Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo dewizowe

Druk nr 470

Warszawa, 24 kwietnia 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-55-08



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

-
o zmianie ustawy - Kodeks cywilny
oraz ustawy - Prawo dewizowe.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister
Sprawiedliwości .



(-) Donald Tusk
Projekt

U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo dewizowe
Art. 1. W ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U.
Nr 16, poz. 93, z późn. zm.1)) art. 358 otrzymuje brzmienie:
„Art. 358. § 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma
pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może
spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że
ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna
zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej.
§ 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu
średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski
z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa,
orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi
inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żą-
dać spełnienia świadczenia w walucie polskiej wed-
ług kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy
Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe (Dz. U. Nr 141,
poz. 1178, z późn. zm.2)) w art. 9 uchyla się pkt 15.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122,
z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99,
z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464
i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509
z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43,
poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758,
z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191
z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984
i Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151, z 2004 r.
Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804 i Nr 281, poz. 2783, z 2005 r. Nr 48,


poz. 462, Nr 157, poz. 1316 i Nr 172, poz. 1438, z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 164, poz. 1166 oraz z 2007 r.
Nr 80, poz. 538, Nr 82, poz. 557 i Nr 181, poz. 1287.
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 228, poz. 2260, z 2004 r. Nr 91, poz. 870
i Nr 173, poz. 1808, z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 oraz z 2007 r. Nr 61, poz. 410.




04/14zb

2
U Z A S A D N I E N I E

Zgodnie z obowiązującym art. 358 § 1 ustawy – Kodeks cywilny (K.c.), wszelkie
zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej,
z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, mogą być wyrażone tylko
w pieniądzu polskim. Przepis ten powszechnie jest znany jako zasada
walutowości i ma charakter iuris cogentis, przez co jego naruszenie skutkuje
nieważnością czynności prawnej (art. 58 § 1 K.c.).
Z powyższym przepisem K.c. pozostaje w ścisłym związku przepis art. 9 pkt 15
ustawy – Prawo dewizowe, zgodnie z którym zawieranie umów oraz
dokonywanie innych czynności prawnych, powodujących lub mogących
powodować dokonywanie w kraju rozliczeń w walutach obcych, a także
dokonywanie w kraju takich rozliczeń, podlega ograniczeniom. Ograniczenia te
nie mają jednak zastosowania do przypadków, w których czynności te są
dokonywane w obrocie dewizowym z zagranicą, a także między nierezydentami
oraz między rezydentami będącymi osobami fizycznymi nieprowadzącymi
działalności gospodarczej. Powyższe wyjątki od ograniczeń określonych
w art. 9 pkt 15, będące jednocześnie wyjątkami od zasady walutowości,
zostały określone w art. 9 pkt 15 lit. a-c.
Poza tymi ustawowymi wyjątkami odstępowanie od ograniczeń w dokonywaniu
obrotu walutami obcymi w kraju i tym samym od zasady walutowości jest
możliwe także na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
4 września 2007 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych (Dz. U. Nr 168,
poz. 1178), w zakresie i na warunkach określonych w § 3-11 tego
rozporządzenia.
Wyjątki wynikające zarówno z ustawy – Prawo dewizowe, jak i z ww.
rozporządzenia nie dopuszczają jednak wszystkich transakcji między
rezydentami, w wyniku których rozliczenie może następować w walutach
obcych. W szczególności zaś nie obejmują transakcji zawieranych przez
rezydentów w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Z przepisów ustawy – Prawo dewizowe oraz przepisów wyżej powołanego
rozporządzenia wynika, że nieuwzględnione w nich transakcje, w rezultacie
których dochodzi do rozliczeń między rezydentami na terytorium kraju
w walutach obcych, wymagają uzyskania indywidualnego zezwolenia
dewizowego udzielanego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego
w drodze decyzji administracyjnej.
Obowiązująca regulacja wprowadza zróżnicowanie praw rezydentów – osób
fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz tych samych
rezydentów, którzy prowadzą działalność gospodarczą i w zakresie tej
działalności dokonują rozliczeń w walutach obcych. W szczególności po
przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, w sytuacji gdy
wiele norm obowiązującego w Polsce prawa zawiera różne wielkości wyrażone
w euro, utrzymanie aktualnej regulacji w obecnym brzmieniu dla
przedsiębiorców, a w szczególności dla eksporterów, wydaje się całkowicie
niezrozumiałe.
Dla wielu przedsiębiorców dokonujących transakcji w zakresie prowadzonej
działalności gospodarczej rozliczanie w walutach obcych jest znacznie
korzystniejsze niż rozliczanie w złotych, ponieważ pomaga w ograniczeniu
ryzyka kursowego występującego w eksporcie. Ograniczenie ryzyka kursowego
wpłynie korzystnie na zwiększenie konkurencyjności eksporterów na rynkach
Unii Europejskiej. Obecny obowiązek uzyskiwania indywidualnego zezwolenia
dewizowego osobno w przypadku każdej transakcji stanowi istotne utrudnienie
w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.
Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo
dewizowe ma zapewnić zniesienie wyżej wskazanych ograniczeń. W tym celu
w

projekcie zamiast zasady walutowości proponuje się zamieszczenie
w art. 358 K.c. normy o możliwości spełnienia świadczenia w Rzeczypospolitej
Polskiej w walucie obcej. Dotychczasowa treść § 1 w art. 358 K.c. w ostatnim
czasie nie miała bowiem praktycznie własnej treści normatywnej, wskazywała
tylko na istnienie wyjątków przewidzianych w ustawie i do tego wprowadzała
w błąd co do relacji między „zasadą” walutowości a wyjątkami od niej.
W związku z proponowaną zmianą za zasadne uznaje się przywrócenie reguły
wzorowanej na art. 211 Kodeksu zobowiązań (K.z.). Usunie to rozbieżności
w orzecznictwie; poglądy doktryny też są zresztą niejednolite. Zgodnie

2