Senacki projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw

 
Druk nr 1844 
 
 
Warszawa, 3 października 2013 r. 
SEJM  
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
Marszałek Senatu 
 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
Szanowna Pani Marszałek 
 
Zgodnie z  art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia  
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek podjętą przez Senat na 
40.  posiedzeniu w dniu 3 października 2013 r. uchwałę w sprawie  wniesienia do 
Sejmu projektu ustawy 
 
 -  zmieniającej  ustawę  o  zmianie  ustawy 
o finansach publicznych oraz 
niektórych innych ustaw wraz z projektem tej 
ustawy. 
 
Projekt  ustawy  stanowi  wykonanie  obowiązku  dostosowania  systemu 
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.  
Jednocześnie  pragnę  poinformować,  że  Senat  upoważnił  senatora 
Wojciecha Skurkiewicza do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym 
projektem. 
 
Z poważaniem 
 
(-) Bogdan Borusewicz 
 
U C H WA Ł A  
S E N A T U   R Z E C Z Y P O S P O L I T E J   P O L S K I E J  
z dnia 3 października 2013 r. 
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy 
o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw 
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 
1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy zmieniającej ustawę 
o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. 
Jednocześnie upoważnia senatora Wojciecha Skurkiewicza do reprezentowania Senatu 
w pracach nad projektem. 
 
 
 
MARSZAŁEK SENATU 
 
 
 
Bogdan BORUSEWICZ 
projekt 
U S T A W A  
z dnia 
zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych 
ustaw 
Art. 1. W ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych 
oraz niektórych innych ustaw  (Dz.  U.  Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 291, poz. 1707 oraz 
z 2012 r. poz. 1285) po art. 28 dodaje się art. 28a w brzmieniu: 
„Art. 28a. 1. Emeryt, który  przed  dniem  1  stycznia  2011  r.  nabył  prawo  do 
emerytury  i  zrealizował  je  w  okresie  od  dnia  8 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 
2010 r. i które zostało zawieszone z dniem 1 października 2011 r. na podstawie art. 28 
w związku  z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach 
z Funduszu  Ubezpieczeń  Społecznych  (Dz. U. z 2009 r.  Nr 153,  poz.  1227,  z  późn. 
zm.)), może do dnia 31 grudnia 2014 r. złożyć wniosek o wypłatę świadczeń za okres, 
w czasie którego prawo do emerytury było zawieszone. 
2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca emerytom, o których mowa w ust. 1, 
emerytury za okres, w czasie którego prawo do  emerytury  było  zawieszone, 
z pominięciem  tych  świadczeń,  które  wypłacono  na  podstawie  dotychczasowych 
przepisów. 
3.  Zakład  Ubezpieczeń  Społecznych  jest  obowiązany  do  wypłaty  odsetek  od 
świadczenia, o którym mowa w ust. 2, w wysokości odsetek ustawowych określonych 
przepisami prawa cywilnego.”. 
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. 
                                                 
1)  Zmiany  tekstu  jednolitego  wymienionej  ustawy  zostały  ogłoszone  w  Dz.  U.  z  2010  r.  Nr  40,  poz.  224, 
Nr   134, poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, 
Nr 149, poz. 887, Nr  168, poz. 1001, Nr 187, poz. 1112 i Nr 205, poz. 1203 oraz z 2012 r. poz. 118, 251, 
637, 664 i 1548 oraz z 2013 r. poz. 240, 786, 960, 983 i 1036. 
U Z A S A D N I E N I E  
1. Cel projektowanej ustawy 
Celem projektu jest dostosowanie  systemu  prawa  do  wyroku  Trybunału 
Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. (sygn. akt K 2/12) dotyczącego ustawy z dnia 16 
grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw 
(Dz. U. Nr 257, poz. 1726, ze zm.). Jego sentencja  została  ogłoszona  22  listopada  2012  r. 
w Dz. U. poz. 1285, a pełny tekst, wraz z uzasadnieniem, w OTK ZU Nr 10A, poz. 121. 
Projekt przewiduje zwrot  emerytom  świadczeń,  do  których  prawo  zostało  im  - 
w związku z nierozwiązaniem stosunku pracy - zawieszone od dnia 1 października 2011 r., na 
podstawie niekonstytucyjnego, jak orzekł TK, przepisu. 
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego 
2.1. TK orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach 
publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodanym przez art. 6 
pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które 
nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku 
pracy - jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez 
nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji. 
2.2.  Ustawą  z  16  grudnia 2010 r. wprowadzono do ustawy o emeryturach i rentach 
z FUS  obowiązującą  już  kiedyś  regułę,  iż  prawo  do  emerytury  ulega  zawieszeniu  bez 
względu  na  wysokość  przychodu  uzyskiwanego  przez  emeryta  z  tytułu  zatrudnienia 
kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania  stosunku  pracy  z  pracodawcą,  na  rzecz 
którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w 
decyzji  organu  rentowego  (art.  103a).  Jednocześnie  przepis  przejściowy  w  ustawie 
zmieniającej, dodającej ów art. 103a, przewidywał, że do emerytur przyznanych przed dniem 
wejścia  w  życie  niniejszej  ustawy  przepisy  ustawy  o  emeryturach  i  rentach  z  FUS,  w 
brzmieniu  nadanym  nowelizującą  ustawą,  stosuje  się,  poczynając  od  dnia  1  października 
2011  r.  (art.  28).  Oznaczało  to,  że  osoby,  które  przed  1  stycznia  2011  r.  nabyły  prawo  do 
emerytury  i  z  niego  korzystały,  a  jednocześnie  były  nadal  zatrudnione  bez  uprzedniego 
rozwiązania  stosunku  pracy  z  pracodawcą,  na  rzecz  którego  wykonywały  ją  bezpośrednio 
– 2 – 
przed dniem nabycia prawa do emerytury,  musiały  rozwiązać  stosunek  pracy,  ponieważ  w 
przeciwnym razie, ich prawo do emerytury byłoby od 1 października 2011 r. zawieszone. 
2.3.  Prawo  do  emerytury  powstaje  z  mocy  prawa  po  spełnieniu  się  warunków 
określonych  w  ustawie.  Warunkami  tymi  są  na  ogół  wiek  i  staż  pracy.  Realizacja  tego 
uprawnienia  następuje  po  zajściu  określonego  zdarzenia,  zwanego  ryzykiem  emerytalnym, 
określonego przez ustawodawcę. Ustawodawca  może zastosować jeden  z dwóch sposobów 
określenia treści tego ryzyka. Pierwszy, może to być osiągnięcie określonego wieku, zwanego 
wiekiem emerytalnym albo prawo do zaprzestania pracy po osiągnięciu określonego wieku 
emerytalnego.  Emerytura  jest  tu  wypłacana  po  dożyciu  określonego  wieku,  niezależnie  od 
dalszego  zatrudnienia.  Drugi,  emeryturę  można  przyznać  nie  z  tytułu  dożycia  określonego 
wieku,  lecz  w  przypadku  zrealizowania  prawa  do  odejścia  z  rynku  pracy  po  osiągnięciu 
określonego wieku. Tutaj nie wystarczy samo osiągnięcie wieku (lub stażu). W konsekwencji, 
w tym modelu, ryzyko emerytalne przestaje  zachodzić,  jeśli  emeryt  znów  zostanie 
zatrudniony.  Od  1  stycznia  2011  r.  obowiązuje  rozwiązanie,  zgodnie  z  którym  realizacja 
prawa do emerytury (w rozumieniu wypłaty świadczenia), może nastąpić dopiero po odejściu 
ubezpieczonego  z  rynku  pracy.  Treścią  ryzyka  emerytalnego  jest  tu  prawo  do  zaprzestania 
pracy  po  osiągnięciu  wieku  emerytalnego,  a  wyrazem  zajścia  tego  ryzyka  jest  rozwiązanie 
stosunku  pracy  przez  ubezpieczonego  z  pracodawcą,  na  rzecz  którego  wykonywał  pracę 
bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. 
Choć art. 103a znajduje się w ustawie w dziale VIII w rozdziale 2 dotyczącym zasad 
zawieszania  lub  ustalania  świadczeń,  wśród  przepisów  mówiących  m.in.  o  tym,  że 
zawieszenie  lub  zmniejszenie  świadczenia  dotyczy  osób,  które  osiągają  przychód 
z działalności  podlegającej  obowiązkowi  ubezpieczenia  społecznego  (art.  104-106), to 
w istocie różni się od nich zasadniczo. Art. 103a powinien być traktowany, nie jako przepis 
dotyczący reguł łączenia świadczenia emerytalnego i zarobku, lecz jako przepis określający 
warunki  realizacji  prawa  do  emerytury,  a  więc  określający  treść  ryzyka  emerytalnego. 
Potraktowanie art. 103a przez ustawodawcę, jako dotyczącego zawieszenia ustalonego prawa 
do  emerytury,  a  nie  zasad  nabywania  tego  prawa,  pozwoliło  mu  na  uchylenie skutków 
wcześniej przyjętej treści ryzyka emerytalnego także w odniesieniu do osób, które w czasie 
jej obowiązywania przeszły na emeryturę. 
Treść ryzyka emerytalnego zmieniano ostatnio kilka razy. Do końca 1998 r. stosowano 
konstrukcję ryzyka, jako prawo do zaprzestania pracy, od 1999 r. obowiązywała koncepcja, 
w myśl  której  świadczenie  emerytalne  przysługuje  po  osiągnieciu  odpowiedniego  wieku