Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o strażach gminnych

Warszawa, 21 lipca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA–140 - 113(5)/08


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy:

- o zmianie ustawy o strażach gminnych
(druk nr 530).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku
prac parlamentarnych.



(-) Donald Tusk
Stanowisko Rządu do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o strażach
gminnych (druk 530)
Idea poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o strażach gminnych zmierza do
wprowadzenia następujących rozwiązań:
1. wskazania, iż przy przyjmowaniu zgłoszeń telefonicznych strażnik ma podawać
jedynie nazwę straży i miejscowość, w której się znajduje, swoje stanowisko oraz
nr służbowy - art. 1 pkt 1 projektu;
2. określenia, że strażnikiem może być osoba, która nie była skazana prawomocnym
wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego - art. 1 pkt
2 projektu;
3. ustalenia czasu pracy strażnika gminnego (miejskiego) – art. 1 pkt 3 projektu.

W odniesieniu do art. 1 pkt 1 projektu, w którym proponuje się dodanie ust. 2 w
art. 22 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. Nr 123, poz. 997,
z późn.zm.), który to ma określać sposób postępowania strażników przy przyjmowaniu
zgłoszeń telefonicznych, należy wskazać, iż obowiązek wypływający z obowiązującego
art. 22 ustawy o strażach gminnych wiąże się jedynie z czynnościami określonymi w art. 12
ustawy. Zatem strażnik jest zobowiązany przedstawić się imieniem i nazwiskiem, a ponadto
na żądanie osoby, której czynności te dotyczą, okazać legitymację służbową w sposób
umożliwiający odczytanie i zanotowanie nazwiska strażnika oraz organu, który wydał
legitymację, przy:
1. udzielaniu pouczeń,
2. legitymowaniu osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
3. ujmowaniu osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla
życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznym doprowadzeniu do
najbliższej jednostki Policji,
4. nakładaniu grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w
trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
5. dokonywaniu czynności wyjaśniających, kierowaniu wniosków o ukaranie do sądu,
oskarżaniu przed sądem i wnoszeniu środków odwoławczych - w trybie i zakresie
określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,
6. usuwaniu pojazdów i ich unieruchamianiu przez blokowanie kół w przypadkach,
zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym,
7. wydawaniu poleceń,
8. żądaniu niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
9. zwracaniu się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych,
prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji
społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach
określonych w ustawie o Policji,

1
10. obserwowaniu i rejestrowaniu przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń
w miejscach publicznych.

Powyższy katalog nie obejmuje czynności związanych z odbieraniem zgłoszeń
telefonicznych przez strażników. Brak jest przepisów, które regulowałyby działania
strażników gminnych (miejskich) w tym zakresie. Niemniej jednak powszechnie przyjętym
zwyczajem jest przedstawianie się w rozmowie telefonicznej, zarówno w kontaktach
służbowych, jak i prywatnych. Z całą pewnością kontakt telefoniczny może wiązać się
z narażeniem na drwiny, szykany, czy też niewybredne żarty. Należy jednakże pamiętać,
że strażnicy, w przeciwieństwie do zwykłych obywateli, korzystają w takich sytuacjach,
na mocy art. 23 ustawy o strażach gminnych, z ochrony prawnej przewidzianej dla
funkcjonariuszy publicznych.
Wydaje się zatem, iż określony w poselskim projekcie art. 22 ust.2 nie znajduje
uzasadnienia.
W zakresie proponowanego pkt 2 należy zgodzić się z koniecznością zmiany art. 24
pkt 7 ustawy o strażach gminnych, który to przepis wskazuje, że strażnikiem może być osoba,
która nie była karana sądownie. Zapis ten posiada szeroki zakres przedmiotowy, gdyż
obejmuje zarówno osoby ukarane za przestępstwa, jak i wykroczenia, co oznacza, że każda
osoba ukarana sądownie nie może zostać strażnikiem gminnym (miejskim), bez względu na
rodzaj zarzucanego czynu, jak również czy czyn ten został popełniony z winy umyślnej, czy
też z winy nieumyślnej. Wskazane rozwiązanie zostało przyjęte gdy orzekanie w sprawach
o wykroczenia należało do kolegiów do spraw wykroczeń, natomiast w obowiązującym stanie
prawnym, z uwagi na przekazanie orzekania w pierwszej instancji w sprawach o wykroczenia
do wydziałów grodzkich sądów rejonowych, nie znajduje uzasadnienia.

Niemniej jednak wydaje się, że możliwość zatrudnienia na stanowisku strażnika
powinna być wyłączona nie tylko w sytuacji skazania prawomocnym wyrokiem sądu za
przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, ale także za przestępstwo skarbowe
popełnione umyślnie.
Dostrzegając między innymi ten problem strona rządowa przygotowała, we
współpracy z Zespołem ds. Współpracy ze Strażami Gminnymi (Miejskimi), będącym
organem pomocniczym Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, projekt ustawy o
zmianie ustawy o strażach gminnych oraz ustawy o Policji, który reguluje również powyższą
kwestię.

2

W zakresie pkt 3 projektu dotyczącego czasu pracy strażników gminnych (miejskich),
należy zgodzić się z argumentacją przedstawioną w uzasadnieniu do projektu, iż w przypadku
strażników powinny obowiązywać bardziej elastyczne zasady czasu pracy.

Niemniej jednak powinny być one zgodne z wymogami Dyrektywy 2003/88/WE z
dnia 4 listopada 2003 roku w sprawie niektórych aspektów organizacji czasu pracy.
Dyrektywa 2003/88/WE odnosi się do wszystkich zatrudnionych, bez względu na
system i rozkład czasu pracy, w jakim świadczona jest praca. Wskazuje ona między innymi,
iż maksymalne normy czasu pracy, a także minimalne okresy odpoczynku powinny być
określone w przepisach rangi ustawowej. Dyrektywa określa maksymalny dopuszczalny czas
pracy/służby, łącznie z pracą nadliczbową, na poziomie przeciętnie 48 godzin w
tygodniowym okresie rozliczeniowym. Oznacza to, że państwo członkowskie powinno
wskazać określoną liczbę godzin pracy/służby przeciętnie w granicach do 48 godzin w
tygodniu. Niezbędne jest również uregulowanie kwestii odpoczynku dobowego i
tygodniowego.
Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości WE zakres dyrektywy
89/391/EWG, który określa ramy stosowania dyrektywy 2003/88/WE, musi być
rozpatrywany szeroko, a wyjątki od niego muszą być interpretowane wąsko (C-397/01 do C-
403/01 Pfeifer i inni, pkt. 52). Zgodnie z art. 2 ust. 2 dyrektywy 89/391/EWG dyrektywa ta
nie ma zastosowania tam, gdzie istniałaby sprzeczność interesów w odniesieniu do
specyficznej działalności publicznej i społecznej, takiej jak siły zbrojne czy policja, lub też w
odniesieniu do określonych dziedzin działalności w zakresie usług związanych z ochroną
cywilną. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości, wyłączeniu podlegają nie
wymienione służby jako takie, ale jedynie określone dziedziny działalności tych służb.
Wyłączenie może mieć miejsce wyłącznie z uwagi na absolutną konieczność
zagwarantowania skutecznej ochrony zbiorowości i tylko w przypadkach zdarzeń o
wyjątkowej sile i skali, takich jak katastrofy naturalne lub technologiczne, zamachy i inne
zdarzenia tego rodzaju, których ciężar i rozmiar wymaga podjęcia niezbędnych środków dla
ochrony życia, zdrowia a także bezpieczeństwa zbiorowości i których prawidłowa realizacja
byłaby zagrożona, gdyby wszystkie reguły prawa wspólnotowego regulującego czas pracy
musiały być przestrzegane. Tak więc w każdej sytuacji, w której jest to możliwe, normy
dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracowników, w tym normy czasu pracy, powinny być
przestrzegane i zachowywane. Tylko w przypadku niemożności przestrzegania tych norm ze
względu na wydarzenia o szczególnej sile i skali, możliwe jest odstąpienie od ich stosowania

3
w stosunku do określonych służb, co ma na celu zagwarantowanie ich właściwego
funkcjonowania.
Wydaje się, że projekt poselski nie reguluje wyczerpująco kwestii związanej z czasem
pracy, a w szczególności nie wskazuje wymiaru odpoczynku, a także okresu rozliczeniowego
w projektowanym art. 25 a ust. 1.
Przygotowany przez stronę rządową projekt ustawy o zmianie ustawy o strażach
gminnych oraz ustawy o Policji określa w sposób kompleksowy to zagadnienie.
Reasumując, nie można zgodzić się z propozycją projektu poselskiego wskazaną w
pkt 1, natomiast rozwiązania zaproponowane w pkt 2 i pkt 3 wymagają uzupełnienia, które
doprowadzi w konsekwencji do powielenia projektu przygotowanego przez stronę rządową.
Rada Ministrów stwierdza, iż dalsze prace nad zmianą ustawy o strażach gminnych
powinny być prowadzone w oparciu o projekt przygotowany przez stronę rządową, a zatem
celowym jest zaniechanie prac nad projektem poselskim.

4