Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Moskwie dnia 14 grudnia 2011r.

Druk nr 199

Warszawa, 10 lutego 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-9-12


Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowna Pani Marszałek
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o ratyfikacji Umowy między Rządem
Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem
Federacji Rosyjskiej o zasadach małego
ruchu granicznego, podpisanej

w Moskwie dnia 14 grudnia 2011r..

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister Spraw
Zagranicznych oraz Minister Spraw Wewnętrznych.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk

Projekt


U S T A W A
z dnia

o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem
Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Moskwie
dnia 14 grudnia 2011 r.



Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem
Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Moskwie dnia
14 grudnia 2011 r.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 dni od dnia ogłoszenia.
02/02-kt
UZASADNIENIE

1. Potrzeba i cel zawarcia Umowy
Podstawowym celem zawarcia Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej
a Rządem Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego jest
wprowadzenie ułatwień w przekraczaniu granicy polsko-rosyjskiej przez
mieszkańców strefy przygranicznej. Skutkiem powyższego ma być ułatwienie
i intensyfikacja kontaktów międzyludzkich, wymiany gospodarczej, turystycznej
oraz kulturalnej między Obwodem Kaliningradzkim a głównymi ośrodkami
północnej Polski. Zawarcie Umowy przyczyni się również do rozwoju partnerstwa
strategicznego między Unią Europejską a Federacją Rosyjską, zgodnie
z priorytetowymi celami określonymi w planie działania dotyczącym wspólnej
przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w zakresie współpracy
transgranicznej.
Państwa członkowskie Unii Europejskiej upoważnione są do zawierania umów
o małym ruchu granicznym (MRG) z sąsiadującymi państwami trzecimi, na
podstawie rozporządzenia (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającego przepisy dotyczące małego ruchu
granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich
i zmieniającego postanowienia Konwencji z Schengen.
W dniu 25 października 2007 r. Minister Spraw Zagranicznych oraz Minister Spraw
Wewnętrznych i Administracji zatwierdzili Założenia do umów z Białorusią,
Federacją Rosyjską i Ukrainą o małym ruchu granicznym. W oparciu o te założenia
przygotowano projekt umowy polsko-rosyjskiej i instrukcję negocjacyjną,
zatwierdzoną przez Prezesa Rady Ministrów w dniu 3 lipca 2008 r. Została ona
zmieniona instrukcją negocjacyjną z dnia 19 sierpnia 2010 r., w której określono, że
„przyjęte postanowienia Umowy muszą być oparte o postanowienia rozporządzenia
(WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r.
ustanawiającego przepisy dotyczące małego ruchu granicznego (…)”. Poprzednia
instrukcja stanowiła, że „postanowienia Umowy muszą być zgodne
z postanowieniami rozporządzenia”. Wprowadzona zmiana umożliwiła prowadzenie
negocjacji równolegle z podejmowanymi przez Polskę działaniami na
rzecz nowelizacji cyt. rozporządzenia, w celu zwiększenia elastyczności w zakresie
wyznaczania strefy przygranicznej.
Położenie Obwodu Kaliningradzkiego jest wyjątkowe. Stosunkowo niewielki obszar
otoczony jest ze wszystkich stron dwoma państwami członkowskimi, stanowiąc
jedyną enklawę w UE. Kształt obwodu i rozmieszczenie populacji sprawiają, że
stosowanie standardowych zasad dotyczących definicji strefy przygranicznej
spowodowałoby sztuczny podział enklawy, której tylko niektórzy mieszkańcy
korzystaliby z ułatwień w ramach małego ruchu granicznego, podczas gdy
większość, w tym mieszkańcy miasta Kaliningrad, nie miałaby takiej możliwości.
Byłoby to sprzeczne z ideą rozporządzenia, które przewiduje możliwość
wyjątkowego rozszerzenia strefy przygranicznej w celu zapobieżenia sztucznemu
dzieleniu społeczności.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, które
podjęły wspólne działania mające na celu zmianę rozporządzenia nr 1931/2006,
dążyły nie tylko do stworzenia wyjątku dla Obwodu Królewieckiego, ale również
do maksymalnego poszerzenia strefy MRG po polskiej stronie. Przy wyznaczaniu
zasięgu rozszerzonej strefy, brano pod uwagę następujące kryteria:
 równoważność (w przybliżeniu) strefy przygranicznej po polskiej stronie
w stosunku do obszaru Obwodu Królewieckiego, który ma być objęty w całości
przywilejem MRG,
 funkcjonalność, tak pod względem infrastruktury połączeń drogowych
i kolejowych, jak również w aspekcie obejmowania kluczowych ośrodków
administracyjnych (np. Olsztyn) i obszarów turystycznych, budzących
zainteresowanie przyjazdowe,
 włączenie Gdańska (Trójmiasta), bowiem znajduje się tam jedyny w regionie
urząd konsularny Federacji Rosyjskiej, który byłby głównym ośrodkiem
realizującym postanowienia Umowy po stronie rosyjskiej,
 zgodność proponowanych zmian z celami określonymi w rozporządzeniu
nr 1931/2006.

2
Na wstępnym etapie formułowania polskiego stanowiska, brano pod uwagę wariant
maksymalny, tj. objęcie MRG po polskiej stronie dwóch całych województw:
pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Wyjściowe stanowisko negocjacyjne Polski
musiało jednak ulec zmianie podczas rokowań, w wyniku których, w końcowym
efekcie, Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły w dniu
13 grudnia 2011 r. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
nr 1342/2011 w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 1931/2006 w odniesieniu
do włączenia obwodu kaliningradzkiego i niektórych powiatów polskich do obszaru
uznawanego za strefę przygraniczną. (Rozporządzenie opublikowane zostało
w Dz. Urz. UE L 347 z dnia 30 grudnia 2011 r.). Stwierdzono w nim, że „za strefę
przygraniczną uznawane są:
1. Obwód
Kaliningradzki;
2. Polskie jednostki administracyjne (powiaty) województwa pomorskiego: pucki,
m. Gdynia, m. Sopot, m. Gdańsk, gdański, nowodworski, malborski;
3. Polskie jednostki administracyjne (powiaty) województwa warmińsko-
-mazurskiego: m. Elbląg, elbląski, braniewski, lidzbarski, bartoszycki,
m. Olsztyn, olsztyński, kętrzyński, mrągowski, węgorzewski, giżycki,
gołdapski, olecki.”.
Zastosowanie powyższego spowoduje, że obszar MRG po stronie polskiej
obejmować będzie 16 525,73 km2 w stosunku do obszaru 15 100,00 km2 po stronie
rosyjskiej.

2. Różnice między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
Tekst Umowy uzgodniony został w wyniku czterech rund negocjacji
przeprowadzonych 21 i 22 lipca 2008 r., 19 i 20 listopada 2009 r.,
24 sierpnia 2010 r. i 22 marca 2011 r. w Warszawie i Moskwie.
Postanowienia Umowy określają zasady małego ruchu granicznego między
Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską, w tym warunki przekraczania granicy
w ramach MRG, zasady i czas pobytu w strefie przygranicznej, tryb

i warunki wydawania zezwoleń na przekraczanie granicy w ramach MRG,
3