Poselski projekt ustawy o dostosowaniu organizacji wyborów do potrzeb osób niepełnosprawnych

BAS-WAL-69/10
Warszawa, 29 stycznia 2010 r.



Pan
Lech Czapla
p.o. Szefa Kancelarii Sejmu


Opinia prawna
odnosząca się do komentarza do opinii Biura Analiz Sejmowych z dnia 29
grudnia 2009 r. w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego
projektu ustawy o dostosowaniu organizacji wyborów do potrzeb osób
niepełnosprawnych

I. Tezy opinii:
1. Punkt 1 komentarza uwzględnia uwagi zawarte w opinii prawnej BAS z
dnia 29 grudnia 2009 r. i w zakresie art. 3 ust. 2 projektu ustawy usuwa zastrzeżenie
co do zgodności z prawem Unii Europejskiej.
2. Uwagi zawarte w pkt 2 komentarza nie zmieniają negatywnej konkluzji
opinii prawnej BAS w zakresie kryteriów uznania osoby niepełnosprawnej za wyborcę
niepełnosprawnego w rozumieniu proponowanej ustawy. Zastrzeżenie dotyczące
niezgodności projektu z prawem UE pozostaje aktualne także w odniesieniu do
przedstawionej w komentarzu propozycji brzmienia art. 2 projektu.

II. Analiza stanowiska wyrażonego w komentarzu
1. W komentarzu do opinii prawnej BAS w sprawie zgodności z prawem Unii
Europejskiej poselskiego projektu ustawy o dostosowaniu organizacji wyborów do
potrzeb osób niepełnosprawnych (dalej: komentarz) przedstawiono propozycję
brzmienia art. 3 ust. 2 projektu. Propozycja ta nie budzi wątpliwości co do zgodności
z prawem UE i usuwa zastrzeżenie zgłoszone w opinii prawnej BAS z dnia 29
grudnia 2009 r. (BAS-WAL-2602/09), dotyczące wymogu przedstawiania numeru


PESEL przez wyborców niepełnosprawnych – obywateli UE niebędących
obywatelami polskimi.
2. W komentarzu stwierdzono, że nieuzasadnione jest zastrzeżenie BAS
dotyczące dyskryminacji wyborców niepełnosprawnych – obywateli UE niebędących
obywatelami polskimi, wynikającej z konieczności uzyskania orzeczenia o stopniu
niepełnosprawności, wydanego przez organy wskazane w ustawie z dnia 27 sierpnia
1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92, ze zmianami; dalej: ustawa o
rehabilitacji).
Brak w prawie UE ujednoliconego systemu orzekania o niepełnosprawności
nie uzasadnia wprowadzenia w państwie członkowskim UE systemu, który będzie
skutkował gorszym traktowaniem niepełnosprawnych wyborców – obywateli UE
niebędących obywatelami polskimi niż obywateli polskich. W ocenie BAS
skorzystanie z uprawnień przewidzianych w projekcie będzie faktycznie trudniejsze
dla wyborców niepełnosprawnych – obywateli UE niebędących obywatelami polskimi
niż dla wyborców niepełnosprawnych będących obywatelami polskimi.
Regulacja dotycząca omawianej kwestii (równego traktowania wyborców
niepełnosprawnych bez względu na przynależność państwową) była przedmiotem
opinii prawnej BAS z dnia 26 listopada 2008 r. (BAS-WAEM-3380/08).1 W
opiniowanym przez BAS projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy – Ordynacja wyborcza do Parlamentu
Europejskiego oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym zaproponowano
rozwiązanie polegające na wprowadzeniu w ustawie upoważnienia do wydania
rozporządzenia, określającego wykaz dokumentów wydawanych w państwach
członkowskich UE potwierdzających uznanie za osobę niepełnosprawną w stopniu
odpowiadającym znacznemu lub umiarkowanemu stopniu niepełnosprawności.
Zaproponowana regulacja została uznana przez BAS za dopuszczalną z punktu
widzenia zgodności z prawem UE, z tym jednak zastrzeżeniem, że zostanie
zapewnione równe traktowanie niepełnosprawnych – wyborców polskich i wyborców

1 Projekt ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy –
Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym i opinia
prawna BAS zostały zamieszczone w druku nr 1391.

2


obywateli UE niebędących obywatelami polskimi. Warunek ten będzie spełniony, o ile
we wszystkich państwach członkowskich UE są wydawane dokumenty
poświadczające niepełnosprawność i o ile będzie możliwe zapewnienie materialnej
równoważności wskazanych w nich stopni niepełnosprawności ze znacznym lub
umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia
1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92). Rozwiązanie, o którym mowa
zostało ostatecznie przyjęte w art. 106a ustawy – Ordynacja wyborcza do
Parlamentu Europejskiego.2
3. W komentarzu zaproponowano brzmienie art. 2 projektu. W konsekwencji
przyjęcia tej propozycji niepełnosprawny wyborca – obywatel UE niebędący
obywatelem polskim, niezaliczony przez polski organ orzekający do osób o
znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, mógłby skorzystać z
uprawnień przewidzianych w projekcie, pod warunkiem posiadania karty parkingowej
sporządzonej według wzoru określonego w zaleceniu Rady 98/376/WE z dnia 4
czerwca 1998 r.3 Oznaczałoby to, że uprawnienia uzyskają w ten sposób wyłącznie
osoby niepełnosprawne korzystające z pojazdów. Pozostałe osoby – wyborcy
obywatele UE niebędacy obywatelami polskimi, niekorzystający z pojazdów
(nieposiadający karty parkingowej), będą w gorszej sytuacji niż obywatele polscy
posiadający orzeczenie wydane przez polski organ orzekający zgodnie z ustawą o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Zastrzeżenie (i jego uzasadnienie) wyrażone w opinii prawnej BAS z dnia 29 grudnia
2009 r. pozostaje więc aktualne także w odniesieniu do przedstawionej w
komentarzu propozycji brzmienia art. 2 projektu.

III. Podsumowanie
1. Proponowane w komentarzu rozwiązanie dotyczące numeru PESEL jest
zgodne z prawem Unii Europejskiej.

2 Przepis ten został wprowadzony ustawą z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o wyborze
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy o referendum ogólnokrajowym oraz ustawy – Ordynacja
wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 202, poz. 1547) i obowiązuje od dnia 16 grudnia
2009 r.
3 Zalecenie Rady 98/376/WE z dnia 4 czerwca 1998 r. w sprawie karty parkingowej dla osób
niepełnosprawnych (OJ L 167, 12.6.1998, p. 25). Zgodnie z art. 288 akapit piąty Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej zalecenie nie ma mocy wiążącej.

3


2. Uwagi zawarte w komentarzu nie zmieniają negatywnej konkluzji opinii
prawnej BAS w zakresie kryteriów uznania osoby niepełnosprawnej za wyborcę
niepełnosprawnego w rozumieniu proponowanej ustawy.


Autorzy:
Marcin Fryźlewicz
Dorota Olejniczak
eksperci ds. legislacji
w Biurze Analiz Sejmowych
Akceptował:

Dyrektor
Biura
Analiz
Sejmowych
Michał Królikowski




Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, projekt ustawy, samorząd gminny, Parlament Europejski,
wybory, obywatelstwo, dyskryminacja, niepełnosprawni.

4