Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn

Druk nr 609

Warszawa, 16 kwietnia 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Nadzwyczajna "Przyjazne

Państwo" do spraw związanych
z ograniczaniem biurokracji
NPP-020-5-2008



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu, Komisja Nadzwyczajna
"Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji wnosi
projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o podatku od
spadków i darowizn.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
został upoważniony poseł Mirosław Sekuła.

Przewodniczący Komisji

(-) Janusz Palikot




projekt

USTAWA
z dnia ……………………. 2008 r.
o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn

Art. 1.
W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142,
poz. 1514, z późn. zm.) w art. 4a:
1) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez
małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.”;
2) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. W przypadku nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych na podstawie
darowizny lub polecenia darczyńcy zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, ma
zastosowanie, jeżeli podatnik:
1) zgłosi nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu
naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania
obowiązku podatkowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2) udokumentuje - w przypadku gdy przedmiotem nabycia są środki pieniężne, a
wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat
poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do
wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę
określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na
rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą
kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.”.

Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.




1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546, 2005
r. Nr 143, poz. 1199, Nr 169, poz. 1418 oraz z 2006 r. Nr 222, poz. 1629.




UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie celu ustawy.
Zmiana odpowiada propozycjom dotyczącym zniesienia istniejących warunków formalnych
korzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn w przypadku nabycia majątku
od członków najbliższej rodziny.

2. Stan
obecny.
Aktualnie obowiązujące przepisy (art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn)
uzależniają korzystanie z tego zwolnienia od m.in. złożenia stosownego zgłoszenia do
właściwego urzędu skarbowego w stosunkowo krótkim i nieprzywracanym terminie 30 dni.
Przy powszechnym braku znajomości tego warunku przez zainteresowanych, wielu
uprawnionych podatników traci prawo do tego zwolnienia wyłącznie z przyczyn formalnych.

3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym.
Propozycja przewiduje zniesienie obowiązku zgłoszenia nabycia majątku jako warunku
korzystania ze zwolnienia. Warunek ten (jak również warunek dokonania darowizny
pieniężnej za pośrednictwem banku) zachowany jest jedynie dla przypadków nabycia majątku
na podstawie darowizny lub polecenia darowizny, co jest uzasadnione potrzebą ochrony
przez przed możliwymi nadużyciami w braku tego rodzaju ograniczeń (np. w zakresie
dokumentowania pochodzenia majątku i źródeł finansowania wydatków). Ryzyko takich
nadużyć nie występuje w przypadku nabycia w pozostałych wypadkach, gdzie zapewniony
jest udział czynnika oficjalnego.

4. Wpływ regulacji na dochody i wydatki budżetu państwa (ew. jednostek
samorządu terytorialnego)
Podatek od spadków i darowizn stanowi dochód jednostek samorządu terytorialnego (gmin i
miast na prawach powiatu), pobierany przez naczelników urzędów skarbowych.
Z punktu widzenia budżetu państwa zmiana ma charakter zasadniczo neutralny (technicznie
może ograniczyć koszty związane analizą napływających zawiadomień, co jednak będzie
zasadniczo nieodczuwalne finansowo, szczególnie, iż odnośne obowiązki weryfikacyjne
traktowane są w praktyce urzędów skarbowych łagodniej niż w podatkach państwowych).
Z punktu widzenia samorządów terytorialnych jest to zmiana teoretycznie neutralna, jednak w
praktyce prowadząca do zmniejszenia uzyskiwanych dochodów o charakterze fiskalnym.
Brak wpływu z punktu widzenia konstrukcyjnego widoczny jest w pozostawieniu bez zmian
zakresu podmiotowego i przedmiotowego obowiązywania zwolnienia z art. 4a ustawy. Z tego
też powodu, formalny zakres i dolegliwość obowiązku podatkowego nie ulegają zmianie.
Zmianie ulega natomiast mechanizm powstania prawa do zwolnienia podatkowego.
Jednocześnie jednak z punktu widzenia praktyki funkcjonowania podatku, powinien zostać
odnotowany prawdopodobny spadek wpływów, związany z likwidacją bariery formalnej
stosowania zwolnienia w postaci restrykcyjnie zakreślonego obowiązku informowania
naczelnika urzędu skarbowego. Brak odnośnego zawiadomienia skutkujący utratą prawa do
zwolnienia, stanowił dotychczas powód, dla którego część podmiotów uprawnionych do
korzystania z tego dobrodziejstwa, podlegała opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Z punktu widzenia prawnego projektowana zmiana jest zatem neutralna fiskalnie, jednak w
praktyce może spowodować ograniczenie wpływów budżetów gmin. Skala tego zjawiska jest
trudna do oszacowania ex ante, jednak jej dolegliwość dla zainteresowanych powinna być
nieodczuwalna z uwagi na niewielką wydajność fiskalną podatku od spadków i darowizn.
Wpływy z omawianego podatku, przed wprowadzeniem zwolnienia z art. 4a ustawy wahały
się na poziomie 0,4/0,5 % dochodów jednostek samorządu terytorialnego, dając zagregowany
wpływ:
2004 – 218 941 tys. zł.
2005 – 225 889 tys. zł
2006 – 271 585 tys. zł.
Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów, zawartymi w uzasadnieniu do projektu ustawy
wprowadzającej zwolnienie z art. 4a, wpływy z opodatkowania transferów majątkowych w
podatkowej grupie I stanowiły 75-80% całości realizowanych dochodów. Przy braku danych
za pierwszy okres sprawozdawczy obowiązywania ustawy, tj. sprawozdania z wykonania
budżetów jednostek samorządu terytorialnego za rok 2007, można jedynie zakładać, iż
wcześniejsze analizy Ministerstwa Finansów, powinny zostać potwierdzone przez praktykę.
5. Ocena zgodności z prawem Unii Europejskiej
Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.



2 Dane wg. Sprawozdań z wykonania budżetu państwa. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu
terytorialnego z lat: 2004, 2005 i 2006.
Warszawa, 28 marca 2008 r.
BAS-WAEiM-1117/08
Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Opinia prawna
o zgodności komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od
spadków i darowizn (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Mirosław
Sekuła) z prawem Unii Europejskiej
Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. - Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. Nr 23, poz. 398, ze zm.)
sporządza się następującą opinię:
I.
Przedmiot projektu ustawy
Przedstawiony komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od
spadków i darowizn przewiduje zniesienie warunku, od którego uzależnione jest
zwolnienie od podatku od spadków i darowizn nabycia własności rzeczy lub
praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba,
rodzeństwo, ojczyma i macochę w drodze dziedziczenia. Ponadto, projekt
przewiduje, że zwolnienie od podatku w przypadku nabycia własności rzeczy
lub praw majątkowych na podstawie darowizny lub polecenia darczyńcy ma być
uzależnione od zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego
nabycia własności rzeczy lub praw w terminie miesiąca od dnia powstania
obowiązku podatkowego oraz – w niektórych przypadkach – od
udokumentowania otrzymania środków pieniężnych na rachunek bankowy lub
przekazem pieniężnym.
II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje spraw objętych projektem ustawy.
III.
Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Projekt ustawy pozostaje poza zakresem prawa Unii Europejskiej.