. 41a ustawy zmienianej w art. 1, powinny spełniać określone
tam wymogi w wyborach odbywających się po upływie roku od dnia ogłoszenia ustawy. Wójt może
postanowić o ich użyciu w wyborach odbywających się w terminach wcześniejszych.
3. Nowy art. 186 § 4 ustawy zmienianej w art. 1 wchodzi w życie po upływie czterech lat od dnia
ogłoszenia z tym, że jeżeli warunki techniczne umożliwiają instalację kamer w lokalach obwodowych
komisji wyborczych i transmisję z ich prac gmina może zainstalować kamerę (kamery) w lokalu
komisji wyborczej i uruchomić transmisję z prac komisji obwodowej w wyborach odbywających się
przed tym terminem.
4. Dostosowanie lokali obwodowych komisji wyborczych do wymogów określonych w
rozporządzeniu, o którym mowa w nowym art. 186 § 3 ustawy zmienianej w art. 1, powinno nastąpić
w ciągu trzech lat od daty ogłoszenia rozporządzenia.



















7

UZASADNIENIE

Podstawowe zmiany zaproponowane w projekcie ustawy wyrażone są w treści art. 1 i dotyczą zmian
w treści Kodeksu wyborczego. Zasady przeprowadzania wyborów regulują przepisy ustawy z dnia 5
stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy. W trakcie dotychczasowych wyborów ujawniły się problemy w
stosowaniu niektórych przepisów Kodeksu. Przejawiają się one przede wszystkim jako problemy ze
zrozumieniem zasad oddawania głosu przez wyborców, zwiększeniem liczby głosów nieważnych,
długotrwałością ustalania wyników głosowania i wyników wyborów i nie wdrożeniem procedur
przewidzianych w przypadku awari systemu informatycznego. Proponowane zmiany, w przekonaniu
wnioskodawców, powinny przyczynić się do zmniejszenia się liczby głosów nieważnych oraz ułatwić
wyborcom zrozumienie zasad głosowania. Aczkolwiek podstawą do formułowania proponowanych
zmian były doświadczenia związane z ostatnimi wyborami do organów jednostek samorządu
terytorialnego projektodawcy wyszli z założenia, że powinna być zachowana zasada jednolitości
procedur wyborczych. Tym samym niektóre propozycje zmian w sposobie głosowania i ustalania
wyników wyborów do organów samorządu terytorialnego powodowały proponowanie zmian w
sytuacjach podobnych występujących w czasie wyborów do innych organów władz publicznych.
W czasie ostatnich wyborów w opini wielu osób problemem dla sporej grupy wyborców było
zrozumienie zasad głosowania na karcie mającej postać broszury. W zmianie 1 proponuje się
ustawowe określenie sytuacji, w których dopuszczalne jest nadanie karcie do głosowania postaci
broszury. W takiej sytuacji na pierwszej stronie takiej karty powinny być zamieszczone informacje o
sposobie głosowania, warunku oddania głosu ważnego oraz powinien być zamieszczony spis treści
karty wskazujący na której stronie broszury wyborca może znaleźć listę kandydatów interesującego
go komitetu wyborczego.
W zmianie 2 proponujemy przyjęcie, że jeżeli wyborca zamiast znaku „x” wstawi w kratce inny znak
graficzny to głos taki jest ważny i oddany na wskazanego w ten sposób kandydata. Do tej pory
Państwowa Komisja Wyborcza w swoich wytycznych nakazywała traktować taki głos jako nieważny
(por. pkt 65 wytycznych PKW z dnia 29 września 2014r.). Rozwiązanie to powinno zmniejszyć liczbę
głosów nieważnych. Podobny skutek w ocenie wnioskodawców powinny przynieść zmiany oznaczone
numerami 14, 17, 19, 37, 38 i 42. Przepis tak zredagowany powinien zapobiegać zdarzającym się
przypadkom uznawania przez obwodowe komisje wyborcze za nieważne głosów, w których osoba
stawiająca znak „x” przekroczyła linie kratki.
W projekcie w zmianie 3 i 4 proponuje się określić, że urna do głosowania powinna mieć co najmniej
cztery boki przezroczyste. W przypadku, gdy wielkość urny nie gwarantuje pomieszczenia wszystkich
kart do głosowania w przypadku pełnej frekwencji w lokalu wyborczym powinny znajdować się
8