Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, sporządzonego w Brukseli dnia 21 marca 2014 r. oraz dnia 27 czerwca 2014 r.

Ukraina była w 2010 r. najważniejszym odbiorcą polskich inwestycji bezpośrednich
(FDI) w Europie Wschodniej. Struktura tych inwestycji jest bardzo zróżnicowana
i obejmuje zarówno sektor finansowy, jak też produkcyjny i usługowy. Wejście w życie
Układu o stowarzyszeniu może wpłynąć na zwiększenie polskich FDI na Ukrainie
z tytułu zbliżenia regulacji dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej oraz
zapewnienia większej ochrony kapitału zagranicznego.
Część handlowa Układu o stowarzyszeniu w mniejszym stopniu odnosi się do
współpracy energetycznej, dla której podstawą są porozumienia w ramach Wspólnoty
Energetycznej. Układ koncentruje się przede wszystkim na kwestiach obrotu energią
i surowcami energetycznymi (ustalanie cen, ceł, współpraca infrastrukturalna, tranzyt
i transport energii). Kluczowe są tu zapisy, wzmacniające ukraińskie zobowiązania do
niezakłóconego tranzytu surowców energetycznych na zachód Europy, a także regulacje
dotyczące skutecznych mechanizmów arbitrażowych w sytuacji, w której jedna ze stron
nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań. Układ o stowarzyszeniu zakłada
urynkowienie cen energii przez Ukrainę, jak również nowelizację ukraińskiego
ustawodawstwa regulującego tranzyt gazu. Zapis o bezpieczeństwie tranzytu ma
jednakże ograniczone konsekwencje, gdyż żadna ze Stron nie jest w stanie wpływać na
działania stron trzecich – dostawców surowców energetycznych.
Poza redukcją barier handlowych, Układ o stowarzyszeniu ma także skutkować
uregulowaniem kwestii własności intelektualnej, chroniąc towary opatentowane w Unii
Europejskiej. Zakłada także ochronę tzw. nazw geograficznych (GIs).
4) Skutki finansowe
Związanie się przez Rzeczpospolitą Polską Układem o stowarzyszeniu nie będzie
wiązało się z dodatkowymi obciążeniami finansowymi.
Obecnie relacje handlowe Unia Europejska-Ukraina opierają się przede wszystkim na
jednostronnych preferencjach handlowych Unii Europejskiej na rzecz Ukrainy
(tzw. GSP), przy braku preferencji dla Unii Europejskiej w dostępie do rynku Ukrainy
(brak DCFTA). Do momentu wejścia w życie Tytułu IV Układu o stowarzyszeniu
pt. „Handel i zagadnienia związane z handlem”, ale nie później niż do dnia 1 listopada
2014 r., od dnia 23 kwietnia 2014 r. obowiązuje rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 374/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie obniżenia
lub zniesienia ceł na towary pochodzące z Ukrainy (Dz. Urz. UE L 118, z 23.04.2014)
14
Jednocześnie wskutek efektu kreacji handlu należy liczyć się ze zwiększeniem
wpływów budżetowych z tytułu podatków.
5) Skutki społeczne
Migracje zarobkowe między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą są zjawiskiem
o stosunkowo dużej skali, jednak głównie jednostronnym, z dominacją napływu
obywateli Ukrainy do Polski. W związku z postanowieniami układu przewidującymi
możliwość utrzymania ograniczeń w zakresie przepływu pracowników (nie przewidują
one otwarcia rynku pracy dla pracowników z Ukrainy) w zasadzie nie istnieje
zagrożenie zwiększeniem napływu niepożądanych pracowników do Polski. Natomiast
liberalizacja w zakresie świadczenia usług związanych z obecnością osób fizycznych
dotyczy ograniczonego czasowo i okazjonalnego świadczenia usług i podlega różnym,
daleko idącym ograniczeniom.
4. Tryb związania się Układem przez Rzeczpospolitą Polską
Przyjęcie rozwiązań zawartych w Układzie przez Unię Europejską nastąpi w drodze
wyrażenia przez Radę Unii Europejskiej zgody na podpisanie i tymczasowe stosowanie
oraz na zawarcie Układu (w tym także w imieniu Europejskiej Wspólnoty Energii
Atomowej – Euratom), zgodnie z art. 217 w związku z art. 218 ust. 5, art. 218 ust. 6
lit. a) oraz art. 218 ust. 8 akapit drugi, a także art. 218 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu
Unii Europejskiej w związku z art. 37 i art. 31 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej.
Przyjęcie przez Unię Europejską decyzji w sprawie zawarcia Układu o stowarzyszeniu
oraz zawarcia art. 17 Układu będzie wymagać zgody Parlamentu Europejskiego na
mocy art. 218 ust. 6a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Ze względu na mieszany charakter Układu o stowarzyszeniu, wynikający z zakresu
kompetencji Unii Europejskiej, określonych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej oraz Traktacie o Unii Europejskiej, wejście w życie Układu
o stowarzyszeniu wymaga związania się nim przez Unię Europejską oraz wszystkie
państwa członkowskie, w tym Rzeczpospolitą Polską.
Układ, ustanawiając stowarzyszenie Ukrainy z Unią Europejską i jej państwami
członkowskimi, w tym z Rzecząpospolitą Polską, powołuje mechanizm współpracy
politycznej i handlowej między stronami. Mechanizm ten charakteryzuje się
wzajemnością praw i obowiązków oraz wspólnymi działaniami realizowanymi przez
15
powołane w tym celu organy według określonych procedur. Układ o stowarzyszeniu,
dotycząc współpracy politycznej i – w szerszym kontekście – uczestnictwa
Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej, podlega w związku z tym
ratyfikacji, za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 1 i 3
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
















05/09-kt
16