Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

- pozwalające ocenić prawidłowość realizacji przez organizację pożytku publicznego jej
celów statutowych.”;
13) w art. 27a :
a) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych dostarcza dane dotyczące
numerów rachunków bankowych, o których mowa w ust. 3 pkt 2, na podstawie
informacji zebranych przez naczelników urzędów skarbowych właściwych według
siedziby organizacji.”,
b) ust. 7 otrzymuje brzmienie:
„7. W terminie do dnia 15 stycznia roku następującego po roku podatkowym minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego zamieszcza w wykazie, o którym mowa
w ust. 1, dostarczone przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych
numery rachunków bankowych zgłoszone przez organizacje pożytku publicznego w
latach ubiegłych jako właściwe do przekazania 1 % podatku.”;
14) w art. 41a ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Marszałek województwa, na wspólny wniosek co najmniej 50 organizacji
pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, prowadzących działalność
na terenie województwa, tworzy Wojewódzką Radę Działalności Pożytku Publicznego,
jako organ konsultacyjny i opiniodawczy, zwany dalej „Radą Wojewódzką”.”
15) w art. 45 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Korzystający może pokrywać koszty szkoleń wolontariuszy w zakresie
wykonywanych przez nich świadczeń określonych w porozumieniu, o którym mowa w
art. 44 ust. 1.”.


Art. 2.

Ustawa wchodzi w życie 30 dni od jej ogłoszenia z wyjątkiem art. 1 pkt 12, który wchodzi w
życie z dniem 1 stycznia 2012 r.
UZASADNIENIE

Potrzeba nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie (zwanej dalej ustawą) wynika z pojawiających się w praktyce
stosowania ustawy problemów natury interpretacyjnej wynikających z
niedookreśloności lub niedoprecyzowania przepisów ustawy. Z uwagi na konieczność
przeprowadzenia w ustawie zmian o charakterze legislacyjnym i redakcyjnym
przygotowano propozycję nowelizacji niektórych przepisów. Przedmiotowe zmiany
umożliwią prawidłowe stosowanie ustawy. Uzasadnienie proponowanych zmian
przedstawiono poniżej.
Z obecnie obowiązującego sposobu zredagowania przepisu art. 3 ust. 3 ustawy
wynika, że przesłanki wskazane po treści pkt 4 dotyczą wszystkich podmiotów
wymienionych w ust. 3 przedmiotowego przepisu, a dotyczyć powinny jedynie spółek
akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz klubów sportowych
będącymi spółkami, działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca
2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz.857, z póź. zm.).
Treść art. 5a ust. 3 ustawy uzupełniono o obowiązek opublikowania przez
organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego sprawozdania z realizacji
programu współpracy za rok poprzedni na stronach BIP. Natomiast w art. 5a ust. 4 pkt
8 doprecyzowano przepis tak, aby oczywiste było, że program współpracy z
organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy
zawiera m.in. informację na temat wysokości środków na realizację programu,
planowanych na podstawie uchwały budżetowej. Obecnie obowiązująca treść pkt 8
(„wysokość środków przeznaczanych na realizację programu”) może sugerować, że
środki te są zagwarantowane w uchwale budżetowej, a ze względu na termin
przyjmowania programu współpracy mogą one być jedynie prognozowane.
Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy działalnością odpłatną pożytku
publicznego jest działalność organizacji pozarządowych oraz podmiotów
wymienionych w art. 3 ust. 3 w sferze zadań publicznych, za którą nie pobierają one
wynagrodzenia. Stosownie zaś do brzmienia art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy działalność
odpłatna staje się działalnością gospodarczą m.in. w przypadku, gdy wynagrodzenie
jest w odniesieniu do działalności danego rodzaju wyższe od tego, jakie wynika z
kosztów tej działalności. W związku z powyższym, skoro przy sprzedaży
przedmiotów darowizny z zasady nie pojawia się koszt dla organizacji, a jedynie
przychód, to nie można jej uznać z definicji za działalność odpłatną.
W świetle art. 11 ust 2a obsługa otwartego konkursu ofert, może być zlecona
organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3. Brzmienie
tego przepisu jest nieprecyzyjne. Ustawa nie definiuje pojęcia „obsługa konkursu” ani
też nie ustanawia trybu jej zlecania. „Obsługa” nie może więc obejmować czynności,
co do których ustawa wyraźnie przewiduje kompetencję organu administracji
publicznej. Do tych wyłącznych kompetencji należy: ogłoszenie otwartego konkursu
ofert, powołanie komisji konkursowej, rozpatrzenie ofert, ogłoszenie wyników
otwartego konkursu ofert, zawarcie umów o wsparcie lub powierzenie realizacji
zadania publicznego czy też unieważnienie otwartego konkursu ofert. W związku z
powyższym, doprecyzowano przepis wyraźnie wskazując jakie czynności nie mogą
być zlecane w ramach obsługi konkursu.
Zmiana 6 ma charakter porządkowy. Dotychczasowe brzmienie przepisu art.
15 ust. 2 pkt 2d nakłada na organ administracji publicznej obowiązek powołania do
komisji konkursowych oceniających oferty złożone w trybie otwartego konkursu ofert
przedstawiciela/i organizacji pozarządowej lub podmiotu wymienionego w art. 3 ust. 3
ustawy. Z uwagi na szeroki zakres tematyczny zlecanych zadań - 33 punktowa sfera
zadań publicznych, jak również, z zasady, bezpłatny udział przedstawicieli środowiska
pozarządowego w pracach komisji oraz zakaz udziału w pracach komisji osób
reprezentujących organizacje pozarządowe biorące udział w konkursie, zapewnienie
realizacji ustawowego obowiązku jest bardzo utrudnione. Trudności w powołaniu
przedstawicieli organizacji pozarządowych lub podmiotów wymienionych w art. 3 ust.
3 ustawy posiadających doświadczenie w obszarze, w ramach którego zlecane są
zadania publiczne, zgłaszane są również przez jednostki samorządu terytorialnego.
W związku z powyższym, proponuje się, w celu zapewnienia możliwości działania
komisji konkursowej, wprowadzenie trzech przesłanek, po wystąpieniu których prace
komisji będą mogły się odbywać bez udziału przedstawicieli organizacji
pozarządowych. Dodatkowo zmieniono wyrażenie „przedstawiciele organizacji
pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3” na „osoby wskazane
przez organizacje pozarządowe (…)” w celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych.

Nowe brzmienie zaś art. 15 ust. 2i wprowadza termin, dotychczas
nieokreślony w przepisach ustawy, w którym można żądać od organów administracji
publicznej uzasadnienia wyboru lub odrzucenia oferty.
Z treści obecnie obowiązującego art. 16 ust. 4 wynika, że zadanie publiczne nie
może być realizowane przez podmiot niebędący stroną umowy o wsparcie realizacji
zadania publicznego lub o powierzenie realizacji zadania publicznego, z
zastrzeżeniem ust. 7. Z kolei ust. 7 art. 16 mówi, że organizacje pozarządowe lub
podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy, z którymi organ administracji publicznej
zawarł umowę, mogą zlecić realizację zadania publicznego wybranym, w sposób
zapewniający jawność i uczciwą konkurencję organizacjom pozarządowym lub
podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3, niebędącym stronami umowy, odpowiednio
o wsparcie lub powierzenie realizacji zadania publicznego. Z przytoczonych wyżej
przepisów wynika, że zlecone zadanie może być realizowane, co do zasady, jedynie
przez podmiot, który jest stroną umowy. Jedyny dopuszczalny wyjątek to możliwość
dalszego zlecenia, przez podmiot będący stroną umowy, realizacji zadania innej
organizacji lub podmiotowi wymienionemu w art. 3 ust. 3 ustawy. Przepisy te
uniemożliwiają więc zlecanie jakichkolwiek usług (np. ksero, druk, transport, usługi
hotelowe) innym podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, gdyż nie
mieszczą się one w katalogu podmiotów wymienionych w ust. 7. Tym samym zmiana
treści ust. 7 umożliwi organizacji pozarządowej lub podmiotowi wymienionemu w art.
3 ust. 3 ustawy, zlecenie realizacji zadania publicznego innym organizacjom lub
podmiotom prywatnym, w szczególności przedsiębiorcom, niebędącym stronami
umowy. Ponadto, podzlecenie realizacji zadania publicznego będzie dopuszczalne
wyłącznie za zgodą organu administracji publicznej wyrażoną w umowie, co zapewni
wpływ organu na sposób realizowanego zadania. Organ administracji publicznej jest
bowiem odpowiedzialny za realizację zadań publicznych i zapewnienie mieszkańcom
odpowiedniej jakości usług publicznych.
Przeredagowanie art. 19a wynika z konieczności jasnego określenia, że
zlecenie realizacji zadania publicznego może nastąpić na podstawie oferty złożonej
przez organizację lub podmioty określone w art. 3 ust. 3 i nie musi być poprzedzone
wnioskiem w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.
Zmiana art. 19f podyktowana jest wątpliwościami czy odniesienie do umowy
użyczenia jest adekwatne do celów inicjatywy lokalnej. Nasuwa się pytanie, jaki jest
stosunek tej umowy do samej umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej, o której mowa
w art. 19 d. Umowa użyczenia jest umową o charakterze realnym, dochodzi więc do
skutku poprzez wydanie rzeczy korzystającemu. Umowa o wykonanie inicjatywy
lokalnej ma natomiast charakter konsensualny. Czy jest to zatem umowa odrębna?
Wynikać z tego może, że w ramach umowy o której mowa w art. 19 d, strony
zobowiązują się do zawarcia dodatkowej umowy użyczenia. Umowa użyczenia
charakteryzuje się ponadto nieodpłatnością. W niektórych sytuacjach kłócić się może
z ideą inicjatywy lokalnej, w ramach której nie dochodzi wprawdzie do zapłaty
wynagrodzenia, jednak po pierwsze, wnioskodawca zobowiązuje się do określonych
świadczeń, którymi mogą być także świadczenia pieniężne. Po drugie, wnioskodawcy
w ramach swoich świadczeń uczestniczą w realizacji zadań publicznych, należących
do kompetencji organu administracji publicznej. Co więcej, w ramach inicjatywy
lokalnej wnioskodawcy mogą zobowiązywać się do pracy społecznej i przekazywania
środków w celu wykonania zadania związanego z szczególności budową, rozbudową
lub remontem obiektów stanowiących własność jednostki samorządu terytorialnego.
W art. 21 ustawy w zdaniu wstępnym omyłkowo przywołano podmioty, o
których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 4 czyli spółki akcyjne, spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością i kluby sportowe, które działają w formie spółki. Przepis
dotyczący wyodrębnienia działalności pożytku publicznego umożliwiający należytą
identyfikację pod względem organizacyjnymi rachunkowym, jak również treść
następnych punktów dotyczy jedynie tzw. podmiotów kościelnych.
Zgodnie z zaproponowaną zmianą art. 23 ust. 4, organizacje pożytku
publicznego będą miały obowiązek składania sprawozdania zarówno finansowego jaki
i merytorycznego ze swojej działalności za pomocą środków komunikacji
elektronicznej, docelowo po bezpłatnym założeniu konta użytkownika, w formie
elektronicznej za pośrednictwem elektronicznej Platformy Usług Administracji
Publicznej (ePUAP). Wprowadzenie przedmiotowej zmiany usprawni i ułatwi
organizacjom składanie sprawozdań, obniży koszty związane przesyłaniem
sprawozdań jak również z kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Ponadto,
stanowi realizacje założeń Strategii Kierunkowej Rozwoju Informatyzacji Polski.
Wprowadzono także, dla organizacji pożytku publicznego, możliwość złożenia