Rządowy projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii

• Kolektory słoneczne
Wzrost mocy zainstalowanej określono zgodnie z KPD, dla uproszczenia analizy
założono, iż liczba miejsc pracy na 1 MW mocy zainstalowanej (1 MW – 1429 m2) będzie
określona na stałym poziomie z 2011 r. – 3,4 osoby/MW (mimo że z doświadczeń innych
państw wynika, iż wraz z rozwojem rynku przedmiotowy wskaźnik ma tendencję
malejącą). Dodatkowo należy podkreślić, iż ww. wartość dotyczy zarówno miejsc pracy
bezpośrednio związanych z rozwojem instalacji OZE (wytwarzanie urządzeń, montaż,
itp.), jak również pośrednio (transport, itp.).
• Fotowoltaika
W związku z proponowanym systemem wsparcia OZE założono, iż rozwój technologii
fotowoltaicznej zostanie ograniczony jedynie do mikroinstalacji. Dla uproszczenia analizy
założono, iż liczba miejsc pracy na 1 MW mocy zainstalowanej będzie określona na
stałym poziomie z 2011 r. – 4,4 osoby/MW (mimo że z doświadczeń innych państw
wynika, iż wraz z rozwojem rynku przedmiotowy wskaźnik ma tendencję malejącą).
• Pompy ciepła
Wzrost mocy zainstalowanej określono zgodnie z KPD, dla uproszczenia analizy
założono, że liczba miejsc pracy na 1 MWth mocy zainstalowanej będzie określona na
stałym poziomie z 2010 r. – 5,8 osoby/MW (mimo że z doświadczeń innych państw
wynika, iż wraz z rozwojem rynku przedmiotowy wskaźnik ma tendencję malejącą).
Dodatkowo należy podkreślić, iż ww. wartość dotyczy zarówno miejsc pracy
bezpośrednio związanych z rozwojem instalacji OZE (wytwarzanie urządzeń, montaż,
itp.), jak również pośrednio (transport, itp.).
• Geotermia
Wzrost mocy zainstalowanej określono zgodnie z KPD, dla uproszczenia analizy
założono, że liczba miejsc pracy na ilość wytworzonej energii (ktoe) będzie określona na
stałym poziomie z 2010 r. – 20 osób/ktoe (mimo że z doświadczeń innych państw wynika,
iż wraz z rozwojem rynku przedmiotowy wskaźnik ma tendencję malejącą). Dodatkowo
należy podkreślić, iż ww. wartość dotyczy zarówno miejsc pracy bezpośrednio
związanych z rozwojem instalacji OZE (wytwarzanie urządzeń, montaż, obsługa, itp.), jak
również pośrednio (transport, itp.).
Na podstawie danych wskazanych w tabeli 3 oraz na rysunkach 1 i 2 można domniemywać, iż
w przypadku braku podjęcia działań legislacyjnych w obszarze mechanizmu wsparcia dla
OZE skumulowany wzrost zatrudnienia wyniósłby ponad 56 tys. w 2020 r.
97

Niemniej, biorąc pod uwagę proponowane zmiany w zakresie mechanizmu wsparcia dla
energii elektrycznej z OZE, skutkujące koniecznością szukania optymalizacji kosztowej przez
podmioty działające w szeroko rozumianej branży OZE, resort gospodarki szacuje, iż wzrost
zatrudnienia będzie niższy o 3–7% od wskazanego powyżej scenariusza bazowego, co
oznacza około 1700–4000 etatów. Wskazana skala mniejszego wzrostu zatrudnienia
uwzględnia fakt, że optymalizacja kosztowa (nowy system wsparcia) odnosić się będzie
jedynie do sektora związanego z energią elektryczną z OZE, co oznacza, iż nie obejmie ona
sektora ciepła. Ponadto uwzględniono również konieczność przepływu części etatów
bezpośrednio związanych z realizacją inwestycji w instalacje odnawialnych źródeł energii do
kwestii związanych z obsługą nowego systemu aukcyjnego (przygotowywanie przetargów
oraz uczestnictwo w nich – zarówno po stronie administracji, jak również przedsiębiorców).
Rozwój odnawialnych źródeł energii może mieć wpływ na zatrudnienie w sektorze górnictwa,
w związku ze zwiększającą się produkcją energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
Należy przy tym zauważyć, iż wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, przy
jednoczesnym rosnącym zapotrzebowaniu na energię, nie musi oznaczać redukcji
zatrudnienia w sektorach związanych z wytwarzaniem energii w oparciu o paliwa kopalne.
Niemniej jednak, z uwagi na fakt, iż Ministerstwo Gospodarki nie przewiduje zwiększenia
produkcji energii ze źródeł odnawialnych w nowym systemie wsparcia w odniesieniu do
obecnie obowiązującego mechanizmu, nie przewiduje się również zmian w przedmiotowym
obszarze w porównaniu do scenariusza bazowego.
Należy zauważyć, iż rozwój odnawialnych źródeł energii powinien przyczynić się do
przesunięcia miejsc pracy z sektorów tradycyjnych, np. górnictwo, do sektorów o wysokim
stopniu innowacyjności, np. produkcja urządzeń na potrzeby energetyki odnawialnej.
W dłuższej perspektywie czasowej będzie to miało istotne znaczenie dla rozwoju gospodarki
opartej na wiedzy.
Omawiana zmiana struktury zatrudnienia (przesunięcie zasobów z dużych przedsiębiorstw
z jednej gałęzi gospodarki – górnictwo – do mniejszych, działających w różnych sektorach
gospodarki, np. finansowym, wytwórczym, rolnym, usługowym) pozwoli na zwiększenie
elastyczności rynku pracy. Brak przedmiotowej zmiany oznaczałby, iż w sytuacji
ewentualnego kryzysu w górnictwie zdecydowanie większa część zatrudnionych byłaby
zagrożona utratą pracy.
98

Należy podkreślić, iż wprowadzone nowe zasady wsparcia energii elektrycznej z OZE
przyczynią się do efektywnego wykorzystania zasobów (w tym również osobowych), co
pozytywnie wpłynie na wzrost wydajności pracy w Polsce.

c) konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw
Dynamiczny rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii przyczyni się do rozwoju
rodzimych przedsiębiorstw dostarczających urządzenia na potrzeby energetyki odnawialnej.
Powyższe może mieć istotny wpływ na zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki,
biorąc pod uwagę fakt, iż przedmiotowy sektor gospodarki opiera się na dostarczaniu
innowacyjnych produktów (np. urządzenia OZE).
Z uwagi na duży rynek wewnętrzny, Polska może zwiększyć swoją atrakcyjność, jako miejsce
lokowania inwestycji zagranicznych (zarówno związanych z wytwarzaniem urządzeń OZE,
jak również badaniami i rozwojem).
Przeniesienie części bazy wytwórczej do Polski powinno również pozytywnie wpłynąć na
zwiększenie eksportu przedmiotowych urządzeń, co przyczyni się do poprawy bilansu
płatniczego Polski.
Rozwój
instalacji wykorzystujących biomasę spowoduje znaczące zwiększenie
zapotrzebowania na przedmiotowe paliwo, w tym na tzw. biomasę leśną, co może skutkować
wzrostem cen drewna, z wyjątkiem drewna pełnowartościowego. Powyższe przyczyni się do
zwiększenia konkurencji między podmiotami z różnych sektorów gospodarki o przedmiotowy
surowiec. Wyższa cena surowca może być czynnikiem sprzyjającym wprowadzaniu nowych,
bardziej efektywnych technologii pozwalających na zwiększenie wydajności surowcowej
zarówno poszczególnych przedsiębiorstw, jak i całego sektora drzewnego.
Zwiększone zapotrzebowanie na biomasę będzie miało również pozytywny wpływ na
bardziej efektywne wykorzystanie biomasy stanowiącej pozostałości lub odpady z produkcji
rolnej (np. słoma, odchody zwierzęce, itp.) oraz przemysłu przetwarzającego produkty rolne
(np. tłuszcze odpadowe, wysłodki, itp.) jak również odpadów biodegradowalnych
(np. biodegradowalne odpady komunalne, itp.). Powyższe skutkować również będzie
podniesieniem rentowności przedsiębiorstw wytwarzających przedmiotową biomasę dzięki
możliwości jej sprzedaży przedsiębiorstwom energetycznym. Obniżenie kosztów
funkcjonowania ww. wytwórców biomasy powinno pozytywnie wpłynąć na wzrost
konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na rynku międzynarodowym.
99

Zaproponowane w projekcie ustawy rozwiązania mogą również spowodować znaczący
rozwój przedsiębiorstw zajmujących się budową lub przebudową instalacji odnawialnych
źródeł energii, przedsiębiorstw zajmujących się finansowaniem inwestycji w odnawialne
źródła energii, przedsiębiorstw zajmujących się transportem (przede wszystkim związanych
z transportem biomasy), jak również przedsiębiorstw z sektora ubezpieczeń dostarczających
usług właścicielom instalacji OZE.
Ustawa zawiera także szereg rozwiązań mających na celu ułatwienie prowadzenia
działalności polegającej na wytwarzaniu energii w ramach mikro- i małych instalacji OZE.
Proponowane przepisy prawne zwalniają wytwórców energii elektrycznej z mikro- i małych
instalacji OZE z obowiązku uzyskania koncesji. W przypadku mikroinstalacji projekt ustawy
OZE przewiduje kontynuację obowiązujących rozwiązań zawartych w ustawie – Prawo
energetyczne, tj. zwolnienie osób fizycznych wytwarzających energię elektryczną
w mikroinstalcji OZE z obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej oraz zwolnienie
wszystkich wytwórców energii elektrycznej w mikroinstalacji OZE z obowiązku uzyskiwania
koncesji. W przypadku małych instalacji OZE projekt ustawy OZE zwalnia wytwórców
z obowiązku uzyskania koncesji i wprowadza łagodniejszą formę działalności regulowanej
tj. obowiązek rejestrowy. Rejestr wytwórców energii elektrycznej w małych instalacjach
przyczyni się do znaczącego usprawnienia procesu przygotowań do rozpoczęcia działalności
gospodarczej w tym zakresie. Rejestr ten będzie prowadzony przez Prezesa URE.

d) sytuację i rozwój regionalny
Zwiększone zapotrzebowanie na biomasę pozytywnie wpłynie na rozwój obszarów wiejskich,
posiadających zdolności zwiększenia produkcji przedmiotowego paliwa (możliwości
wykorzystania odłogów i ugorów). Należy przy tym zauważyć, iż do odłogów zalicza się
powierzchnie gruntów ornych niedające plonów, które co najmniej przez dwa lata nie były
uprawiane, a także grunty orne, które decyzją właściwego organu przeznaczono do zalesienia,
ale nie zostały jeszcze zalesione. Do ugorów należy zaliczyć grunty orne, które w danym roku
do 20 maja nie były pod zasiewami, również te grunty, które są przygotowywane do uprawy,
ale będą obsiane dopiero jesienią i dadzą plon w roku następnym. Od 2007 r. grunty
ugorowane oraz powierzchnia odłogów, jeśli nie przewiduje się jej powrotu do użytkowania
rolniczego, są zaliczane do pozostałych gruntów.
Według Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2002 r. odłogowano
i ugorowano łącznie 2,3 mln ha gruntów ornych, co stanowiło 17,6% ich ogólnej powierzchni.
W 2004 r. zmniejszono areał odłogów i ugorów do 1,3 mln ha, co w znacznym stopniu
100

związane było z realizacją w Polsce Wspólnej Polityki Rolnej UE. Uzyskanie dopłat
bezpośrednich, uwarunkowane utrzymaniem ziemi w kulturze rolniczej oraz możliwość
uzyskania środków z funduszy strukturalnych na rozwój gospodarstw sprzyja poprawie
i racjonalizacji gospodarki rolnej. W 2008 r. powierzchnia odłogów i ugorów wyniosła już
tylko 491,5 tys. ha, czyli prawie pięciokrotnie mniej niż w 2002 r. Poniższa tabela 4
opracowana na podstawie danych GUS zawiera informacje dotyczące powierzchni odłogów
i ugorów.
Tabela 4. Powierzchnia odłogów i ugorów
Lata
2005
2006
2007
2008
Powierzchnia odłogów
1028,6
984,0
440,9
491,5
i ugorów (tys. ha)
w % powierzchni
8,4
7,9
3,5
3,1
gruntów ornych
Źródło: Dane GUS

Należy zauważyć, iż w Polsce na jednego mieszkańca przypada około 0,41 ha użytków
rolnych, a w UE-15 wartość ta wynosi zaledwie 0,19 ha. Stąd też Polska była i jest
postrzegana jako kraj, który może mieć bardzo znaczący udział w produkcji biomasy na cele
energetyczne w UE. Według szacunków polski potencjał do uprawy roślin energetycznych
wynosi od 1,0 do 4,3 mln ha do 2020 r.)
Z analiz wykonanych w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowym
Instytucie Badawczym (IUNG PIB) wynika, że bez szkody dla produkcji żywności rolnictwo
polskie może przeznaczyć do 2020 r. 0,6 mln ha pod produkcję zbóż na bioetanol, 0,4 mln ha
pod produkcję rzepaku na biodiesel oraz ok. 1 mln ha pod produkcję biomasy dla potrzeb
energetyki zawodowej. IUNG PIB wykonało analizy z użyciem Systemu Informacji
Geograficznej, które wykazały, że jeśli założyć, iż rośliny na biopaliwa stałe powinny być
uprawiane poza obszarami chronionymi i górskimi, w rejonach o rocznej sumie opadów
większej niż 550 mm i na glebach mniej przydatnych o poziomie zalegania wód gruntowych
do 2 m, to rolnictwo polskie mogłoby przeznaczyć na ten cel potencjalnie około 1 mln ha
gleb.
Polska ze względu na warunki glebowe oraz klimatyczne (zwłaszcza stosunkowo małe opady
i ograniczone zasoby wód gruntowych) nie może być zaliczona do krajów o warunkach
bardzo sprzyjających produkcji roślin na cele energetyczne. W dodatku mamy zaledwie około

4) Faber A., Potencjał i konsekwencje rolnej produkcji biomasy dla energetyki, Płońsk 2008 za: Gańko E.,
Dostępne grunty oraz odpowiadający im potencjał produkcji upraw energetycznych w perspektywie 2020.
Pamiętnik Puławski, 2008.
101