Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej

Druk nr 1153


Warszawa, 14 stycznia 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o pomocy społecznej.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Annę Bańkowską.



(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Anna
Bańkowska; (-) Jacek Czerniak; (-) Eugeniusz Czykwin; (-) Tomasz
Garbowski; (-) Dariusz Joński; (-) Ryszard Kalisz; (-) Tomasz Kamiński;
(-) Krystyna Łybacka; (-) Zbigniew Matuszczak; (-) Leszek Miller;
(-) Grzegorz Napieralski; (-) Cezary Olejniczak; (-) Artur Ostrowski;
(-) Stanisława Prządka; (-) Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska; (-) Tadeusz
Tomaszewski; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Stanisław
Wziątek; (-) Zbyszek Zaborowski; (-) Ryszard Zbrzyzny.
Ustawa
z dnia ……………………2013 r.
w sprawie zmiany ustawy o pomocy społecznej


Art. 1
W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r., Nr 175,
poz. 1362, z późn. zm.) w art. 8 po ust. 4 dodaje się nowy ustęp 4a w brzmieniu:
„4a. W przypadku zasiłku stałego do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie
wlicza się połowy dodatku mieszkaniowego przyznanego osobie ubiegającej się
o to świadczenie.”

Art. 2
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.












UZASADNIENIE
1. Potrzeba i cel wydania ustawy
Projektowana ustawa dotyczy kilkuset tysięcy ludzi uprawnionych do
korzystania z różnych form pomocy społecznej finansowanej przez budżet
państwa oraz budżety jednostek samorządu terytorialnego . Potrzeba jej
wydania wystąpiła w związku z kolizją i niespójnością niektórych jej
zapisów z zapisami ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach
mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734, z późn. zm.). Można nawet
mówić o pewnej fikcji prawnej w istotnej części działalności socjalnej
państwa. Celem wnioskowanej nowelizacji jest, jeśli nie likwidacja
wymienionej niespójności i fikcji prawnej, to przynajmniej ich ograniczenie
z korzyścią dla korzystających z pomocy państwa.
2. Obowiązujący stan prawny i faktyczny oraz projektowane zmiany
Z zapisu art. 36 pkt 1h ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy
społecznej wynika, że zasiłek stały jest jedną z form świadczeń z pomocy
społecznej. Przepisy art. 37 ust. 1 i 2 określają podmioty którym
przysługuje ten zasiłek oraz jego wysokość. Prawo do świadczeń
pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobie samotnie
gospodarującej, jeśli jej dochód nie przekracza 542 zł oraz osobie w
rodzinie, jeśli dochód na osobę nie przekracza 456 zł. Prawo do większości
świadczeń pieniężnych jest więc uzależnione od spełnienia kryterium
dochodowego, za wyjątkami określonymi m.in. w art. 41 ustawy.
Poza tymi wyjątkami ustawodawca ustalił warunki, których spełnienie pozwala
na udzielenie świadczeń z pomocy społecznej, w tym zasiłku stałego. Są to:
1) dochód nie przekraczający ustalonej wielkości,
2) wystąpienie przynajmniej jednej z okoliczności uzasadniającej potrzebę
udzielenia pomocy społecznej, jak np. sieroctwo, bezdomność, bezrobocie,
przemoc w rodzinie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba.
Spośród wymienionych okoliczności najczęściej występującą przesłanką jest
ubóstwo. Wyznacznikiem ubóstwa jest poziom dochodu, który stanowi
podstawowe kryterium przyznawania świadczeń z pomocy społecznej. Jego
definicja zawarta jest w art. 8 ust. 3 ustawy. Do dochodu wlicza się wszystkie
miesięczne przychody bez względu na tytuł i źródło za wyjątkiem obciążenia
podatkiem dochodowym, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne a
także kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób. Do tak wyliczonego
dochodu nie wlicza się jednorazowego świadczenia pieniężnego, zasiłku
celowego, pomocy materialnej określonej w przepisach o systemie oświaty,
wartości świadczenia w naturze oraz świadczenia przysługującego
bezrobotnemu z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.
Wszelkie inne dochody zaliczane są do dochodu , o którym mowa w art. 8 ust. 3
ustawy. Zaliczany jest więc także przyznany rodzinie dodatek mieszkaniowy.
Dodatki mieszkaniowe zostały wprowadzone ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o
dodatkach mieszkaniowych i miały na celu wspomagać rodziny (osoby), które
nie są w stanie pokryć kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania. Dodatki
są świadczeniami o charakterze publiczno-prawnym dla osób o niskich
dochodach i służą zaspokojeniu potrzeb podstawowych (mieszkaniowych).
Zaliczenie dodatku do dochodu świadczeniobiorcy np. zasiłku stałego skutkuje
tym, że wiele ubogich rodzin które otrzymuje dodatek traci prawo do zasiłku
stałego lub zasiłek ten jest znacząco mniejszy, co czyni pomoc państwa
iluzoryczną. Należy dodać, że zasiłek stały jest często jedynym lub
podstawowym źródłem utrzymania wielu rodzin.
W takiej sytuacji autorzy projektu, poprzez dodanie w art. 8 po ust. 4 nowego ust.
4a, proponują wyłącznie w przypadku osoby ubiegającej się o zasiłek stały zapis
pozwalający na niewliczanie do jej dochodu połowy przyznanego jej dodatku
mieszkaniowego.
3. Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Celem ustawy jest eliminacja wady prawnej (niespójności) w systemie prawa
pomocy społecznej, kiedy dwie ustawy „pomocowe” ( o pomocy społecznej oraz
o dodatkach mieszkaniowych) w pewnym zakresie wzajemnie się znoszą ze
szkodą dla najuboższych obywateli. Dzięki zmianie zostanie rozszerzona pomoc
finansowa państwa w stosunku do tej grupy ludności, jednakże bez zwiększenia
ilości beneficjentów tej pomocy.
4. Źródła finansowania projektu
Projekt będzie oddziaływał na budżet państwa, jak i budżety jednostek
samorządu terytorialnego z uwagi na wzrost wysokości otrzymywanych
świadczeń (zasiłku stałego). Projektodawcy wyliczają koszt wprowadzenia
nowelizacji ustawy o pomocy społecznej na około 10 mln złotych. Kwota ta
wynika z wyliczenia dokonanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej
zawartego w stanowisku Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 2011 r. wobec
poselskiego projektu ustawy o zmienia ustawy o pomocy społecznej (druk nr
3767 VI kadencji). W przedmiotowym stanowisku dotyczącym podobnego
projektu ustawy (wyłączenie dodatku mieszkaniowego z dochodu
świadczeniobiorcy) Minister wyliczył koszt niewliczenia dodatków
mieszkaniowych do dochodu osób pobierających zasiłki stałe na 12 561 500 zł.
Ponieważ projekt zakłada niewliczanie do przedmiotowego dochodu połowy
dodatku mieszkaniowego więc koszt wdrożenia będzie mniejszy niż wymienione
12,5 mln zł i byłby pokryty przez budżet państwa.
5. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych
Projekt nie przewiduje wydania przez organy władzy wykonawczej aktów
wykonawczych do ustawy.
6. Oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej
Przedmiot projektu ustawy nie jest regulowany przez prawo Unii Europejskiej.
Projekt ustawy nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.
7. Wyniki przeprowadzonych konsultacji
Na podstawie art. 34 ust. 3 zdanie drugie autorzy projektu wnoszą do Marszałka
Sejmu o przeprowadzenie konsultacji projektu ustawy (projekt poselski) przed
skierowaniem do pierwszego czytania.
Autorzy zakładają, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. gdyż
środki finansowe konieczne na jej wdrożenie winny znaleźć się w budżecie
państwa na 2014 r.