Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych

Druk nr 2538


Warszawa, 7 maja 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o podatkach

i opłatach lokalnych.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Ryszarda Kalisza.



(-) Piotr Paweł Bauć; (-) Robert Biedroń; (-) Jan Cedzyński; (-) Piotr
Chmielowski; (-) Eugeniusz Czykwin; (-) Marek Domaracki; (-) Łukasz
Gibała; (-) Artur Górczyński; (-) Ryszard Kalisz; (-) Henryk Kmiecik;
(-) Cezary Olejniczak; (-) Michał Tomasz Pacholski; (-) Zofia Popiołek;
(-) Andrzej Rozenek; (-) Paweł Sajak; (-) Stanisław Wziątek; (-) Piotr
Zgorzelski.
Projekt


ustawa z dnia … roku

o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych

Art 1. W ustawie z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010
r. Nr 95, poz. 613, Nr 96, poz. 620, Nr 225, poz. 1461, Nr 226, poz. 1475, z 2011 r. Nr 102,
poz. 584, Nr 112, poz. 654, Nr 171, poz. 1016, Nr 232, poz. 1378.) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 1 uchyla się pkt 4;
2) uchyla się art. 15;
3) uchyla się art. 16;
4) w art. 19 w pkt 1 uchyla się lit. a.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.















U Z A S A D N I E N I E
1.
Cele projektu.
Celem niniejszego projektu ustawy jest dostosowanie systemu podatków i opłat
lokalnych do standardów konstytucyjnych. Celem niniejszego projektu ustawy jest
również zwiększenie konkurencyjności oraz szans drobnych przedsiębiorców i
sprzedawców na rynku, aktywizacja, w szczególności, mikroprzedsiębiorców i małych
przedsiębiorców, a także zmiana systemu podatków i opłat lokalnych, celem
dostosowania go do mechanizmów społecznej gospodarki rynkowej.

2.
Różnica pomiędzy dotychczasowym, a projektowanym stanem prawnym.
Przedmiotowy zakres ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach
lokalnych, zgodnie z art. 1 pkt 4, obejmuje między inni opłaty targowe. Dotychczasowy
stan prawny zakłada, zgodnie z art. 15 ustawy o podatkach i opłatach, iż opłatę targową
pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie
mających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach. Wyłączeniu
spod powyższej regulacji podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub w ich
częściach. Przepis ten zawiera także definicję zwrotu ,,targowisko”, gdzie za targowiska
uważa się wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż oraz stanowi, iż opłatę
targową pobiera się niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych przepisach za
korzystanie z urządzeń targowych oraz za inne usługi świadczone przez prowadzącego
targowisko. Artykuł 16 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych czyni zwolnienie z
opłaty targowej na rzecz osób, które są podatnikami podatku od nieruchomości w
związku z przedmiotami opodatkowania położonymi na targowiskach. Artykuł 19 pkt 1
lit. a określa, iż przyjęta w drodze uchwały przez radę gminy stawka opłaty targowej nie
może przekroczyć dziennie określonej kwoty.
Niniejszy projekt uchyla powyższe przepisy ustawy, tym samym zakłada usunięcie
z polskiego porządku prawnego opłaty lokalnej w postaci opłaty targowej.

3.
Rzeczywisty stan w dziedzinie stanowiącej przedmiot regulacji oraz
przewidywane skutki prawne, gospodarcze i społeczne projektu.
Istota opłaty targowej, jako podatku lokalnego, polega na wprowadzeniu na rzecz
samorządu terytorialnego uprawnienia do pobierania daniny od osób dokonujących
sprzedaży na targowiskach. Opłata targowa po raz pierwszy w powojennej Polce została
wprowadzona ustawą z dnia 26 lutego 1951 r. o podatkach terenowych, gdzie określono ją
mianem , podatku targowego”, a następnie zastąpiona dekretem z dnia 20 maja 1955 r. o
niektórych podatkach i opłatach terenowych, wtedy też uzyskała miano ,,opłaty”. Dalsze
zmiany, to jest ustawa z dnia 19 grudnia 1975 r. o niektórych podatkach i opłatach
terenowych, ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawa
z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych doprowadziły do
ukształtowania daniny w jej obecnej postaci. Historycznym uzasadnieniem opłaty jest
fakt, iż w przeszłości targowiska położone były na nieruchomościach należących do
Skarbu Państwa, lub samorządu terytorialnego (ich instytucjonalnych emanacji), przez co
opłata targowa stanowiła rodzaj ekwiwalentu za udostępnienie kupcom przestrzeni
handlowej, w sytuacji, gdy mniejsze znaczenie miał czynsz dzierżawny. Miała ona także
wyraz sankcji – mając na uwadze założenia idei komunistycznej gospodarki wymierzona
była w tzw. ,,drobnych prywaciarzy” oraz kupców, stanowiąc instrument utrudniający
działalność kupiecką, zniechęcający do drobnego handlu, będącego jednym z pierwotnych
przejawów gospodarki kapitalistycznej. Obecny stan faktyczny, z racji na przemianę
ustrojową, a co za tym idzie rozwój prawa cywilnego, prywatyzację nieruchomości,
liberalizację metod kontroli koncentracji gruntów oraz rozwój rynku nieruchomości, uległ
daleko idącym przemianom. Nie istnieje racjonalne uzasadnienie pobierania opłaty
targowej od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających
osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach. Obecny stan prawny jest
wyrazem zaniechania legislacyjnego- opłata targowa w obecnej postaci stanowi archaizm.
Opłata, zgodnie z poglądami wyrażonymi w piśmiennictwie z zakresu prawa
podatkowego, łączy się ze świadczeniem ze strony organów władzy i administracji
publicznej. Opłata targowa nie ma jednak charakteru ekwiwalentnego, co wynika z
aktualnego stanu prawnego, analizowanego przez doktrynę oraz orzecznictwo. W
wyroku TK z dnia 8.XII.2009 roku (K 7/08), dokonano analizy cechy wzajemności opłaty
targowej: ,,Opłata targowa, uregulowana w art. 15 i art. 16 ustawy, z istoty swej pozostaje nadal
opłatą, którą należy uiszczać gminom za możliwość dokonywania sprzedaży na jej terenie.
Ponieważ jednak targowiskiem jest każde miejsce, w którym dokonywana jest sprzedaż, niezależnie
od tego, czy jest ono specjalnie do tego celu przeznaczone, czy też nie, a także z uwagi na to, że
obowiązek opłaty targowej istnieje niezależnie od tego, czy teren targowiska jest własnością
komunalną, czy prywatną - powstają problemy ze wskazaniem świadczenia wzajemnego ze
strony gminy, dokonywanego w zamian za uiszczanie opłaty. Opłata ta ma więc pewne
cechy podatku”. Odosobniony pogląd wyrażony w wyroku NSA we Wrocławiu z
16.XII.1994 roku (SA/Wr 1836/94) nie może być argumentem petryfikującym aktualny
stan prawny. W istocie opłata targowa nie stanowi ,,opłaty” lecz ,,quasi-podatek”, co w
kontekście osób dokonujących sprzedaży na targowiskach i całego systemu opłaty
targowej pozbawia ją racjonalności i celu istnienia.
Rzeczywisty stan w zakresie opłat i podatków lokalnych w kontekście sytuacji osób
dokonujących sprzedaży na targowiskach przewiduje, iż niezależnie od charakteru
gruntu, na którym mieści się targowisko, to jest należącego do osób prywatnych, czy
samorządu lokalnego lub Skarbu Państwa, kupcy zobowiązani są do uiszczenia opłaty
targowej. Faktycznie, kupcy sprzedający na targowiskach obciążeni są poczwórnymi
kosztami. Oprócz opłaty targowej uiszczają czynsz związany z umową cywilnoprawną
między nimi, a właścicielem nieruchomości, zawierający w sobie opłatę eksploatacyjną,
przeznaczoną na utrzymanie i unowocześnienie targowiska oraz czynsz sensu stricte. Z
racji na fakt, iż właściciele nieruchomości obciążeni są podatkiem od nieruchomości,
praktyką jest, iż wliczają w czynsz należność z owego podatku – tym samym rzeczywisty
ciężar daniny ponoszą kupcy. Sprzedający na targowiskach są również płatnikami innych
podatków wynikających z charakteru prowadzonej działalności. Projekt zakłada usunięcie
z polskiego porządku prawnego opłaty lokalnej w postaci opłaty targowej. Tym samym,
urzeczywistniając zasadę społecznej gospodarki wolnorynkowej ukonstytuowaną w art.
20 Konstytucji Rzeczpospolitej, której jednym z filarów jest działalność gospodarcza,
dokona się racjonalizacja obciążeń podatników. Wspomniana racjonalizacja obciążeń
daninami publicznymi wynika również z zasady państwa prawa z art. 2 Konstytucji
Rzeczpospolitej. W wyroku TK z 17.I.2001 roku (K 5/00), Trybunał Konstytucyjny
wypowiedział się co do istoty i sensu istnienia zwolnień podatkowych: , W zgodzie z
konstytucją pozostaje też zwolnienie niektórych podmiotów i usług przez nie świadczonych z
obowiązku podatkowego. Wiadomo, że ulgi i zwolnienia podatkowe służą ustawodawcy jako jeden z
instrumentów stymulowania procesów ekonomicznych i gospodarczych”. Owo zwolnienie należy
także odnieść do derogacji normy prawnej poprzez proces legislacyjny, w szczególności,
gdy, tak jak w przypadku opłaty targowej, podatek stanowi nieadekwatne obciążenie
obywateli, wprowadzając dysproporcje, pomiędzy osobami handlującymi na
targowiskach, a osobami zwolnionymi z obowiązku uiszczania opłaty targowej, podczas,
gdy występuje brak rozsądnych kryteriów takiego rozróżnienia.
Instytucja opłaty targowej, abstrahując od archaicznego charakteru, nie licuje
również z realiami rynkowymi i współczesną rzeczywistością gospodarczą. Fakt, iż opłata
targowa pobierana jest od sprzedawców sezonowych zauważył przedstawiciel Ministra
Finansów podczas posiedzenia Sejmowych Komisji Finansów Publicznych oraz
Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w dniu 3 marca 2011 roku. Maksymalne
stawki opłaty targowej określane są przez Ministra Finansów w obwieszczeniu w sprawie
górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych. Należy zauważyć, iż
następuje rokroczny wzrost górnych granic stawki omawianej opłaty. W 2011 roku
wynosiła ona 699,27 zł, w 2012 roku 728,64 zł, w 2013 roku 757, 79 zł, a maksymalną
stawkę na 2014 rok obliczono na 764, 62 zł. Jednocześnie w tzw. , handlu kupieckim”,